هسته خرما که 6 تا 15 درصد وزن کل خرمای رسیده را تشکیل می‌دهد، در واقع محصول جانبی میوه خرما است و عمدتاً در خاورمیانه و به ویژه در امارات متحده عربی تولید می‌شود. اعراب در گذشته معمولاً هسته را دور می‌انداختند یا از آن به عنوان ماده غذایی برای حیوانات استفاده می‌کردند. اما امروزه تمامی جوامع از خواص هسته خرما آگاه شده‌اند.
هسته خرما از کربوهیدرات، فیبر غذایی، چربی، خاکستر و پروتئین تشکیل شده است. علاوه بر این، محتوای آنتی اکسیدانی موجود در روغن هسته خرما (DSO)، مشابه روغن زیتون است که می‌تواند به عنوان منبع خوبی از آنتی اکسیدان برای برآوردن نیازهای مصرف کننده باشد. هفته خرما دارای مزایای زیادی برای سلامتی یا زیبایی است که ما در این بررسی به آنها اشاره می‌کنیم.
خواص هسته خرما برای سلامتی
هسته خرما محصول جانبی سنگ زنی خرماست. این هسته از یک پوشش سخت، معمولاً مستطیلی یا شیار شکمی تشکیل شده است. وزن هسته خرما 0.5 گرم تا 4 گرم است و 6 تا 20 درصد وزن میوه را بسته به بلوغ، رقم و کیفیت خرما تشکیل می‌دهد. هسته خرما یا دانه خرما خواص دارویی شگفت انگیزی دارند. در زیر مهم ترین خواص هسته خرما آورده شده‌اند:
جلوگیری از آسیب DNA
بر اساس یک مطالعه، هسته خرما اثر دفاعی در برابر آسیب کبدی ناشی از مواد شیمیایی و آسیب اکسیداتیو DNA از خود نشان داده است. هسته خرما در برابر مسمومیت کبد محافظت می‌کند و این اثر محافظتی کبدی را می‌توان به فعالیت‌های آنتی اکسیدانی و مهار رادیکال‌های آزاد نسبت داد.
درمان مشکلات قند خون
هسته خرما در درمان مشکلات مربوط به قند خون، دیابت و عوارض مربوط به آن مفید است. بر اساس تحقیقات اخیر، هسته خرما اثرات محافظتی بالقوه‌ای را در برابر عوارض اولیه دیابت کبد و کلیه از خود نشان داده است.
عوامل ضد ویروسی
هسته خرما به عنوان یک عامل ضد ویروسی در برابر انواع ویروس‌های بیماری زای انسانی عمل می‌کند. هسته خرما می‌تواند در درمان و پیشگیری از بسیاری از انواع عفونت‌های ویروسی مفید باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که عصاره خرما توانایی قوی در جلوگیری از عفونت فاژ سودوموناس را از خود نشان می‌دهد.
جلوگیری از آسیب کلیه و کبد
از خواص هسته خرما می‌توان به اثرات آن در جلوگیری از آسیب به کلیه اشاره کرد. هسته خرما سرشار از پروآنتوسیانیدین است که در واقع به محافظت از کبد و کلیه در برابر آسیب کمک می‌کند. یک مطالعه نشان داد که عصاره هسته خرما، غنی از پروآنتوسیانیدین است و از سمیت ناشی از مواد شیمیایی کلیه و کبد محافظت می‌کند.
سرشار از آنتی اکسیدان‌ها
هسته خرما سرشار از آنتی اکسیدان بوده و قابلیت حذف رادیکال‌های آزاد را دارد. این هسته به محافظت از بدن در برابر آسیب استرس اکسیداتیو کمک می‌کند. در یک تحقیق اخیر، پتانسیل آنتی اکسیدانی هیدرولیزهای پروتئین هسته خرما، می‌تواند به عنوان یک ماده غذایی کاربردی بالقوه برای ارتقای سلامت مورد استفاده قرار گیرد. تحقیقات دیگر نشان داد که هسته‌های خرمای ایرانی، یک جاذب قوی رادیکال‌ها هستند و می‌توانند منبع خوبی از آنتی اکسیدان‌های طبیعی برای مصارف دارویی و تجاری محسوب شوند.
خواص هسته خرما برای پوست
استفاده از روغن هسته خرما بر روی پوست اثرات محافظتی در برابر آسیب ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه UV-B را در مقایسه با پوستی که با روغن هسته خرما استفاده شده، تایید کرده است. مطالعه مشابهی نشان داد که روغن هسته خرما می‌تواند پوست انسان را ترمیم کند که این می‌تواند به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی باشد.
وجود آنتی اکسیدان‌های طبیعی مانند فنل‌ها و توکوفرول‌ها در هسته خرما، می‌توانند از آسیب اکسیداتیو کراتینوسیت‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض پراکسید هیدروژن بر روی پوست جلوگیری کنند. علاوه بر این، آنتی اکسیدان‌های طبیعی همچنین دریافتند که روغن هسته خرما می‌تواند از پوست در برابر آسیب استرس اکسیداتیو ناشی از پراکسید هیدروژن (H2O2) از طریق فرآیند پراکسیداسیون لیپیدی محافظت کنند.
ایجاد محیط سالم برای پوست سر
محیط ایده آل برای رشد موهای سالم نیز مورد نیاز است. پوست سر جایی است که مو تغذیه خود را دریافت می‌کند، بنابراین باید همیشه در شرایط عالی باشد تا از رشد مناسب مو پشتیبانی کند. روغن هسته خرما حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب امگا 6 است که چربی‌های غیراشباع چندگانه ای هستند و پوست سر را تغذیه می‌کنند. جدا از آن، روغن خرما همچنین سرشار از اسید لوریک است. اسید لوریک یک اسید چرب اشباع است که حاوی خواص ضد میکروبی و ضد باکتریایی است. این اسید به ایجاد یک محیط بهینه برای رشد مو با از بین بردن شوره سر و آکنه کمک می‌کند.
خواص هسته خرما برای مو
نازک شدن موها بخشی طبیعی از روند پیری است. ریزش مو در اثر عوامل زیادی ایجاد می‌شود. وقتی سلول‌های ما انرژی کافی تولید نمی‌کنند، تمام اندام‌های مان از جمله فولیکول‌های مو، شروع به پیر شدن خواهند کرد. در نتیجه رشد موها کند می‌شود و به زودی ریزش شروع خواهد شد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، برای جلوگیری از بدتر شدن آن به ویتامین B2 و اسیدهای آمینه نیاز خواهید داشت.
روغن هسته خرما دارای مقادیر زیادی اسید آمینه و ریبوفلاوین (ویتامین B2) است که می‌تواند به طور موثری از ریزش مو جلوگیری کند. اسید آمینه در تولید کراتین، پروتئینی که مسئول تقویت فولیکول‌ها و افزایش خاصیت ارتجاعی مو است، ضروری خواهد بود. از طرف دیگر ریبوفلاوین نقش مهمی در تولید انرژی و بازیابی عملکرد و رشد سلولی ایفا می‌کند. بنابراین به خوبی می‌توان خواص هسته خرما برای مو را درک کرد.
مبارزه با رادیکال‌های آزاد
خرما سرشار از مواد غیر مغذی زیست فعال به نام فیتوکمیکال است که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کند. در واقع، خرما دومین میوه آنتی اکسیدانی مصرف شده در چین گزارش شده است. بخش مهمی از خواص هسته خرما به اجزای فعال زیستی آن مربوط می‌شود که یکی از این اجزا کاروتنوئیدها است. کاروتنوئی یک آنتی اکسیدان شناخته شده است که با محافظت از مو در برابر رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
مرطوب کردن موها
علاوه بر جلوگیری از شوره سر و آکنه پوست سر، خواص هسته شامل مرطوب کنندگی آن نیز می‌شود. اسیدهای چرب امگا 6 و امگا 9 موجود در روغن، به کنترل ریزش آب کمک کرده تا رطوبت مو دست نخورده نگه داشته شود و کوتیکول‌ها بسته شوند. برای احیای موهای خشک و شکننده، توصیه می‌کنیم از محصولات مراقبت از موی ساخته شده با روغن خرما استفاده کنید.
جلوگیری از سفید شدن زودرس موها
خرما سرشار از ویتامین است که به محافظت در برابر از بین رفتن رنگدانه کمک می‌کند. دو مورد از رنگدانه‌ها مس و پانتوتنیک اسید (ویتامین B5) هستند که به تحریک تولید رنگدانه کمک می‌کنند. رنگ مو بر اساس میزان ملانین در تارها تعیین می‌شود. با افزایش سن، بدن ملانین کمتری تولید کرده و موهای ما را خاکستری می‌کند. در حالی که نمی‌توانیم پیری را معکوس کنیم اما این امکان را داریم بدن خود را به تولید ملانین کافی با خوردن غذا و استفاده از محصولاتی که به طور طبیعی غنی از مس و اسید پانتوتنیک هستند، تشویق کنیم.
نحوه استفاده از هسته خرما
- برخی از افراد از هسته خرما به عنوان افزودنی به قهوه استفاده می‌کنند.
- شربت خرما را با لیمو به آب گرم اضافه کرده و به صورت چای یا آب دم کرده بنوشید.
- فقط شربت خرما را با عسل یا نعناع مخلوط کرده و از این به جای مربا استفاده کنید.
- پودر خرما را به اسموتی‌ها یا آب میوه‌های خود اضافه کنید.
- پودر هسته خرما را به ظروف پخت خود مانند کلوچه، کیک و سایر اضافه کنید.
- هنگام تهیه سس سالاد برای فواید سلامتی بیشتر، شربت هسته خرما را به سالاد اضافه کنید.
کلام آخر
هسته خرما محصول جانبی صنعت میوه خرما است. مطالعات مختلفی که بر روی هسته خرما انجام شده‌اند که نشان می‌دهند این هسته می‌تواند به عنوان یک منبع عالی از فیبر غذایی شناخته می‌شود. علاوه بر این، اجزای دیگری مانند پروتئین و مواد معدنی نیز به مقدار قابل توجهی در دانه وجود دارند. با توجه به خواص هسته خرما، استفاده از این ماده غذایی برای اهداف تغذیه‌ای به عنوان روغن و به صورت موضعی در لوازم بهداشتی و آرایشی توصیه می‌شود. به طور کلی، هسته خرما به پیشگیری از سمیت یا آسیب کلیه و کبد، درمان دیابت، پیشگیری از آسیب به DNA، کاهش عوامل ضدویروسی و بسیار موارد دیگر کمک می‌کند.