خواص پیازچه به‌‌قدری جادویی و شگفت‌انگیز است که باید از امروز یک فکر جدی برای استفاده از این سبزی در غذاهای خود کنید. در مقابل، عوارض پیازچه هم بسیار اندک است. این نکته باعث شده است تا کم‌تر سرآشپزی را پیدا کنید که در دستور غذاهای خاص خود از آن استفاده نکند. در ادامه مطالب آموزشی وبلاگ اسنپ مارکت این بار به سراغ فواید پیازچه رفته‌ایم. در ادامه این مطلب هم مثل همیشه با ما همراه باشید.
پیازچه چیست؟
پیازچه با نام علمی Allium schoenoprasum شناخته می‌شود و یکی از فرزندان ارشد خانواده سیر و پیاز به شمار می‌رود. این سبزی با وجود سیر و پیاز، مثل یوسف در رمان سمفونی مردگان عباس معروفی زیاد جدی گرفته نمی‌شود. با این وجود، نمی‌توان از خواص پیازچه چشم‌پوشی کرد. پیازچه به‌صورت کلی دو نوع است: معمولی و چینی. فرق این دو در چیست؟
- مدل معمولی دارای برگ‌های توخالی و لوله‌ای‌شکل است.
- در مقابل نوع چینی دارای برگ‌های صاف و کمی پهن‌تر نسبت به آن است.
قدمت استفاده از پیازچه به 5000 سال می‌رسد و از قرون وسطی (با شروع قرن پنجم) کشت می‌شود. رومی‌ها معتقد بودند که فواید پیازچه برای کاهش درد ناشی از آفتاب‌سوختگی و گلودرد قابل توجه است. آن‌ها همچنین معتقد بودند که از خواص پیازچه می‌توان به‌عنوان داروی ادرارآور استفاده کرد. کشاورزان هلندی هم قرن نوزدهم پیازچه را به گاوهای خود می‌دادند تا طعم و عطر متفاوتی به شیر بدهند.
ارزش غذایی پیازچه
خواص پیازچه، به دلیل برخورداری از مواد مغذی از گروه‌های مختلف است. به‌طور کلی ارزش غذایی پیازچه در هر 100 گرم عبارت است از:
- انرژی: 30 کیلوکالری
- کربوهیدرات: 4.35 گرم
- پروتئین: 3.27 گرم
- چربی کل: 0.73 گرم
- کلسترول: 0
- فیبر رژیمی: 2.5 گرم
- فولات: 105 میکروگرم
- نیاسین: 0.647 میلی‌گرم
- پانتوتنیک‌اسید: 0.324 میلی‌گرم
- پیریدوکسین: 0.138 میلی‌گرم
- ریبوفلاوین: 0.115 میلی‌گرم
- تیامین: 0.078 میلی‌گرم
- ویتامین ث: 1 میلی‌گرم
- ویتامین ای: 21 میلی‌گرم
- ویتامین کا: 7 میکروگرم
- سدیم: 3 میلی‌گرم
- پتاسیم: 296 میلی‌گرم
- کلسیم: 92 میلی‌گرم
- مس: 0.157 میلی‌گرم
- آهن: 1.60 میلی‌گرم
- منیزیم: 42 میلی‌گرم
- منگنز: 0.373 میلی‌گرم
- فسفر: 58 میلی‌گرم
مهمترین خواص و فواید پیازچه برای سلامتی چیست؟
پیازچه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئیدی‌ست که فواید زیادی برای این سبزی به ارمغان آورده است و باعث شده عوارض پیازچه بسیار کم باشد. این آنتی‌اکسیدان‌ها به مبارزه با سرطان کمک می‌کنند، سلامت قلب را بهبود می‌بخشند و حتی می‌توانند با التهاب مبارزه کنند. آن‌ها همچنین بدن را سم‌زدایی و سلامت پوست را تقویت می‌کنند. فیبر موجود در آن هم می‌تواند به تسهیل روند هضم کمک کند.
مانند یک جنگجو برای مقابله با سرطان
آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئیدی مانند لوتئین و زآگزانتین در این سبزی، از شما در برابر سرطان‌های ریه و دهان محافظت می‌کنند. یکی دیگر از خواص پیازچه، پیشگیری از سرطان روده به دلیل فیبر بالای آن است.
مانند سایر اعضای خانواده سیر و پیاز، پیازچه هم حاوی آلیسین است؛ یک آنتی‌اکسیدان مهم که به پیشگیری از سرطان سینه کمک می‌کند. مطالعات مختلف نشان داده است که سبزیجات آلیوم (آن‌هایی که حاوی آلیسین هستند) دارای اثرات بازدارنده روی سرطان‌ها هستند.
محافظت از قلب با مصرف پیازچه
آلیسین موجود در این سبزی یک ارگانوسولفور است. ارگانوسولفور باعث شده است تا فواید پیازچه برای کاهش سطح کلسترول و فشار خون قابل چشم‌پوشی نباشد. علاوه‌بر این، آلیسین ماده‌ای به نام اکسیدنیتریک را در جریان خون آزاد می‌کند. این ماده باعث کاهش سفتی رگ‌های خونی و در نتیجه کاهش فشار خون خواهد شد.
کورستین موجود در آن هم باعث کاهش تجمع پلاک در رگ‌ها می‌شود. خواص پیازچه به دلیل برخورداری از آلیسین نه‌تنها باعث کاهش سطح کلسترول بد (کلسترول LDL) می‌شود، بلکه سطح کلسترول خوب (کلسترول HDL) را هم افزایش می‌دهد. این مورد مهم باعث کاهش احتمال بروز بیماری‌های قبلی می‌شود.
بهبود سلامت استخوان در گرو مصرف این سبزی
پیازچه حاوی ویتامین K است که یک ماده مغذی برای استخوان‌ها به شمار می‌رود. این ویتامین به حفظ یکپارچگی و تراکم استخوان کمک می‌کند. درواقع ویتامین K در تولید پروتئینی به نام استئوکلسین نقش دارد که وجود آن در بدن برای حفظ تراکم مواد معدنی در استخوان بسیار مهم است. یکی دیگر از خواص پیازچه، کاهش التهاب در بدن بوده که با درمان آرتریت مرتبط است.
آسان‌کردن فرآیند گوارش
یکی دیگر از فواید پیازچه، کمک به بدن برای رهایی از شر باکتری‌ها، مخمرها و قارچ‌های مضر در دستگاه گوارش است. این مواد مضر، فرآیند هضم را مختل می‌کنند. خواص ضد باکتریایی این سبزی هم می‌تواند به کاهش ناراحتی روده کمک کند. همچنین ترکیبی عالی از فیبر و سایر مواد مغذی ضروری مانند نیاسین، تیامین، اسیدپانتوتنیک، فسفر و روی است که خواص همه این‌ها برای تسهیل فرآیند گوارش شناخته شده است.
خنثی‌کردن مین‌های سم در بدن
خواص پیازچه برای تمیز نگه‌داشتن خون قابل توجه است. این فایده مهم به دلیل وجود کلروفیل و ویتامین K در پیازچه است. همچنین مواد معدنی موجود در این سبزی اثرات سموم را خنثی می‌کنند. خواص ضد باکتریایی آن هم فرآیند سم‌زدایی را سرعت می‌بخشد.
ارتقای سیستم ایمنی بدن
فیتوکمیکال‌های متعدد موجود در پیازچه توان بالایی در تقویت سیستم ایمنی دارند. این سبزی همچنین حاوی مقدار کمی سلنیوم است که یکی دیگر از مواد معدنی مهم است که ایمنی را تقویت می‌کند. سلول‌های ایمنی اگر با کمبود سلنیوم مواجه شوند، در تولید پروتئین و انتقال کلسیم با مشکل مواجه می‌شوند. سولفوریک موجود در آن هم زخم‌ها را سریع‌تر بهبود می‌بخشد.
خواص پیازچه در بارداری
اگر در دوران بارداری هستید، این سبزی خوش‌خوراک، منبعی غنی از فولات است. فولات به رشد مغز جنین کمک می‌کند. همچنین برای جلوگیری از نقایص مادرزادی، به‌خصوص در مغز نوزاد و نخاع او مفید است.
چشمان تیزبین با این سبزی
این دسته از خواص پیازچه را باید به لوتئین و زآگزانتین موجود در آن نسبت داد. این دو ماده، استرس اکسیداتیو را در چشم‌ها کاهش می‌دهند و وضعیت بینایی را تقویت می‌کنند. همچنین از پیشرفت آب‌مروارید جلوگیری می‌کنند.
هدیه خواب خوب و خوش‌اخلاقی به شما
پیازچه منبعی غنی از کولین است. کولین یکی از مواد مغذی مهمی‌ست که به خواب مناسب کمک می‌کند. همچنین اسیدفولیک موجود در آن هم به افزایش تولید دوپامین و سروتونین، که هورمون‌هایی برای تقویت خلق‌وخوی شما هستند، کمک می‌کند.
خواص پیازچه برای مو و پوست و 2 ماسک خانگی با آن
پیازچه دارای بتاکاروتن است؛ آنتی‌اکسیدانی که درخشندگی و سلامت پوست را افزایش می‌دهد. همچنین می‌تواند به درمان آکنه کمک کند. ویتامین C موجود در آن هم دارای خواص آنتی‌اکسیدانی‌ست که مزایای ضد پیری دارد و می‌تواند به کاهش چین‌وچروک کمک کند. برای بهره‌گیری از این خواص می‌توانید ماسک زیر را تهیه و استفاده کنید:
- این سبزی را پوره کنید.
- پوره را روی صورت خود بمالید و بگذارید 30 دقیقه بماند.
- صورت خود را بشویید و خشک کنید.
- از مرطوب کننده دلخواه استفاده کنید.
این سبزی، پوست و مو را بهبود می‌بخشد. این ماده غذایی مفید جریان خون را در پوست سر افزایش می‌دهد و ریشه مو را تقویت می‌کند. همچنین از شکستن مو جلوگیری می‌کند. ماسک مو با روغن زیتون و پیازچه می‌تواند رنگ موهای کدر را درخشان کند.
- پیازچه‌ها را حدود 30 ثانیه در آب بجوشانید و سپس در آب سرد قرار دهید.
- آن را در نصف فنجان روغن زیتون بریزید و میکس کنید.
- بعد روی پوست سر بمالید و بعد از 30 دقیقه مثل همیشه شامپو بزنید.
مضرات پیازچه؛ اندک اما قابل تامل
حالا که از فواید پیازچه گفتیم، بد نیست نگاهی هم به مضرات احتمالی آن داشته باشیم. البته قبل از هر چیزی باید گفت که عوارض پیازچه بسیار اندک است و شامل موارد زیر می‌شود:
مضرات پیازچه برای معده
مصرف زیاد این سبزی می‌تواند باعث نفخ معده شود؛ زیرا حاوی فروکتان است. فروکتان نوعی کربوهیدرات است که می‌تواند منجر به گاز شود. بدن هنگام هضم فروکتان‌ها با مشکل مواجه می‌شود و به‌نوبه خود باعث تجمع گاز در روده بزرگ خواهد شد.
مشکلاتی برای روده
یکی از عوارض پیازچه، تحریک دستگاه گوارش است. آنتی‌اکسیدان‌های واکنشی آزادشده توسط این سبزی می‌توانند مشکلات روده مانند اسهال و ریفلاکس اسید را بیشتر کنند و باعث اختلالات گوارشی شوند.
عامل مسمومیت حیوانات خانگی
یکی از خواص پیازچه برای انسان وجود ترکیبات آلی گوگرد در آن است. البته این ترکیبات باعث مسمومیت در گربه‌ها و سگ‌ها می‌شود؛ بنابراین سعی کنید حیوانات خانگی خود را از این سبزی دور نگه دارید.
تجمع فلز و متالوئید در بدن
خوردن بیش از حد پیازچه با بالارفتن سطح سمی سلنیوم معدنی مرتبط است. همچنین باعث تجمع فلزات سنگین مانند کادمیوم در بدن می‌شود. علاوه‌بر این، باعث اختلال در عملکرد کلیه، مغز یا کبد می‌شود.
حقایق جالب در مورد پیازچه که نمی‌دانستید!
- این سبزی یکی از چاشنی‌های بسیار رایج در غذاهای آسیایی‌ست. اعتقاد بر این بود که آویزان‌کردن دسته‌های خشک‌شده آن در اطراف خانه می‌تواند از بیماری جلوگیری کند.
- از گل بنفش آن در دسته‌گل‌های خشک زینتی استفاده می‌شود.
- کولی‌های رومانیایی استفاده از آن را به‌عنوان بخشی از مراسم فال‌گیری مهم می‌دانند.
- برگ‌های پیازچه از دیرباز برای کاهش بوی بد دهان استفاده می‌شده است.
روش استفاده از پیازچه در رژیم غذایی
می‌توانید از برگ‌های پیازچه برای افزودن مقداری طعم و اسانس به کره و پنیر استفاده کنید. همچنین می‌توانید از آن‌ها برای طعم‌دادن به سوپ، سالاد، سس‌ها، آماده‌سازی گوشت و تخم مرغ و برای تهیه سرکه گیاهی استفاده کنید. گل‌های این گیاه هم دارای طعم ملایم پیاز هستند و می‌توان آن را روی سالاد پاشید. همچنین می‌توانید یکی از غذاهای زیر را امتحان کنید:
- سالاد سیب‌زمینی شیرین و پیازچه: برای تهیه ین غذا به 2 عدد سیب‌زمینی شیرین پخته و خردشده، کمی پیاز قرمز ریزخردشده، نصف فنجان کرفس خردشده، نصف فنجان پیازچه تازه خردشده، کمی نمک و فلفل، خامه ترش و بلوچیز نیاز دارید. خامه ترش و بلوچیز را باید آب کنید و روی این سالاد بریزید.
- پستو پیازچه: سس پستو برای این رسپی متشکل از پیازچه خردشده، ریحان، روغن زیتون، سیر و پیاز قرمز است. بعد از آماده‌شدن سس، می‌توانید آن را با پاستا یا سبزیجات بهاری سرو کنید.
- املت پیازچه: تخم‌مرغ‌هایی را که در یخچال است با پیازچه تازه و پنیر خامه‌ای هم بزنید و بگذارید روی شعله کم تا آهسته پخته شوند.
- سالاد پیازچه و مرغ: اگر اهل رفتن به پیک‌نیک هستید و به دنبال یک غذای جدید می‌گردید، این سالاد را حتما درست کنید.
نکات پایانی در مورد خواص پیازچه و نحوه نگهداری از آن
- برای بهره‌مندی از فواید پیازچه، محصولی را انتخاب کنید که به‌طور یکنواخت سبز و ترد باشد. همچنین نباید در نوک آن چروکیدگی یا لکه قهوه‌ای باشد.
- برای تازه‌ماندن هم نیازی به شستن آن نیست و کافی‌ست در پلاستیکی بپیچید و در یخچال نگهداری کنید.
- اگر دوست دارید از خواص آن به‌صورت کامل بهره ببرید، در پایان زمان پخت، آن را به غذا اضافه کنید تا بافت و طعم لطیف خود را حفظ کند.
- اگر این سبزی را در خانه ندارید، می‌توانید در دستور پخت خود آن را با تره‌فرنگی جایگزین کنید.
شما تجربه استفاده از این سبزی پرخاصیت را در کدام غذا داشته‌اید؟ جای خالی کدام مورد از خواص پیازچه را در این متن حس کردید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید. اگر هم تا امروز این سبزی را جدی نمی‌گرفتید، نوبت آن رسیده است که حتما به برنامه غذایی خود این هدیه طبیعت را اضافه کنید. برای خرید آن هم نیازی به بیرون‌رفتن نیست؛ سایت اسنپ مارکت برای خرید سریع و آسان در کنار شماست.