خوردن اکثر مواد غذایی و به خصوص سبزیجات در دوران بارداری مجاز است. اما در مورد خوردن هویج در دوران بارداری شبهاتی وجود دارد. نه تنها در مورد میزان خوردن بلکه در مورد زمان خوردن هویج، مقدار مجاز، خوردن هویج پخته یا آب هویج نیز در دوران بارداری توصیه‌های پزشکی وجود دارد. در این مقاله از اسنپ مارکت به تمامی موارد بالا اشاره می‌کنیم و همه نکاتی ضروری را برای داشتن تغذیه سالم و ایمن در دوره بارداری ذکر می‌کنیم.
عوارض خوردن هویج در دوران بارداری
هویج نیز مانند دیگر سبزیجات املاح و مواد معدنی فراوانی دارد که برای مادر و جنین مفید است و می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. اما به دلیل داشتن بتا کاروتن، زیاده روی در استفاده از آن ممکن است خطرات جبران ناپذیری برای مادر و جنین ایجاد کند. این ماده خطرناک احتمال ابتلا به سرطان را بالا می‌برد.
رنگ دانه‌های این ماده خوراکی و ویتامین آ موجود در آن نیز در صورت مصرف بیش از حد برای فرد باردار خطر آفرین است. از جمله این خطرات اینکه رنگ دانه‌های این سبزی باعث تغییر رنگ پوست به زرد یا نارنجی می‌شود. کارتوئن نیز از دیگر مواد آسیب زا در هویج است. این ماده ممکن است باعث ابتلا به بیماری پوستی به نام کاروتن خونی شود. ویتامین آ نیز اگر بیش از حد نیاز به بدن برسد در روند رشد جنین اختلال ایجاد می‌کند.
همچنین اگر در دوران بارداری دچار عفونت دستگاه گوارش شده اید، در مصرف هویج دقت کنید. سردرد شدید، تهوع و بروز دیگر واکنش‌های آلرژیک نیز از دیگر مضرات استفاده زیاد از هویج است.
در ادامه موارد مهمی که باید هنگام خوردن هویج در دوران بارداری مد نظر قرار دهید را آورده ایم:
1. هویج یک سبزی ریشه ای است. به این معنا که در درون زمین رشد می‌کند. به همین دلیل احتمال آلودگی آن بالاست. برای شستن هویج بهتر است آن را 20 دقیقه در آب بگذارید. با چاقو رویه آن را کاملاً خراش بدهید و سپس به خوبی آن را بشویید. همچنین می‌توانید با یک فرچه آن را تمیز کنید.
2. مقدار زیادی از مواد مغذی و ارزشمند هویج در لایه رویی آن قرار دارد. در نتیجه هنگام تمیز کردن آن از کندن یک لایه ضخیم از روی هویج پرهیز کنید. در عوض آن را با چاقو خراش دهید تا تنها گل و لای آن از بین برود. همچنین می‌توانید قبل از تمیز کردن آن را خوب شسته و از لایه ای که خراشیدید برای پوست بدن استفاده کنید.
3. بهتر است هویج را تازه تهیه کنید. زیرا علاوه بر مزه بهتری که دارد مواد معدنی بیشتری در هویج تازه وجود دارد. یک راه ساده برای اطمینان از تازه بودن هویج این است که نوک آن را بشکنید. اگر نوک هویج ترد بود و راحت شکست هویج تازه است اما اگر نرم بود هویج تازه نیست و بهتر است از خرید آن صرف نظر کنید.
4. آب هویج نیز یک نوشیدنی مقوی است که می‌تواند در روزهای تابستانی میان وعده ارزشمندی به حساب بیاید. هر چند بهتر است در مصرف آن احتیاط کنید زیرا زیاده روی در آن باعث بروز سردرد می‌شود. در کل استفاده از خود سبزی هویج نسبت به آب هویج انتخاب مناسب تری است.
5. برای داشتن هویج‌های شیرین تر هنگام خرید هویج‌های کوچک تر و نارنجی تر را انتخاب کنید.
خوردن هویج در اوایل بارداری
ویتامین آ از ویتامین‌هایی است که در اوایل بارداری و به خصوص سه ماهه ابتدایی باید با احتیاط مصرف شود زیرا زیاده روی در مصرف آن سلامت جنین را به خطر می‌اندازد. از جمله این خطرات بروز عارضه‌هایی در قلب و نخاع کودک است. هر چند ویتامین آ موجود در هویج آنچنان زیاد نیست که خوردن هویج در دوران بارداری به طور کل منع شود. توصیه‌های احتیاط در مصرف ویتامین آ بیشتر متوجه خوردن جگر در سه ماهه ابتدایی بارداری است که سرشار از ویتامین آ است. در کل سه ماهه ابتدایی بارداری حساس است و بهتر است در خوردن همه چیز اعتدال رعایت شود.
آب هویج در دوران بارداری
همانطور که در بالا از خطرات خوردن زیاد از حد هویج گفتیم، آب هویج نیز در این دوران ممکن است همان آسیب‌ها را به همراه داشته باشد. زیرا یک لیوان آب هویج معادل چندین هویج است. در ادامه به صورت تیتروار مضرات استفاده زیاد از هویج را بیان می‌کنیم:
- بروز بی حالی و سردرد
- تغییر رنگ پوست و رنگ پریده شدن
- تشدید عفونت صفراوی
- بروز واکنش‌های آلرژیک
فواید و خواصی که همه سبزیجات و هویج برای بدن دارند، بر کسی پوشیده نیست اما برای آنکه احتمال بروز موارد خطر را به صفر برسانید بهتر است برای تعیین مقدار خوردن هویج در دوران بارداری با پزشک متخصص خود مشورت کنید. بهتر است به جای آب هویج از خود هویج استفاده کنید تا هم در رساندن مواد موجود در آن تعادل را نگه داشته باشید و هم فیبر بیشتری به بدنتان رسانده باشید.
فیبر باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش و روده می‌شود و یبوست را از بین می‌برد. همچنین یک لیوان آب هویج مقدار زیادی قند دارد که برای خانم‌های باردار می‌تواند مضر باشد. ابتلا به یبوست و دیابت در دوران بارداری شایع است و این موضوع مصرف آب هویج را با خطرات بیشتری در این دوران همراه می‌کند.
مقدار مجاز آب هویج در بارداری
آب هویج یک نوشیدنی سالم و مقوی حتی در دوران بارداری است اما اگر در مصرف آن احتیاط شود. مصرف روزانه نصف لیوان هویج خام خرد شده برای فرد باردار کافی است. حداکثر هفته ای 1 تا 2 لیوان آب هویج برای مادر باردار مفید است. در کل در مصرف آب میوه در این دوران احتیاط کنید زیرا قند زیادی دارند و در روند بارداری اختلال ایجاد می‌کنند.
خوردن روزانه یک لیوان آب هویج احتمال بروز خطرات زیر را دارد:
- بالا رفتن قند
- بالا رفتن فشار خون بارداری
- افزایش وزن
مجموع این عوامل به طور غیر مستقیم باعث سقط جنین می‌شوند. سه عدد هویج بزرگ یک لیوان پر از آب هویج به شما می‌دهد. در نتیجه خوردن هویج خام کالری کمتری به بدن شما می‌رساند. در واقع مواد معدنی یک لیوان آب هویج دو برابر مواد معدنی در یک هویج است. در ادامه ارزش غذایی یک لیوان آب هویج را مشاهده می‌کنید.
| مواد معدنی | مقدار در یک لیوان |
| انرژی | 94 کالری |
| پروتئین | 2.24 گرم |
| قند | 9.23 گرم |
| فیبر | 1.9 گرم |
خوردن هویج پخته در بارداری
هویج طی فرایند پخته شدن ویتامین سی خود را از دست می‌دهد و از ارزش غذایی آن کاسته می‌شود. اما بتاکاروتن آن که ماده ای ضروری برای تشکیل ویتامین آ و محلول در چربی بدن است، همچنان باقی می‌ماند. زیرا این ماده به گرما حساس نیست. به همین دلیل عمده خواص خوردن هویج در دوران بارداری به صورت خام و پخته تفاوت چچندانی ندارد. یک مزیت دیگر هویج پخته هضم راحت تر آن است. دیواره سلولی بافت گیاهی هویج با پخته شدن نرم شده و دستگاه گوارش بهتر می‌تواند آن را هضم کند.
دقت داشته باشید که هویج را زیاد از حد نپزید چرا که مواد مغذی آن در اثر حرارت زیاد از بین می‌رود. همچنین هویج پخته را سریع استفاده کنید و مدت طولانی آن را در دمای محیط نگهداری نکنید. زیرا مواد مضری روی سطح آن به وجود می‌آید و از ارزش غذایی آن کم می‌کند. حداکثر ظرف 5 تا 6 ساعت آن را استفاده کنید.
در کل مصرف هویج پخته نسبت به خام آن مزایای بیشتر دارد. هویج پخته بتاکاروتن خود را حفظ کرده و آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به خام دارد. پختن هویج با مقدار کمی روغن یا به صورت بخارپز باعث می‌شود آنتی اکسیدان‌های بتاکاروتن اسید فنولیک در آن افزایش پیدا کند و میزان جذب آن توسط بدن تا سه برابر بیشتر شود.
جدول ارزش غذایی هویج پخته را در زیر مشاهده می‌کنید و می‌توانید آن را با ارزش غذایی هویج خام که در ادامه می‌آید، مقایسه کنید.
| ماده معدنی | مقدار در یک فنجان هویج پخته (156 گرم) |
| انرژی | 55 کالری |
| کربوهیدرات | 12.8 گرم |
| پروتئین | 1.2 گرم |
| فیبر | 4.7 گرم |
| قند | 5.4 گرم |
| چربی | 0.3 گرم |
خوردن هویج در بارداری و جنسیت جنین
بسیاری بر این باورند که خوردن هویج در دوران بارداری بهترین راه برای پسر دار شدن است. در دوران لقاح و تخمک گذاری سعی کنید در رژیم غذایی خود هویج را جای دهید. هویج را به صورت پخته، آب هویج یا خام در سالاد و انواع غذاها به کار ببرید و از خواص آن لذت ببرید.
افرادی که ترجیح می‌دهند فرزند پسر داشته باشند باید ترشحات رحم زیادی داشته باشند و این ترشحات حاوی گلوکز باشند. هویج نیز منبع خوبی برای گلوکز به شمار می‌رود و به همین دلیل مصرف آن به این افراد توصیه می‌شود. طب سنتی مصرف دم کرده تخم هویج که با عسل شیرین شده باشد را در روزهای ابتدایی قاعدگی تجویز می‌کند. این دمنوش در قلیایی شدن بدن و پسر دار شدن تأثیر زیادی دارد.
ارزش غذایی هویج
| ماده معدنی | مقدار در 2 هویج متوسط (100 گرم) |
| انرژی | 41 کالری |
| آب | 88٪ |
| کربوهیدرات | 9.6 گرم |
| پروتئین | 0.9 گرم |
| فیبر | 2.8 گرم |
| قند | 4.7 گرم |
| چربی | 0.2 گرم |
فواید هویج
هویج سرشار از فیبر و بتاکاروتن است. بتاکاروتن فواید زیادی برای بدن دارد. از جمله پیش ساز ویتامین آ است و برای تشکیل این ویتامین وجود بتاکاروتن ضروری است. ویتامین آ از دسته ویتامین‌های محلول در چربی است که در صورت مصرف متعادل فواید زیادی برای بدن دارد.
ویتامین آ در کبد ذخیره شده و برای رشد قلب، ریه، کلیه، چشم، استخوان، سیستم گردش خون، تنفس و سیستم عصبی مرکزی در جنین لازم است. کلسیم و پتاسیم موجود در هویج به رشد استخوان‌ها و عضلات جنین کمک می‌کنند. پس خوردن هویج در دوران بارداری را فراموش نکنید.
ویتامین آ سرعت ترمیم بافت‌های بدن را بالاتر برده و موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. تقویت سیستم ایمنی بدن برای فرد باردار یک مقوله مهم به شمار می‌رود زیرا رشد جنین در بدن مادر باعث می‌شود سیستم ایمنی او ضعیف شود. هویج همچنین با بیماری و عفونت مبارزه می‌کند و سوخت و ساز چربی را در بدن بهبود می‌بخشد. همه این فواید شاهدی بر لزوم خوردن هویج در دوران بارداری هستند.
آنتی اکسیدان موجود در این سبزی از پیری زودرس جلوگیری می‌کند و برای افرادی که قصد کاهش وزن دارند، مفید است. زیرا فیبر زیادی دارد و اشتها را کنترل می‌کند. مادران باردار که در این دوران دچار خوردن بی رویه می‌شوند با خوردن یک عدد هویج در روز می‌توانند کنترل بیشتری بر اشتهای خود داشته باشند.
خواص هویج خام و پخته برای بدن
در ادامه 11 مورد از فواید خوردن هویج در دوران بارداری را می‌خوانید:
1. پیشگیری از سرطان
مطالعات نشان داده اند خوردن روزانه یک هویج به دلیل داشتن آنتی اکسیدان بالا به بدن قدرت مبارزه با رادیکال‌های آزاد را می‌دهد و احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. 2 نوع آنتی اکسیدان در هویج وجود دارند: کاروتنوئیدها و آنتوسیانین‌ها. کاروتنوئیدها دلیل رنگ نارنجی و زرد در هویج هستند. آنتوسیانین‌ها نیز عامل به وجود آورنده رنگ قرمز و بنفش هستند.
2. سلامت چشم
ویتامین آ موجود در هویج سلامت چشم را تضمین می‌کند. همچنین بتاکاروتن موجود در آن نیز از چشم در برابر اشعه خورشید محافظت می‌کند. تحقیقات نشان داده اند که مصرف هویج احتمال بروز آب مروارید و شب کوری را در سنین بالا کاهش می‌دهد.
3. سلامت قلب
آنتی اکسیدان یکی از خواصی که دارد حفظ سلامت قلب است. به علاوه پتاسیم موجود در هویج در کنترل فشار خون مؤثر است. فیبر نیز از دیگر مواد ارزشمند موجود در هویج است که با کاهش وزن به طور غیر مستقیم احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد.
4. درمان یبوست
هویج چه به صورت خام و چه به صورت پخته خورده شود فیبر زیادی به بدن می‌رساند. فیبر به درمان یبوست و افزایش حرکات روده ای کمک می‌کند.
5. تقویت سیستم ایمنی
ویتامین سی موجود در هویج به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. چرا که ویتامین سی منجر به تشکیل آنتی بادی در بدن شده و سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. از دیگر فواید ویتامین سی در بدن کمک به جذب بیشتر آهن و جلوگیری از بروز عفونت است. به همین دلیل در دوران اوج گیری ویروس کرونا استفاده از هویج در رژیم روزانه توصیه می‌شد.
6. سلامت دندان
هویج در از بین بردن پلاک و ذرات غذا در دندان مؤثر است و با تحریک لثه باعث ترشح بزاق می‌شود. به همین دلیل چون در ساعات طولانی در مدرسه امکان مسواک زدن وجود ندارد، به عنوان تغذیه مناسب در مدرسه توصیه می‌شود. ترشح بزاق در دهان باکتری‌های مفید را ایجاد می‌کند و از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.
7. سلامت مو
هویج به دلیل دارا بودن ویتامین‌های آ و ای به گردش خون در پوست سر کمک می‌کند. گردش خون نیز باعث رشد مو و جلوگیری از ریزش آن می‌شود. همچنین در پیشگیری از سفید شدن مو مؤثر است.
8. سلامت پوست
هویج به عنوان یک ضدآفتاب طبیعی از پوست در برابر اشعه مضر خورشید محافظت می‌کند. بتاکاروتن موجب ترمیم پوست در اثر آسیب دیدگی ناشی از آفتاب می‌شود.
9. سلامت ریه
ویتامین‌های متنوعی مانند ویتامین آ، ای و سی که در هویج وجود دارند به سلامت ریه‌ها کمک می‌کنند. این ویتامین‌ها با پاکسازی سموم ریه از بروز مشکلات ریوی جلوگیری می‌کنند. تحقیقات نشان داده اند نوشیدن یک لیوان آب هویج تازه در هفته 33 درصد احتمال بروز سرطان ریه را کاهش می‌دهد.
10. کنترل فشارخون
پتاسیم موجود در هویج در کنترل فشار خون مؤثر است. این ماده مفید، با باز کردن رگ‌ها و کمک به گردش خون، فشار آن را در حد متعادل نگه می‌دارند.
11. کمک به دفع سموم بدن
ویتامین آ موجود در هویج سموم بدن را دفع می‌کند و اجازه نمی‌دهد چربی و صفرا در کبد جمع شود.
سخن آخر
در این مقاله از اسنپ مارکت تمامی نکات مهم درباره خوردن هویج در دوران بارداری گفته شد. سپس به خوردن هویج به صورت خام، پخته و آب هویج در دوران بارداری، میزان خوردن هر کدام و فواید و مضراتی که دارند پرداخته شد. خبر خوب آنکه همین حالا می‌توانید از اسنپ مارکت تازه ترین خرید تره بار خود را داشته باشد و در زمانی کوتاه در منزل تحویل بگیرید. امکانی که برای خانم‌های باردار بسیار کاربردی است. شما در مورد خوردن هویج در دوران بارداری چه نکته یا خاطره ای دارید؟