افسردگی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قرن ماست. اغلب ما حداقل دوره‌ای از افسردگی را در طول زندگی خود تجربه می‌کنیم. اگر چه در وهله اول باید درمان افسردگی را نزد پزشک و از طریق روان‌درمانی پیگیری کرد، اما بهره‌مندی از خواص گیاهان دارویی برای افسردگی می‌تواند اثربخشی تلاش‌ها و اقدامات ما در درمان افسردگی را ارتقا بخشد.
گیاهان دارویی برای افسردگی کدام‌اند؟ آیا دمنوش یا عرقیاتی وجود دارد که بتوان روی آن‌ها برای کاهش افسردگی حساب کرد؟ خاصیت گیاهان دارویی بر افسردگی چیست؟ برای پاسخ به این سوالات و آشنایی با انواع گیاهان دارویی برای درمان افسردگی، تا انتهای این مقاله از بلاگ اسنپ مارکت همراه ما باشید.
افسردگی چیست؟
مانند هر بیماری روانی دیگری، افسردگی هم یک بیماری پیچیده است که نمی‌توانید به‌یک‌باره از شر آن خلاص شوید. افسردگی نوعی اختلال خلقی‌ست که با احساس دائمی غم و اندوه و از دست دادن علاقه همراه است. برای برخی افراد، دامنه این احساسات منفی به‌اندازه‌ای شدید است که حتی احتمال دارد احساس کنند زندگی ارزش زیستن ندارد. اگر هر یک از علائم زیر را به مدتی طولانی تجربه کردید، شاید وقت آن رسیده است که از پزشک متخصص کمک بگیرید:
- احساس غم، گریه، پوچی یا ناامیدی
- عصبانیت بر سر مسائل کوچک
- از دست دادن علاقه یا لذت در بیشتر یا همه فعالیت‌ها
- اختلالات خواب
- احساس خستگی و کمبود انرژی
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- افزایش میل به غذا و افزایش وزن
- اضطراب، بی‌قراری یا تشویش
- کند‌شدن تفکر، صحبت‌کردن یا حرکات بدن
- احساس بی‌ارزشی یا سرزنش
- مشکل در تمرکز یا به‌خاطرسپردن
- افکار مرگ و/یا خودکشی
خوشبختانه، گزینه‌های درمانی زیادی برای کمک به افرادی که از افسردگی رنج می‌برند، وجود دارد: از روان‌درمانی گرفته تا دارو. در کنار این روش‌ها، می‌توانید از خاصیت گیاهان دارویی بر افسردگی بهره ببرید و تاثیر روش‌های درمانی را چندبرابر کنید. در ادامه درباره انواع گیاهان دارویی برای درمان افسردگی و مزایای گیاهان دارویی برای افسردگی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
گیاهان دارویی برای افسردگی
اگر چه پیشنهاد می‌شود برای درمان افسردگی از روش‌های درمانی که در انتها به آن‌ها اشاره شده است کمک بگیرید، اما مصرف مکمل‌ها و گیاهان دارویی برای افسردگی می‌تواند روند درمان افسردگی را تسریع بخشد. در ادامه به معرفی انواع گیاهان دارویی برای درمان افسردگی پرداخته‌ایم و پس از بررسی خاصیت گیاهان دارویی بر افسردگی، به معرفی مکمل‌ها خواهیم پرداخت.
حتما بخوانید: چگونه نشانه های افسردگی را تشخیص دهیم؟
1. گیاهان دارویی برای افسردگی: ردیولا
مصرف ردیولا که یکی از گیاهان دارویی برای افسردگی است، فواید زیادی را برای بدن به‌همراه دارد. این فواید شامل کاهش علائم افسردگی و بهبود واکنش بدن است که به بدن شما کمک می‌کند با موقعیت‌های استرس‌زا مقابله کند. این گیاه با تقویت ارتباط سلول‌های عصبی و کاهش فعالیت بیش از حد، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنوکورتیکال (HPA)، می‌تواند اثرات ضد افسردگی داشته باشد.
HPA واکنش بدن به استرس را تنظیم می‌کند و فعالیت بیش از حد آن ممکن است باعث ایجاد افسردگی شدید شود. همچنین، ردیولا بر گیرنده‌های انتقال‌دهنده عصبی و شبکه‌های مولکولی که خلق‌وخو را بهبود می‌بخشد، تاثیر می‌گذارد و از این طریق به افراد مبتلا به افسردگی سود می‌رساند.
به‌عنوان مثال، در مطالعه‌ای روی 57 فرد مبتلا به افسردگی دریافته شد که مصرف روزانه 340 میلی‌گرم عصاره رودیولا به‌مدت 12 هفته، بر کاهش معنی‌دار بالینی علائم افسردگی، تاثیر مثبتی داشته است. از این رو، ردیولا را می‌توان یکی از گیاهان دارویی برای افسردگی در نظر گرفت.
2. گیاهان دارویی برای افسردگی: زعفران
بدون شک، زعفران قویترین داروی گیاهی ضد افسردگی است. زعفران ادویه‌ای بسیار خوش‌عطر و مملو از آنتی‌اکسیدان است که تحقیقات روی آن برای درمان افسردگی، نتایج نویدبخشی را به‌همراه داشته است. اگر دنبال درمان گیاهی هستید، می‌توانید روی زعفران به‌عنوان یکی از گیاهان دارویی برای افسردگی حساب کنید.
مطالعات نشان داده است که زعفران سطح سروتونین انتقال‌دهنده عصبی و بهبوددهنده خلق‌وخو را در مغز افزایش می‌دهد. در حالی که دقیقا نحوه عملکرد این فرایند مشخص نیست، تصور می‌شود که زعفران بازجذب سروتونین را مهار می‌کند و در نتیجه آن را برای مدت طولانی‌تری در مغز نگه می‌دارد.
نتایج چند کارآزمایی بالینی نشان داد که زعفران به‌طور قابل توجهی علائم افسردگی را در بزرگسالان مبتلا به MDD کاهش می‌دهد. به‌علاوه، در این بررسی‌ها دریافته شد که مکمل‌های زعفران به‌اندازه داروهای ضد افسردگی در کاهش علائم افسردگی موثر هستند. اگر چه به آزمایش‌های بیشتری برای معرفی زعفران به‌عنوان داروی ضد افسردگی لازم است، اما اگر دوست دارید در کنار سایر روش‌های درمانی، از خاصیت گیاهان دارویی بر افسردگی بهره ببرید، می‌توانید روی زعفران حساب کنید.
3. گیاهان دارویی برای افسردگی: جینسینگ
از دیگر گیاهان دارویی برای افسردگی، می‌توان به جینسینگ اشاره کرد. جینسینگ که در چای و سایر دمنوش‌ها استفاده می‌شود، گیاه بومی هند بوده و هزاران سال است که در طب سنتی از آن استفاده می‌شود.
ریشه گیاه جینسینگ برای اهداف دارویی استفاده می‌شود و حاوی خواصی‌ست که به افزایش مقاومت در برابر استرس و افزایش انرژی بدنی کمک می‌کند. از آنجایی که بی‌حالی و کم‌انرژی‌بودن از علائم افسردگی‌ست، از جینسینگ می‌توان به‌عنوان یک جایگزین طبیعی برای سایر محرک‌ها بهره برد.
4. گیاهان دارویی برای افسردگی: اسطوخودوس
احتمالا بینی شما با رایحه تسکین‌دهنده اسطوخودوس آشناست؛ گل بنفش معطری که در صابون‌های حمام، لوسیون‌ها، شمع‌ها و دمنوش‌ها عموما مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما آیا می‌دانستید اسطوخودوس در رده گیاهان دارویی برای افسردگی محسوب می‌شود؟
صدها سال است که از رایحه اسطوخودوس برای تقویت خلق‌وخو و همچنین کاهش اضطراب، که اغلب با افسردگی همراه است، استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده است که رایحه این گیاه اثر آرام‌بخشی بر گیرنده‌های شیمیایی مغز دارد و به کاهش اضطراب و استرس کمک می‌کند.
علاوه‌بر استنشاق عطر اسطوخودوس، می‌توان آن را به‌صورت خوراکی هم مصرف کرد. با استفاده از اسطوخودوس می‌توانید یک دمنوش گیاهی برای افسردگی درست کنید و در کنار رایحه بی‌نظیرش، از خواص آرام‌بخشی آن بهره‌مند شوید.
حتما بخوانید: کدام غذاها اضطراب و افسردگی را تشدید می‌کنند
5. گیاهان دارویی برای افسردگی: بابونه
اگر از افسردگی رنج می‌برید، نوشیدن یک فنجان چای بابونه می‌تواند کمک‌حال شما باشد؛ بهخصوص اگر با اضطراب هم دست‌وپنجه نرم می‌کنید. قرن‌هاست که از بابونه به‌عنوان یکی از گیاهان دارویی برای افسردگی و به‌عنوان یک ضد اضطراب طبیعی استفاده می‌شود.
اگر چه برای اطمینان از تاثیر بابونه بر درمان افسردگی، مطالعات با کیفیت بیشتری لازم است، اما مطالعات نشان داده‌اند زمانی که بابونه به‌عنوان چای یا مکمل مصرف می‌شود، به‌طور قابل توجهی به کاهش علائم افسردگی کمک می‌کند.
بابونه بر درمان التهاب، مشکلات معده و بیماری‌های پوستی هم موثر است. لازم‌به‌ذکر است که اگر داروهای رقیق‌کننده خون (مثل وارفارین) مصرف می‌کنید، بهتر است از مصرف بابونه اجتناب کنید و از سایر گیاهان دارویی برای افسردگی بهره ببرید.
انواع مکمل‌ها برای درمان افسردگی
علاوه‌بر انواع گیاهان دارویی برای درمان افسردگی، مکمل‌هایی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند درمان‌های پزشکتان سریع‌تر به جواب برسد. بعضی از این مکمل‌ها عبارت‌اند از:
1. ویتامین D
وقتی نام ویتامین D به‌میان می‌آید، بیشتر افراد به آفتاب فکر می‌کنند. البته این تلقی اشتباه نیست. هنگامی که پوست شما در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، بدنتان ویتامین D جذب می‌کند و این ویتامین بعدا به‌روش‌های مختلف به بدن و مغز کمک خواهد کرد.
متاسفانه بسیاری از ما به اندازه کافی ویتامین D دریافت نمی‌کنیم و این مسئله علاوه‌بر مشکلات فیزیکی، بر خلق‌وخوی ما تاثیر می‌گذارد. تحقیقات نشان داده است افرادی که از افسردگی رنج می‌برند، بدن آن‌ها نسبت به افراد عادی، ویتامین D کمتری دارد و آن‌هایی که شدیدترین افسردگی‌ها را تجربه می‌کنند، با بیشترین میزان کمبود ویتامین D مواجه هستند.
حتما بخوانید: چه میوه ای ویتامین دی دارد؟
2. اسیدهای چرب امگا3
چربی‌های امگا 3، چربی‌هایی ضروری هستند که باید آن‌ها را از رژیم غذایی خود دریافت کنید. نتیجه برخی مطالعات نشان می‌دهد که مکمل‌های امگا 3 می‌توانند به درمان افسردگی کمک کنند. برای مثال، در یک کارآزمایی بالینی روی 638 زن در سال 2020 مشخص شد که اسیدهای چرب امگا 3 به‌طور قابل توجهی علائم افسردگی را در زنان باردار و پس از زایمان بهبود می‌بخشد. با مصرف مکمل‌های امگا 3 یا غذاهای حاوی امگا 3، می‌توانید با افسردگی مقابله کنید.
حتما بخوانید: فواید و خواص امگا ۳ چیست
3. ویتامین B
درست مثل ویتامین D، کمبود ویتامین B هم با افسردگی همراه است. عموما کمبود ویتامین B12، فولات و ویتامین B6 منجر به بروز افسردگی می‌شود. تحقیقات نشان داده است که ویتامین‌های B نقش مهمی در سلامت مغز ایفا می‌کنند؛ زیرا برای تولید و تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی تقویت‌کننده خلق‌وخو، از جمله سروتونین و دوپامین ضروری هستند.
مطالعات نشان می دهد که مصرف ویتامین B12، فولات و ویتامین B6 به‌عنوان مکمل می‌تواند از عود علائم افسردگی جلوگیری کند. همچنین، بر توقف بروز این علائم در افرادی که در معرض خطر افسردگی قرار دارند، موثر است.
حتما بخوانید: هر آنچه باید درمورد ویتامین B12 بدانید
4. منیزیم
منیزیم یکی از ضروری‌ترین مواد معدنی در بدن انسان است که ارتباط زیادی با سلامت مغز و سایر عملکردهای بدن دارد. مانند ویتامین B و ویتامین D، کمبود منیزیم در افرادی که از افسردگی رنج می‌برند بسیار رایج است.
مطالعات نشان داده است که دلیل این امر، تاثیر منیزیم بر تنظیم ناقل عصبی گلوتامات است. به‌طور کلی مصرف مکمل‌های منیزیم در حد متعادل بی‌خطر تلقی می‌شود؛ بهتر است با احتیاط مصرف شود. عوارض جانبی مصرف منیزیم ممکن است شامل حالت تهوع، گرفتگی عضلات، نرم‌شدن مدفوع و اسهال باشد.
5. زینک (روی)
زینک یک ماده معدنی‌ست که برای سلامت مغز و تنظیم مسیرهای انتقال‌دهنده عصبی حیاتی است. همچنین از خواص آنتیاکسیدانی و ضد التهابی هم برخوردار است. کمبود روی به‌شدت با افزایش خطر افسردگی و شدت‌گرفتن علائم افسردگی همراه است. مطالعات نشان داده است که وقتی بیماران مبتلا به افسردگی مکمل‌های روی را در کنار داروهای ضد افسردگی خود مصرف می‌کنند، علائم افسردگی در آنان به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.
عرقیات گیاهی ضد افسردگی
در بخش‌های قبلی درباره مکمل‌ها و انواع گیاهان دارویی برای افسردگی صحبت کردیم. در کنار گیاهان دارویی برای افسردگی که در بخش‌های قبلی معرفی شدند، عرقیات گیاهی هم خاصیت ضد افسردگی دارند. از جمله خوشمزه‌ترین و موثرترین عرقیات گیاهان دارویی برای افسردگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گلاب (بهبوددهنده خلق‌وخو)
- عرق بیدمشک (آرام‌بخش و ضد استرس)
- عرق بهارنارنج (نشاط‌آور و انرژی‌زا)
- عرق بابونه (ضد تنش‌های عصبی)
- عرق بادرنجبویه (آرامش‌بخش ذهن و جسم)
- عرق سنبل‌الطیب (ضد افسردگی، استرس و اضطراب)
افسردگی چگونه درمان می‌شود؟
از آنجایی که افسردگی یک وضعیت پیچیده سلامت روان است، درمان آن احتمال دارد به‌آسانی یک بیماری جسمی مانند آنفولانزا یا سردرد نباشد. اما خوشبختانه قابل مدیریت است! افسردگی عموما از دو طریق درمان می‌شود:
داروهای ضد افسردگی
اگر چه در قفسه‌های داروخانه‌ها داروهای ضد افسردگی زیادی یافت می‌شود، اما در حال حاضر، پزشکان ترجیح می‌دهند دو نوع دارویی را تجویز کنند که کمترین عوارض جانبی را به‌همراه دارند: مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRIs).
روان‌درمانی
موثرترین روش گفت‌وگودرمانی برای درمان افسردگی، روان‌درمانی‌ست. روان‌درمانی شکلی کلی از گفتاردرمانی‌ست که به شما کمک می‌کند بفهمید چرا و چگونه چنین حالات، احساسات، افکار و رفتارهایی در شما شکل گرفته است.
رفتاردرمانی شناختی (Cognitive behavioral therapy)
رفتاردرمانی شناختی (CBT) شکل کوتاه‌مدتی از روان‌درمانی‌ست که مهارت‌های خاصی را به شما می‌آموزد تا بتوانید با علائم خود مقابله کنید، واکنش‌هایتان را مدیریت کنید و در نهایت از خلق‌وخوی پایدارتری برخوردار شوید. این نوع درمان برای افرادی با شرایط روانی خاص از جمله اختلالات خلقی، اضطراب، اعتیاد، اختلالات شخصیت و اختلالات خوردن طراحی شده است.
علاوه‌بر درمان‌های متداول، تعداد زیادی گیاهان دارویی برای افسردگی وجود دارد که در کنار توصیه‌های پزشکتان، می‌توانید از خاصیت گیاهان دارویی بر افسردگی هم بهره ببرید.
جمع‌بندی
اگر مدت‌هاست که بی‌انگیزه و ناراحتید و از قول جناب شهریار پیش خودتان زمزمه می‌کنید که: “از زندگانیم گله دارد جوانیم، شرمنده جوانی از این زندگانیم، دارم هوای صحبت یاران رفته را، یاری کن ای اجل که به یاران رسانیم” بهتر است با جدیت بیشتری با آن‌ها برخورد کنید. ممکن است این‌ها علائم افسردگی باشد که باید به پزشک مراجعه کنید و از توصیه‌های او بهره ببرید.
در کنار آنچه درمان‌گر شما برای معالجه افسردگی پیشنهاد می‌کند، می‌توانید از خاصیت گیاهان دارویی بر افسردگی هم بهره ببرید. مصرف انواع گیاهان دارویی برای افسردگی به تسریع روند التیام بیماری کمک می‌کند. تابه‌حال ابتلا به افسردگی را تجربه کرده‌اید؟ چه راهکارهایی به شما کمک کرد تا افسردگی را پشت سر بگذارید و به زندگی عادی خود بازگردید؟