شیر و انواع لبنیات از کودکی نقش مهمی در زندگی ما داشته‌اند. اگر از کودکی این فراورده‌های سفید را با میل و رغبت نمی‌خورده‌اید، باید تصویر مادرتان که هر روز با یک لیوان شیر دنبالتان راه می‌افتاده و مجبورتان می‌کرده است تا انتها آن را بخورید، تصویر آشنایی در ذهنتان باشد.
انواع لبنیات از شیر که آشنا‌ترین آن‌هاست تا کفیر و روغن زرد که کمتر شناخته شده است، هرکدام خواص ویژه‌ای دارند و مصرف منظم انواع لبنیات می‌تواند بدن شما را در برابر خیل عظیمی از بیماری‌ها ضدضربه کند. اگر به دنیای این محصولات سفیدرنگ علاقه دارید و دلتان می‌خواهد اطلاعات بیشتری در مورد انواع لبنیات به دست بیاورید، خواندن این مقاله را از دست ندهید.
انواع محصولات لبنی
میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به‌عنوان راهی خوشمزه و مغذی برای متعادل‌کردن رژیم غذایی خود به انواع لبنیات متکی هستند. چه برای خوردن غلات صبحانه خود به شیر نیاز داشته باشید و چه برای درست‌کردن پیتزا، راه‌های بی‌شماری برای لذت‌بردن از مصرف انواع محصولات لبنی در زندگی روزمره شما وجود دارد.
انواع لبنیات از شیر که هزاران سال منبع مهم تغذیه مردم بوده است، به دست می‌آید. این فراورده‌ها شامل محصولات تهیه‌شده از شیر مانند پنیر، ماست، کفیر، بستنی و کره است. انواع لبنیات مانند شیر، پنیر و ماست هرکدام حاوی مواد مغذی مورد نیاز بدن شما هستند.
به‌عنوان مثال، هر سه حاوی پروتئین، کلسیم و ویتامین B12 هستند که به ترتیب به بازسازی و ترمیم بافت عضلانی، ساخت و حفظ استخوان‌ها و دندان‌های قوی و سالم نگه‌داشتن سیستم عصبی کمک می‌کنند. علاوه‌بر این، پروتئین، روی، سلنیوم و ویتامین‌های A و D موجود در هر فنجان شیر، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
طیف گسترده‌ای از انواع محصولات لبنی شامل صدها نوع پنیر، ماست و شیر و فراورده‌های لبنی وجود دارد. اگر می‌خواهید در مورد انواع لبنیات مورد علاقه‌تان بیشتر بدانید، ادامه مقاله را دنبال کنید.
شیر و فواید آن
در میان انواع لبنیات، شیر فراورده اصلی‌ست و دیگر محصولات لبنی از شیر درست می‌شوند. شیر خامه‌ای و خنک، یک انتخاب غنی از مواد مغذی و خوشمزه و همچنین برای یک رژیم غذایی مغذی و متعادل مهم است. شیر 13 ماده مغذی ضروری را به بدن شما می‌رساند که شامل پروتئین، کلسیم، فسفر، ویتامین‌های A و D و چهار ویتامین B-B12، ریبوفلاوین، اسیدپانتوتنیک و نیاسین است.
تنوع انواع فراورده‌های شیری موجود در قفسه لبنیات به این معنی‌ست که می‌توانید با هر ذائقه‌ای که دارید، از شیر و فواید آن بهره ببرید. از شیر کامل و گزینه‌های کم‌چرب یا بدون چربی گرفته تا شیر تبخیرشده و تغلیظ‌شده، دست شما برای مصرف این ماده سفیدرنگ باز است.
جایگاه ویژه پنیر در میان انواع لبنیات
پنیر طبیعی یک غذای تخمیرشده است که از چهار ماده اصلی شامل شیر، نمک، نوعی از باکتری‌های مفید و آنزیمی به نام مایه پنیر درست می‌شود. پنیرسازان از نسبت‌های مختلف این فرمول پایه همراه با فرایندهای مختلف برای ایجاد انواع پنیر با بافت، طعم و رنگ متفاوت استفاده می‌کنند.
پنیر در میان انواع لبنیات مزایایی فراتر از تنوع و رنگ‌های مختلف دارد. پنیر هم مانند دیگر انواع لبنیات منبع خوبی از کلسیم، پروتئین و فسفر است؛ سه ماده مغذی که برای کمک به ساخت و حفظ استخوان‌های سالم ضروری هستند.
با صدها نوع پنیر موجود، از خامه‌ای و آب‌شده تا سفت و جویدنی، برای هر نفر در دنیا نوعی از پنیر وجود دارد که بتواند لبخند رضایت را بر لبانش بنشاند. اگر در میان انواع لبنیات به پنیر علاقه دارید، دستورالعمل‌های بسیار زیادی وجود دارد که بتوانید پنیر را از صبحانه تا شام و حتی برای میان‌وعده مصرف کنید.
حتی ممکن است در دسر مورد علاقه شما هم پنیر وجود داشته باشد. در نهایت می‌توان گفت که در میان انواع لبنیات، پنیر تقریبا برای همه چیز از جمله میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل، لوبیا و غیره مناسب است.
ماست و خواص آن
یکی دیگر از انواع لبنیات ماست است که از طریق تخمیر شیر به دست می‌آید. مزایای تغذیه‌ای ماست، بخشی از جذابیت آن است. ماست مواد مغذی مهمی را برای بدن شما فراهم می‌کند. شما با مصرف ماست حجم زیادی از پروتئین و سایر مواد مغذی ضروری مانند کلسیم، روی و B12 را به دست می‌آورید.
بیشتر ماست‌ها با کشت‌های زنده و فعال تهیه می‌شوند و برخی هم پروبیوتیک‌ها یا باکتری‌های خوب را فراهم می‌کنند که به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کنند. این باکتری‌های خوب می‌توانند با کمک به هضم لاکتوز، فواید زیادی برای سلامتی داشته باشند و در صورت عدم تحمل لاکتوز، هضم آن را آسان‌تر کنند.
چیزی که ماست را از انواع لبنیات متمایز می‌کند، رنگین‌کمانی از طعم‌های مختلف است که می‌توانید از ترکیب ماست با مواد مختلف خلق کنید. ترکیب‌های بی‌پایانی از میوه‌ها، غلات سبوس‌دار و آجیل برای افزودن به ماست وجود دارد.
آب پنیر و نقش آن در تناسب اندام؛ پروتئین Whey
یکی از انواع لبنیات که می‌توان از آن نام برد آب پنیر است. آب پنیر، پروتئینی‌ست که به‌طور طبیعی در شیر یافت می‌شود. پنیر از شیر تهیه می‌شود و در طی فرایند تهیه پنیر، شیر به مواد جامد و مایع غنی از پروتئین که به آن آب پنیر می‌گویند، تبدیل می‌شود.
در میان انواع لبنیات آب پنیر یک پروتئین کامل است؛ به این معنی که دارای تمام اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز بدن شماست. تحقیقات نشان می‌دهد که آب پنیر می‌تواند به ساخت و ترمیم عضلات بعد از تمرین کمک کند. همچنین استفاده از آب پنیر در رژیم‌های غذایی با پروتئین بالا می‌تواند به حفظ ماهیچه‌ها، کمک به مهار گرسنگی و حفظ وزن سالم کمک کند. آب پنیر که به‌عنوان پروتئین Whey شناخته می‌شود، در میان ورزشکاران به‌شدت محبوب است.
یکی دیگر از فواید پروتئین آب پنیر، طعم خنثی آن است که اجازه می‌دهد بتوان از آن در غذاها و نوشیدنی‌های مختلف استفاده کرد. پروتئین آب پنیر به‌راحتی در مایعات حل می‌شود و بافتی صاف ایجاد می‌کند. می‌توانید پودر پروتئین آب پنیر را به بلغور جو دوسر، سوپ‌ها، سس‌ها، محصولات پخته‌شده و بسیاری از غذاهای دیگر اضافه کنید.
خواص خامه طبیعی
از انواع لبنیات که در غذاهای بسیاری از آن استفاده می‌شود، می‌توان به خامه اشاره کرد. خامه و تمام انواع آن، برای افزودن طعم اضافی به بسیاری از وعده‌های غذایی، دسرها و نوشیدنی‌ها، مورد علاقه تعداد زیادی از افراد است. خامه برای اولین‌بار توسط رومی‌ها در قرن نهم پس از میلاد مورد استفاده قرار گرفت، اما اعتبار و محبوبیت امروزی آن را به وینی‌ها نسبت می‌دهند که در 300 سال گذشته به‌وفور از آن استفاده کرده‌اند.
خامه، محصول شیر پرچرب جداشده از شیر است و باید حداقل 18 درصد چربی شیر داشته باشد. انواع خامه دارای میزان چربی متفاوتی‌ست و به همین دلیل تنوع زیادی دارد. خامه ترش از افزودن باکتری‌های اسیدلاکتیک به خامه پاستوریزه با حداقل 18 درصد چربی شیر حاصل می‌شود.
به‌عنوان یک محصول لبنی، خواص خامه طبیعی بسیار متنوع است. خامه تازه حاوی مقدار قابل توجهی ویتامین B2 است که سلامت بدن را افزایش می‌دهد. به این معنی که باعث رشد بافت‌ها و توسعه آن‌ها می‌شود.
خامه به‌عنوان یکی از انواع لبنیات به تشکیل بافت‌های سالم در چشم، پوست و لایه مخاطی کمک می‌کند. حتی باعث افزایش سلامت مو، ناخن و پوست هم می‌شود؛ بنابراین، خامه تازه می‌تواند سلامت کلی و رشد بافت‌های بدن را تقویت کند.
خواص کره برای صبحانه
چه آن را در پوره سیب‌زمینی استفاده کنید و چه با آن کیک مورد علاقه‌تان را بپزید، در میان انواع لبنیات، کره یک عنصر اصلی در بسیاری از یخچال‌ها و میزهای غذاخوری در سراسر جهان است. از کره حاوی نمک و بدون نمک گرفته تا هم‌زده و شفاف‌شده، کره می‌تواند طعم جدیدی را به غذاهای مورد علاقه شما اضافه کند.
کره منبع غلیظ چربی شیر با مقداری آب و مواد جامد شیر بدون چربی‌ست. از شیر، خامه یا هر دوی این مواد تهیه می‌شود. کره سنتی (۸۰ درصد چربی شیر) از خامه پاستوریزه تهیه می‌شود و می‌توان آن را نمک زد (که اغلب به‌عنوان کره خامه‌ای شیرین نامیده می‌شود) یا بدون نمک استفاده کرد.
یکی دیگر از انواع رایج کره، کره هم‌زده است که به آن کره معمولی می‌گویند. کره شفاف‌شده، کره ذوب‌شده شفاف و جداشده از مواد جامد شیر و آب آن است. از آن‌جایی که کره شفاف‌شده را می‌توان تا دمای بالاتر بدون سوختن گرم کرد، برای سرخ‌کردن مواد غذایی انتخاب مناسبی‌ست.
کره حاوی ویتامین D است، این ویتامین یک ماده مغذی‌ست که برای رشد و تکامل استخوان‌ها حیاتی‌ست. کره مانند سایر انواع لبنیات دارای کلسیم است که برای استحکام استخوان‌ها ضروری‌ست. کلسیم همچنین به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان کمک می‌کند، وضعیتی که استخوان‌ها را ضعیف و شکننده می‌کند.
کره همچنین حاوی ویتامین E است که در سلامت پوست نقش دارد. این ماده مغذی، آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش خورشید را کاهش می‌دهد، التهاب پوست را کم می‌کند و میزان بهبود زخم‌های پوستی را تسریع می‌بخشد.
بستنی؛ شیرین‌ترین فراورده در بین انواع لبنیات
در میان انواع لبنیات، محصولی مانند بستنی وجود ندارد که بتواند به‌طور هم‌زمان افراد زیادی را شیفته خود کند. چه برای جشن گرفتن یک مناسبت خاص با دوستان و خانواده و چه برای خاص‌کردن یک‌لحظه معمولی، بستنی می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
بستنی با هم‌زدن مخلوط پاستوریزه شیر (و گاهی دیگر محصولات لبنی مانند خامه)، شیرین‌کننده‌ها و طعم‌دهنده‌ها در حین انجماد، تهیه می‌شود و همچنین ممکن است دارای تثبیت‌کننده‌ها یا امولسیفایرها باشد. بستنی باید حداقل 10 درصد چربی شیر داشته باشد. بستنی منبع عظیمی از ویتامین‌های A، B-6، B-12، C، D و E است. قضیه به همین جا ختم نمی‌شود؛ بستنی حاوی ویتامین K است که از لخته‌شدن خون جلوگیری می‌کند.
مضرات لبنیات
در کنار تمام خواصی که انواع لبنیات برای ما به ارمغان می‌آورند، این فراورده‌ها مضراتی هم دارند. بسیاری از انواع لبنیات سرشار از چربی‌های اشباع‌شده هستند. چربی‌های اشباع‌شده سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا بد را افزایش می‌دهند. سطوح بالاتر LDL خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را هم افزایش می‌دهد.
برخی افراد به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند. کسانی که عدم تحمل لاکتوز دارند نمی‌توانند لاکتوز را که قند موجود در شیر است به‌درستی هضم کنند. مصرف انواع لبنیات برای این افراد منجر به اسهال، معده‌درد یا سایر مشکلات گوارشی می‌شود.
بسیاری از انواع لبنیات، مانند پنیر، سرشار از سدیم هستند. شکر همچنین به برخی از محصولات لبنی اضافه می‌شود. نه فقط بستنی، بلکه ماست، ماست منجمد، کیک پنیر و سایر دسرها حاوی شکر هستند.
مصرف لبنیات خوب است یا بد؟
دست آخر مصرف انواع لبنیات خوب است یا برای سلامتی ضرر دارد؟ سالم بودن یا نبودن لبنیات تا حد زیادی به نوع لبنیاتی که می‌خورید یا می‌نوشید بستگی دارد. برای این‌که بدانید فراورده‌های لبنی که مصرف می‌کنید برای سلامتی شما مفید است، حتما مواد تشکیل‌دهنده آن را بررسی کنید و به دنبال لبنیات کم‌چرب و با قند کم باشید.
لبنیات را می‌توان در یک رژیم غذایی سالم گنجاند، اما برای حفظ تندرستی باید غذاهای سالم دیگر را هم مصرف کرد. کالری دریافتی را مدیریت و به‌طور منظم ورزش کنید و عادات ناسالم خود را کنار بگذارید.
در نهایت به قول سعدی شیرازی: علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد، دریغ سود ندارد چو رفت کار از دست؛ پس برای بهره‌مندشدن از خواص انواع لبنیات و از همه مهم‌تر جلوگیری از پوکی استخوان از مصرف مقدار متعادل لبنیات غافل نشوید. اکنون شما به ما بگویید از فواید لبنیات چگونه در رژیم غذایی‌تان بهره‌مند می‌شوید؟ آیا سبک زندگی صحیح و سلامتی برای خود انتخاب کرده‌اید؟