اگر به دنبال راهی برای درمان بواسیر هستید، بدانید که تنها نیستید. طبق آمار، تقریبا 75 درصد افراد 45 ساله و بالاتر، در مقطعی از زندگی خود با بواسیر درگیر بوده‌اند. خوشبختانه درمان خانگی بواسیر امکان‌پذیر است. این مشکل در بیشتر موارد به علت سبک نادرست زندگی به وجود می‌آید و با پیروی از اصول زندگی سالم، می‌توانید از شر آن خلاص شوید.
در این مقاله به بررسی این موضوع که بواسیر چیست و به چه علت ایجاد می‌شود، می‌پردازیم. سپس انواع روش‌های درمان بواسیر از جمله درمان خانگی را به‌طور کامل شرح می‌دهیم. در پایان مقاله متوجه خواهید شد که چگونه درمان خانگی بواسیر، تغییرات سبک زندگی و مصرف مواد غذایی مفید می‌توانند درد و رنج ناشی از هموروئید را کاهش دهند.
بواسیر چیست و چگونه تشکیل می‌شود؟
وقتی سیاهرگ‌های رکتوم (15 سانتی‌متری انتهای روده بزرگ) یا رگ‌های اطراف مقعد متورم و متسع می‌شوند، بواسیر یا هموروئید اتفاق می‌افتد. علائم شایع آن عبارتند از: درد مقعد، خارش، خونریزی و گهگاه بیرون‌زدگی وریدهای خارج از مقعد.
دلیل بروز بواسیر به‌طور کامل مشخص نیست اما هر چیزی که فشار داخل شکم را افزایش دهد، می‌تواند سیاهرگ‌های رکتوم را ملتهب کند. زورزدن در حین اجابت مزاج و نشستن طولانی‌مدت در توالت، به‌خصوص اگر دائما به دلیل یبوست مزمن زور می‌زنید، یک عامل شایع بروز بواسیر است.
انواع بواسیر
برای این‌که بتوانید بواسیر را درمان کنید، ابتدا باید نوع بواسیر خود را بشناسید. دو نوع بواسیر وجود دارد که ممکن است هریک از این دو نوع را به‌تنهایی یا هر دو را همزمان داشته باشید.
بواسیر داخلی
هموروئید داخلی در داخل رکتوم قرار دارد. شما معمولا نمی‌توانید آن را ببینید یا احساس کنید و به‌‌ندرت باعث ناراحتی می‌شود. اما در اثر زورزدن هنگام دفع مدفوع ممکن است دچار خونریزی بدون درد یا ترشح مخاط شوید. همچنین هموروئید داخلی می‌تواند از مقعد بیرون بزند و مانند توده‌های کوچک و انگورمانند به نظر برسد. در این حالت باید اقدام به درمان بیرون زدگی بواسیر کنید.
بواسیر خارجی
بواسیر خارجی درست خارج از دهانه مقعد تشکیل می‌شود و می‌تواند باعث تورم، بیرون‌زدگی و درد و سوزش شود. اکثر بواسیرهای خارجی خونریزی ندارند. درمان خانگی بواسیر خارجی درست مانند درمان خانگی بواسیر داخلی‌ست و در قسمت‌های بعدی همین مقاله در مورد آن توضیح داده خواهد شد.
اگر در هموروئید خارجی خون جمع شود، یک لخته (ترومبوز) تشکیل می‌دهد و می‌تواند منجر به درد شدید، تورم، التهاب و ایجاد یک توده سخت در نزدیکی مقعد شما شود. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که خیلی سریع اقدام به درمان خود کنید و نگذارید به مراحل پیشرفته برسد.
درمان بواسیر چیست؟
اما درمان بواسیر چیست و شامل چه روش‌هایی می‌شود؟ درمان بواسیر در مراحل اولیه بسیار ساده است. خوشبختانه هیچ‌یک از انواع بواسیر خطرناک نیستند و بروز عوارض شدیدی که نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشد، نادر است. درمان بواسیر اغلب با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، خودمراقبتی و استفاده از برخی داروها امکان‌پذیر است و درد آن به‌راحتی تسکین پیدا می‌کند.
اگر با داروهای بدون نسخه و تغییر شیوه زندگی موفق به درمان بواسیر طی 7 الی 10 روز نشدید، حتما باید به پزشک مراجعه و دارودرمانی را شروع کنید. پزشک ممکن است داروهایی قوی‌تر، از محصولات استروئیدی گرفته تا نرم‌کننده‌های موثرتر مدفوع، یا ترکیبی از داروها را برای درمان مشکلات خاص شما تجویز کند. در موارد شدیدتر و برای هموروئیدهای سرسخت و مداوم، ممکن است نیاز باشد که عمل جراحی انجام دهید.
پزشکان اغلب از روش بستن با باند لاستیکی برای درمان بواسیر استفاده می‌کنند. به این ترتیب که هموروئیدهای داخلی را با یک باند لاستیکی می‌بندند. این کار باعث کوچک‌شدن و در نهایت ناپدیدشدن آنها می‌شود. اما اگر بواسیر بزرگی دارید، گاهی اوقات جراحی هموروئیدکتومی یا لیزردرمانی را پزشک برای بریدن و درمان انتخاب می‌کند.
پس به‌طور کلی می‌توان گفت که درمان بواسیر در سه مرحله امکان‌پذیر است؛ ابتدا با درمان خانگی شروع کنید و با روش‌هایی که در بخش بعد به‌طور مفصل درباره آنها صحبت خواهیم کرد، پروسه درمان را پیش ببرید. اگر پس از 7 الی 10 روز بهبودی حاصل نشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
پزشک ابتدا به شما دارو خواهد داد اما در صورتی که روند بهبودی را مشاهده نکند، ممکن است از روش‌های کمترتهاجمی برای درمان بواسیر مانند انعقاد مادون قرمز، بستن باند لاستیکی، لیزردرمانی و اسکلروتراپی استفاده کند. در نهایت آخرین گزینه، پیشنهاد عمل جراحی خواهد بود. از آن‌جا که درمان خانگی بواسیر اولین گام در درمان این مشکل است، بخش بعدی را به این موضوع اختصاص خواهیم داد.
درمان بواسیر در خانه
درمان خانگی بواسیر رایج‌ترین روش و اولین اقدامی‌ست که باید برای درمان بواسیر انجام دهید. همان‌طور که گفته شد، اگر با درمان خانگی پس از یک هفته موفق به حل مشکل نشدید، روش‌های پزشکی را پیش بگیرید. درمان خانگی بواسیر شامل چند روش مختلف می‌شود که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
تغییر سبک زندگی
اولین اقدام برای درمان خانگی بواسیر، تغییر روش زندگی‌ست. بواسیر اغلب به دلیل سبک نادرست زندگی ایجاد می‌شود و اگر از اصول زندگی و تغذیه سالم پیروی کنید، موفق به درمان آن می‌شوید. اگر کم‌‌تحرک هستید و رژیم غذایی کم‌فیبر دارید، وقت آن است که تغییراتی ایجاد کنید تا اولین گام در درمان بواسیر را بردارید. در بسیاری اوقات، درمان‌های خانگی مشکل شما را به‌طور کامل برطرف می‌کند و در آینده هم دیگر به آن مبتلا نمی‌شوید.
برای موفق‌شدن در درمان خانگی، تغییرات زیر را در سبک زندگی خود اعمال کنید:
- فیبر کافی در رژیم غذایی خود دریافت کنید (14 گرم برای هر 1000 کالری).
- به‌خوبی هیدراته بمانید (روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید).
- به‌طور منظم ورزش کنید (هفته‌ای 150 دقیقه فعالیت با شدت متوسط داشته باشید).
به‌عنوان یک توصیه برای درمان بواسیر، هرگز اجابت مزاج خود را به تعویق نیندازید. این کار می‌تواند باعث برگشت مدفوع شود و پس از آن باید با فشار و زور بیشتری مدفوع خود را خارج کنید.
اگر می‌خواهید درمان خانگی بواسیر موثرتر باشد، سعی کنید برای مدتی طولانی روی توالت ننشینید. این کار باعث می‌شود که بواسیر بیرون بزند و متورم شود. اگر از توالت فرنگی استفاده می‌کنید، یک راه برای سرعت‌بخشیدن به روند درمان این است که هنگام نشستن، پاهای خود را با یک چهارپایه بلند کنید. این وضعیت، موقعیت راست‌روده شما را تغییر می‌دهد و امکان عبور راحت‌تر مدفوع را فراهم می‌کند.
برای درمان بواسیر چه بخوریم؟
دومین و موثرترین اقدام برای درمان خانگی بواسیر، استفاده از مواد غذایی سرشار از فیبر است. رژیم غذایی سرشار از فیبر نامحلول می‌تواند به رفع یبوست و درمان بواسیر کمک کند. هر اندازه مدفوع نرم‌تر شود، دفع آن با ناراحتی و درد کمتری همراه است و به‌مرور موجب درمان شما خواهد شد.
اگر این سوال که برای درمان بواسیر چه بخوریم برای شما مطرح است، سعی کنید روزانه بین 25 تا 35 گرم فیبر مصرف کنید تا حرکات روده خود را منظم نگه دارید. منابع عالی فیبر عبارت‌اند از:
- لوبیا و حبوبات
- میوه‌های خشک‌شده
- میوه‌های تازه (از مصرف موز که ممکن است چسبنده باشد خودداری کنید)
- سبزیجات تازه، از جمله سبزیجات سبز، نخود فرنگی و لوبیا سبز
- آب آلو
- غلات کامل از جمله جو، جو دوسر، سبوس برنج، برنج قهوه‌ای و نان سبوس‌دار
سیر، گیاهی با خواص ضد التهابی است. همچنین با قارچ‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها مبارزه می‌کند. سیر برای بواسیر مفید است. برخی از هموروئیدها ممکن است توسط باکتری ایجاد شوند و سیر برای از بین بردن آنها عالی‌ست. استفاده از سیر یک روش عالی برای درمان خانگی بواسیر است.
درمان بواسیر با روغن زیتون هم امکان‌پذیر است. روغن زیتون حاوی مواد ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی‌ست که به کاهش التهاب و کوچک‌شدن اندازه رگ‌های خونی متورم در کانال مقعد کمک می‌کند. بنابراین خوردن روغن زیتون، یک درمان خانگی محسوب می‌شود.
مکمل‌های فیبر حاوی پسیلیوم، متیل‌سلولز، اینولین، پلی‌کربوفیل‌کلسیم یا دکسترین گندم هم می‌توانند به درمان سریع بواسیر کمک کنند. این مکمل‌ها آب را به داخل مدفوع شما می‌کشند و دفع آن را آسان‌تر می‌کنند. به این ترتیب به روند درمان، کاهش خونریزی و التهاب کمک می‌کنند.
گاهی اوقات مکمل‌های حاوی پسیلیوم باعث ایجاد گاز یا نفخ می‌شوند، اگر با چنین مشکلی مواجه شدید، می‌توانید مکملی با دکسترین گندم (Benefiber) یا متیل‌سلولز (Citrucel) را برای درمان خود امتحان کنید.
رعایت بهداشت برای درمان بواسیر
رعایت بهداشت مقعد برای درمان بواسیر ضروری‌ست. پس از اجابت مزاج، مقعد را با آب گرم بشویید. هرگز از دستمال توالت برای تمیز و خشک‌کردن خود استفاده نکنید؛ زیرا هموروئید را تحریک می‌کند.
به‌جای دستمال توالت بهتر است از دستمال مرطوب یکبار مصرف کودک یا دستمال مرطوبی که دارای ترکیبات تسکین‌دهنده ضد هموروئید مانند آلوئه‌وراست، استفاده و ناحیه را به‌آرامی تمیز کنید. مطمئن شوید که دستمال مرطوب دارای الکل، عطر یا سایر محرک‌ها نباشد؛ زیرا این مواد به‌جای تسکین علائم هموروئید، آن را بدتر می‌کنند.
حمام سیتز یا نشیمن
یک روش درمان خانگی بواسیر، حمام سیتز است. در این روش باید به مدت 10 تا 20 دقیقه در یک وان آب گرم بنشینید. این کار می‌تواند به کاهش خارش و سوزش کمک کند. نمک یا جوش شیرین را می‌توانید برای کاهش التهاب به آب اضافه کنید.
در روش حمام سیتز، وان را تا 9 تا 11 سانتی‌متر آب گرم (نه داغ) پر کنید و حدود 10 تا 15 دقیقه با زانوهای خم‌شده در آن بنشینید. به‌آرامی خود را با حوله خشک کنید، اما ناحیه را مالش ندهید. حمام سیتز را می‌توانید بعد از هر بار اجابت مزاج انجام دهید.
کمپرس کیسه یخ برای درمان بواسیر
کمپرس کیسه یخ یک روش دیگر برای درمان خانگی‌ست. کیسه یخ می‌تواند التهاب و درد موضعی را تسکین دهد؛ بنابراین یک روش موثر برای درمان خواهد بود. اما هرگز نباید کیسه یخ را مستقیما روی پوست قرار دهید. یک حوله سبک روی پوست خود بگذارید و سپس کیسه یخ را روی حوله قرار دهید. توجه داشته باشید که کیسه را بیش از 10 الی 15دقیقه نگه ندارید.
درمان بواسیر در طب سنتی
برخی داروهای گیاهی وجود دارند که برای درمان بواسیر در طب سنتی استفاده می‌شوند:
- ژل آلوئه‌ورا، روغن ویتامین E و روغن نارگیل، داروهایی طبیعی هستند که به دلیل خواص ضد التهابی می‌توانند به تسکین، کوچک‌کردن و درمان بواسیر جزئی کمک کنند.
- روغن نارگیل و روغن زیتون، ملین هستند و خوردن آنها می‌تواند یبوست را که یکی از علل رایج بواسیر است، درمان کند. توجه داشته باشید که درمان بواسیر با روغن زیتون و روغن نارگیل زمانی مفید است که این مواد به‌طور خالص استفاده شوند و حاوی هیچ ماده افزودنی دیگری نباشند.
- نارون کوهی (Witch hazel) می‌تواند خونریزی را کم و به‌عنوان یک قابض از عفونت جلوگیری کند. برای درمان بواسیر با نارون کوهی، یک توپ پنبه‌ای را به آن آغشته کنید و روی موضع بمالید. حتی می‌توانید چند قاشق غذاخوری به حمام سیتز اضافه کنید.
- روغن درخت چای یک ضدعفونی‌کننده طبیعی‌ست که می‌تواند برای درمان بواسیر و تسکین درد، خارش و ناراحتی ناشی از آن کمک کند.
درمان بواسیر با داروهای بدون نسخه
برای درمان بواسیر و تسکین تورم، سوزش، درد و خارش آن، می‌توانید از انواع پماد ضد هموروئید استفاده کنید. این پمادها بدون نسخه قابل خریداری از داروخانه هستند؛ بنابراین می‌توان آن را درمان خانگی بواسیر دانست. این محصولات معمولا حاوی فنیل‌افرین و پراموکسین هستند. همچنین پمادهای حاوی لیدوکائین و مواد تسکین‌دهنده می‌توانند بواسیر را کوچک کنند و برای درمان، مورد استفاده واقع گیرند.
فنیل‌افرین رگ‌های خونی موجود در ناحیه را به‌طور موقت تنگ می‌کند و باعث کاهش تورم و ناراحتی می‌شود. پراموکسین، متعلق به دسته‌ای از داروهاست که به‌عنوان بی‌حس‌کننده‌های موضعی شناخته می‌شود. این ماده روی اعصاب پوست اثر می‌گذارد و احساس درد و خارش را کاهش می‌دهد.
نرم‌کننده‌های مدفوع، همان‌طور که از نام آنها پیداست، محصولاتی هستند که مدفوع سفت را نرم می‌کنند و باعث رفع یبوست می‌شوند. این نرم‌کننده‌ها حاوی ماده فعالdocusate sodium هستند و با نام‌های تجاری مختلفی در بازار موجودند. از این داروها می‌توانید برای رفع یبوست و درمان بواسیر کمک بگیرید.
نرم‌کننده‌های مدفوع به‌جای تحریک حرکات روده، به‌عنوان کاهنده جذب آب در روده عمل می‌کنند و در نتیجه حجم آب را در مدفوع افزایش می‌دهند؛ نتیجه یک مدفوع نرم‌تر و راحت‌تر است. حداقل چند روز طول می‌کشد تا نرم‌کننده‌ها اثر خود را بگذارند؛ بنابراین برای این درمان عجله نکنید.
آنچه که از درمان بواسیر دانستید
بواسیر مشکلی‌ست که به دلیل سبک زندگی بی‌تحرک امروزی، گریبان بسیاری از افراد را گرفته است؛ اما خوشبختانه درمان خانگی بواسیر امکان‌پذیر است و با تغییر سبک زندگی خود می‌توانید برای همیشه از این مشکل رهایی یابید.
بواسیر یا هموروئید هنگامی ایجاد می‌شود که رگ‌های خونی ناحیه رکتوم یا اطراف مقعد، ملتهب و متورم شوند. دو نوع بواسیر وجود دارد که یکی بواسیر داخلی و دیگری بواسیر خارجی‌ست.
درمان هموروئید در درجه اول باید با تغییر سبک زندگی و مصرف برخی مواد غذایی و درمان‌های خانگی انجام شود. درمان خانگی بواسیر خارجی و داخلی یکسان است و برای هر دو باید یک رژیم غذایی پرفیبر داشته باشید و ورزش و تحرک را جزئی از زندگی خود بدانید. آیا شما تا کنون با این معضل مواجه شده‌اید؟ چه درمانی را برای خود انتخاب کردید و تا چه میزان اثربخش بود؟