آفتاب سوختگی اصطلاحی برای آسیب ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید یا منابع دیگری مانند لامپ خورشیدی یا تخت‌های برنزه کننده است. آفتاب سوختگی می‌تواند از طیف خفیف تا شدید را شامل و در بسیاری موارد باعث درد و سوزش شود.
آفتاب سوختگی دریا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پوست، چین و چروک، لکه‌های قهوه‌ای و کک و مک را افزایش دهد. پوست ممکن است متورم و احتمالاً همراه با تاول به نظر برسد. پوست روشن معمولاً صورتی یا قرمز می‌شود اما رنگ پوست تیره ممکن است تیره‌‌تر شود.
میزان و شدت آفتاب سوختگی به نوع پوست و میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید بستگی دارد. در این مقاله از بلاگ اسنپ مارکت در مورد اینکه چگونه آفتاب سوختگی می‌تواند بر روی یک فرد تأثیر بگذارد و درمان آفتاب سوختگی چگونه است، صحبت خواهیم کرد.
دلیل آفتاب سوختگی
هنگامی که پوست شما برای مدتی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، در نهایت می‌سوزد و قرمز می‌شود اما در زیر پوست، همه چیز کمی پیچیده‌تر خواهد شد. خورشید سه طول موج، نور فرابنفش می‌تاباند که عبارتند از:
- UVA
- UVB
- UVC
نور UVC به سطح زمین نمی‌رسد. دو نوع دیگر اشعه ماوراء بنفش به پوست نفوذ می‌کنند. آسیب‌های پوستی توسط اشعه‌های UVA و UVB ایجاد می‌شوند. آفتاب سوختگی، واضح‌ترین علامت این است که شما برای مدت طولانی بیرون نشسته‌اید اما آسیب ناشی از نور مستقیم خورشید همیشه قابل مشاهده نیست. نور ماوراء بنفش می‌تواند DNA شما را تغییر دهد و پوست شما را زودتر پیر کند. با گذشت زمان، آسیب DNA می‌تواند منجر به انواع سرطان پوست از جمله «ملانوم» شود.
مدت زمان شروع آفتاب سوختگی به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع پوست
- شدت تابش نور خورشید
- مدت زمان قرارگیری در معرض نور خورشید
برای بیشتر واضح شدن موضوع بهتر است یک مثال را بررسی کنیم. بانویی با موهای بلوند و چشمان آبی که در ریودوژانیرو آفتاب می‌گیرد، خیلی زودتر از زنی با پوست تیره که در یک روز آفتابی در بیرون شهر نشسته است، پوستش قرمز می‌شود. این بانو باید از محصولات مراقبت از پوست استفاده کند.
حتما بخوانید: درمان خانگی آفتاب سوختگی
علائم آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی شامل التهاب است که به دلیل تجمع مایعات منجر به اریتم (بثورات پوستی) و ادم (تورم) می‌شود. این عارضه باعث ایجاد سلول‌های آفتاب سوختگی شده که می‌توانند سرطانی شوند و «ماست‌سل‌ها» که در سیستم ایمنی نقش دارند را کاهش دهند. علائم آفتاب سوختگی بین افراد متفاوت است. آفتاب سوختگی می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد اما کسانی که پوست روشن‌تری دارند، بیشتر مستعد ابتلا به آن هستند.
پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب، پوست ممکن است علائم زیر را از خود نشان دهد:
- داغی
- حساس شدن به لمس
- درد
- تحریک
- خارش
- تاول
علائم آفتاب سوختگی شدید می‌تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد که عبارتند از:
- تب
- لرز
- سردرد
- تهوع و استفراغ
- احساس عمومی ناخوشی
حتما بخوانید: همه چیز در مورد آفتاب سوختگی درجه یک و دو
فردی که دچار آفتاب سوختگی شدید است، به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارد. در چنین مواردی که گرمازدگی شدیدتر شده اگر فرد علائم زیر را تجربه کرد، باید فوراً به دنبال مشاوره پزشکی باشد:
- فشار خون پایین
- غش و سرگیجه
- نبض سریع
- درد عمومی در سراسر بدن
- ضعف شدید
- تنفس کم عمق
- تغییرات در رفتار مانند تحریک پذیری، گیجی، مشکل در تفکر یا توهم
زمانی که دمای مرکزی بدن پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید بالاتر از حد معمول باشد اما از 40 درجه سانتیگراد بیشتر نباشد، پزشک تشخیص گرمازدگی می‌دهد. دمای مرکزی بدن فردی که دچار گرمازدگی شده است بیش از 40 درجه سانتیگراد خواهد بود. گرمازدگی یک وضعیت تهدید کننده برای زندگی است که نیاز به توجه و رسیدگی فوری دارد.
فرد می‌تواند در مورد آفتاب سوختگی انتظار موارد زیر را داشته باشد:
- بثورات پوستی معمولاً 2 تا 6 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض این پدیده ظاهر می‌شوند.
- علائم پوستی حدود 12 تا 24 ساعت پس از مواجهه به اوج خود می‌رسد.
- حدود 4 تا 7 روز بعد پوست کنده و پوسته پوسته خواهد شد.
عوامل خطر آفتاب سوختگی
در صورتی که فردی دچار آفتاب سوختگی شود، احتمال بیشتری دارد که به بیماری‌های زیر دچار شود:
1- ویتیلیگو
2- آلوپسی
3- آلبینیسم
4- حساسیت به نور به دلایل زیر:
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک
- پورفیری
- استفاده از برخی داروها مانند تتراسایکلین
- شرایط ژنتیکی خاص
احتمال بروز آفتاب سوختگی در شرایط زیر بیشتر است:
- در مکان‌های نزدیک به خط استوا
- در ارتفاعات بالا
- هنگام حضور خورشید در آسمان
- هنگام صاف بودن آسمان
- انعکاس نور فرابنفش توسط آب، یخ یا برف
- هنگام استفاده از لامپ خورشیدی
درمان آفتاب سوختگی
در صورت بروز آفتاب سوختگی، فرد باید اقدامات زیر را انجام دهد:
- از ژل آلوئه ورا 90 درصد یا آب گیاه آلوئه ورا استفاده کنید. اکثر افراد از آلوئه ورا به عنوان درمانی برای آفتاب سوختگی استفاده می‌کنند. این محصول گیاهی پوست آسیب دیده را تسکین می‌دهد زیرا ضد التهاب است و از عمیق شدن سوختگی جلوگیری می‌کند.
- برای تسکین سوختگی، از کمپرس سرد روی پوست خود استفاده کنید یا یک حمام آب سرد بگیرید.
- از یک لوسیون مرطوب کننده بدون الکل استفاده کنید.
- از معرض نور آفتاب خارج شوید و ترجیحاً به داخل خانه بروید.
- تا زمان بهبود آفتاب سوختگی از قرار گرفتن بیشتر در معرض نور خورشید خودداری کنید.
- پوست را با یک پارچه یا حوله خنک کنید یا یک حمام آب خنک بگیرید.
- از کرم مرطوب کننده یا مواد گیاهی مانند آلوئه ورا استفاده کنید.
- برای تسکین درد و کاهش تورم از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) استفاده کنید.
- از کرم هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب و خارش استفاده کنید.
- برای جلوگیری از کم آبی بدن، آب اضافی بنوشید.
- برای کاهش خطر عفونت از لمس یا ترکاندن تاول‌های کوچک خودداری کنید. تاول‌ها در حقیقت از پوست محافظت می‌کنند.
- از خاراندن، برداشتن یا کندن تکه‌های پوست جدا شده در محل آفتاب سوختگی خودداری کنید.
- تا زمانی که پوست بهبود یابد، لباس‌های گشاد بپوشید.
- تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف 200 هزار واحد بین المللی ویتامین D از طریق خوراکی ممکن است به بهبود التهاب و آسیب‌های ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند.
در موارد آفتاب سوختگی شدید، پزشک ممکن است استروئیدهای خوراکی را برای کمک به کاهش التهاب تجویز کند و برای کم آبی شدید یا استرس گرمایی، ممکن است مایعات داخل وریدی را پیشنهاد دهد.
برخی از درمان‌های زیر علائم آفتاب سوختگی یا آسیب‌های پوستی را بدتر می‌کند:
- مالیدن کره روی پوست آسیب دیده
- استفاده از وازلین
ضد آفتاب مناسب برای آفتاب سوختگی
ضد آفتاب‌ها فرآورده‌های تجاری هستند که مردم برای جلوگیری از تابش اشعه ماوراء بنفش روی پوست خود اعمال می‌کنند. کرم‌های ضد آفتاب دارای رتبه‌های مختلف SPF بر اساس توانایی‌شان برای جلوگیری از آفتاب سوختگی هستند. هرچه رتبه SPF بالاتر باشد، فرد می‌تواند انتظار محافظت بیشتری در برابر اشعه فرابنفش UVB داشته باشد و آسیب مستقیم کمتری بر پوست او رخ دهد.
حتما بخوانید: بایدها و نبایدهای یک ضد آفتاب خوب
کرم ضد آفتاب همچنین باید پوست را از اشعه UVA محافظت کند. اشعه UVA باعث آفتاب سوختگی نمی‌شود اما سرعت پیری پوست و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد. بسیاری از ضدآفتاب‌ها محافظت گسترده‌ای دارند، به این معنی که از پوست در برابر اشعه UVA و UVB محافظت می‌کنند. آکادمی پوست توصیه می‌کند که همه از کرم‌های ضد آفتاب با شرایط زیر استفاده کنند:
- SPF بالای 30
- محافظت در برابر UVA و UVB
- مقاومت در برابر آب
افراد باید از ضد آفتاب به صورت زیر استفاده کنند:
- از مقدار زیادی کرم برای پوشاندن بدن استفاده کنید، بیشتر مردم فقط 25 تا 50 درصد از آنچه که نیاز است را استفاده می‌کنند.
- به بالای گوش‌ها، پاها، گردن و جاهایی که به راحتی فراموش می‌شوند، توجه کنید.
- 15 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب، کرم را بزنید.
- کرم را روی پوست خشک بمالید.
- هر 2 ساعت یک بار و یا بعد از شنا یا تعریق مجدد، باید از کرم استفاده شود.
- از بالم لب با SPF بالای 30 استفاده کنید.
- قبل از استفاده دستورالعمل روی بسته بندی کرم را بخوانید.
برای خرید ضد آفتاب از برندهای معتبر در اسنپ مارکت کلیک کنید!
پیشگیری از آفتاب سوختگی
بهترین راه برای جلوگیری از آفتاب سوختگی پوست دست و دیگر نواحی بدن، مدیریت روشی است که افراد پوست خود را در معرض نور خورشید قرار می‌دهند.
موادی که شامل پیشگیری می‌شوند، عبارتند از:
- نشستن در مکان‌های دارای سایه
- به تن کردن لباس پوشیده
- استفاده از کلاه لبه پهن
- محافظت از چشم با عینک آفتابی
- اجتناب از بیرون رفتن در گرم‌ترین ساعت روز
- استفاده از کرم ضد آفتاب SPF بالای 30 (دو بار در روز)
قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای تولید ویتامین D ضروری است اما منبع معتبر انجمن سرطان قرار گرفتن در معرض نور خورشید را بدون محافظت خطری برای ابتلا به سرطان پوست می‌داند. در عوض متخصصان استفاده از منابع غذایی را برای جذب این ویتامین مانند ماهی‌های چرب و غذاهای غنی شده توصیه می‌کنند.
حتما بخوانید: ضد آفتاب کودکان باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
کلام آخر
اگر فرد مدت زیادی را زیر نور خورشید بگذراند، ممکن است آفتاب سوختگی رخ دهد و باعث سوختگی پوست او شود. افرادی که پوست روشن‌تری دارند، بیشتر مستعد ابتلا به این مشکل هستند اما همۀ افراد با هر نوع پوستی ممکن است دچار آفتاب سوختگی شوند.
درمان‌های خانگی معمولاً می‌توانند ناراحتی آفتاب سوختگی را تسکین دهند اما اگر فرد دچار تب، غش یا تغییراتی در هوشیاری شود، به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد. راه‌های جلوگیری از آفتاب سوختگی شامل محدود کردن زمان سپری کردن در آفتاب و انجام اقدامات محافظتی مانند استفاده از کرم ضد آفتاب، ماندن در سایه و به تن کردن لباس‌های پوشیده است.