یکی از مشکلات شایع مربوط به پوست و مو، شوره سر است که به‌صورت پوسته‌هایی سفید، روی سر ظاهر می‌شود؛ باوجود این‌که شوره، عارضه مسری یا خطرناکی نیست اما وجود همیشگی پوسته‌های سفید روی موها یا روی لباستان ممکن است شما را کلافه و خجالت‌زده کند.
این عارضه به‌قدری شایع است که تقریبا نیمی از جمعیت بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل افراد زیادی همواره به دنبال یافتن راهی برای درمان آن هستند. این روش‌های درمانی، بسته به علل ایجاد شوره، متفاوت هستند.
در حال حاضر روشی قطعی برای درمان و پاک‌سازی شوره سر پیدا نشده است اما با توجه به شدت و علائم شوره سر می‌توان راهکارهای متفاوتی را برای در مان آن به‌کار برد. در شرایطی که شوره خفیف باشد، می‌توان از شامپوهای ضد شوره یا درمان های خانگی شوره سر استفاده کرد؛ اما در شرایطی که پوسته‌ریزی حادتر باشد، بهتر است با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید تا با تشخیص دقیق‌تر و تجویز دارو، فرایند رفع شوره سر برایتان سریع‌تر و آسان‌تر شود.
در ادامه شایع‌ترین علائم شوره سر و راه‌هایی را برای درمان آن، توضیح می‌دهیم. اگر شما یا اطرافیانتان علائم شوره سر دارید و با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
علائم شوره سر
این پوسته‌های سفید یا زردرنگ ایجاد شده روی مو یا پوست سر، غالبا با خارش همراه‌اند. پوسته‌هایی سفید و روغنی که روی پوست سر و حتی روی لباس شما شما ظاهر می‌شوند و در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) تشدید می‌شوند؛ علاوه‌بر سردی و خشکی هوا، استرس هم یکی دیگر از علل شوره سر است.
از علائم شوره سر که کمتر شایع هستند می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ایجاد لکه‌های قرمز روی پوست سر
- وجود پوسته‌های سفید روی ابروها، ریش یا سبیل
- پوسته‌هایی خشک روی پوست صورت
دلیل شوره سر چیست؟
اگرچه محققان هنوز در حال بررسی علل شوره سر هستند و دلیل قطعی برای ایجاد آن نیافته‌اند اما از دلایل احتمالی ایجاد شوره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
· ترشحات نامتعادل سبوم توسط غدد چربی
سبوم، ماده روغنی مفیدی‌ست که باعث مرطوب‌ماندن پوست سر و حفاظت از پوست در برابر عوامل خارجی می‌شود؛ اما زمانی که تولید سبوم متعادل نباشد، باعث علائم شوره سر می‌شود. کمبود سبوم، باعث خشکی پوست سر و در نتیجه پوسته‌پوسته‌شدن آن می‌شود. از طرفی تولید بیش از حد سبوم، باعث رشد مخمری از جنس مالاسزیا و در نهایت ایجاد شوره می‌شود.
· وجود قارچ روی پوست سر
یکی از علل شوره سر، قارچی به نام مالاسزیا است. این قارچ در پوست سر اکثر بزرگسالان وجود دارد. مالاسزیا از روغن‌های روی پوست سر تغذیه میکند، آن را تجزیه و اسید اولئیک تولید میکند. اسید اولئیک در برخی از افراد، باعث تحریک پوست سر می‌شود. این تحریک پوست، یک پاسخ ایمنی ایجاد میکند که می‌تواند منجر به تغییر سریع سلول‌های پوست شود.
· افراط و تفریط در مصرف شامپو
از فاکتورهای مهم ایجاد شوره، مقدار شامپوی مصرفی حین شستشوی موهاست. مصرف کم شامپو باعث می‌شود که چربی‌های سطح پوست سر به‌خوبی پاک نشوند؛ تجمع چربی‌ها باعث ایجاد شوره سر و خارش می‌شود. از طرف دیگر استفاده بیش از حد از شامپو باعث خشکی پوست سر خواهد شد.
· شانه‌زدن بیش از حد
استفاده مکرر از شانه یا برس، یکی دیگر از علل شوره سر است. شانه‌زدن مکرر موها به دلیل اصطکاک زیاد با پوست، باعث حساسیت پوست سر می‌شود.
· نور خورشید
مالاسزیا (که از عوامل ایجاد شوره است) برای رشد خود به یک محیط گرم و مرطوب نیاز دارد. لذا قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید می‌تواند باعث رشد مالاسزیا و ایجاد علائم شوره سر شود.
· عادات غذایی نامناسب
رژیم‌های غذایی سرشار از قند، غذای فراوری‌شده و چربی‌های بد منجر به افزایش انسولین خون و در نتیجه افزایش هورمون‌هایی می‌شوند که می‌توانند باعث ترشح چربی پوست سر شوند. چربی پوست سر یکی از علل شوره سر است. کاهش مصرف غذاهای چرب و سرخ‌کردنی، شکر، غذاهای فرآوری‌شده و گلوتن به بهبود علائم شوره سر کمک میکند.
چگونه از شر شوره‌ها خلاص شویم؟
برای رهایی از شر این پوسته‌های سفید مزاحم، می‌توانید از روش‌های دارویی (شامپوهای ضد شوره با تجویز یا بدون تجویز پزشک) یا درمان های خانگی شوره سر استفاده کنید.
درمان دارویی
استفاده از شامپوهای ضد شوره به‌طور قابل‌توجهی می‌تواند در درمان شوره موثر باشد؛ البته ممکن است چندین هفته طول بکشد تا شوره‌ها کاملا از بین بروند؛ پس در مورد اثربخشی شامپوهای ضد شوره در دو هفته اول، نتیجه‌گیری نکنید. اگر بعد از حدود یک ماه، هیچ بهبودی مشاهده نکردید، بهتر است از شامپوی دیگری استفاده کنید یا به سراغ روش‌های درمانی دیگری بروید.
بهترین شامپوهای ضد شوره شامپوهایی هستند که پوسته‌های پوست سر را از بین می‌برند یا از رشد بیش از حد قارچ مالاسزیا جلوگیری می‌کنند. در ادامه لیستی از مهم‌ترین ترکیبات موجود در شامپوهای ضد شوره را بررسی می‌کنیم.
· اسید سالیسیلیک
اسید سالیسیلیک، پوسته‌پوسته‌شدن را کاهش می‌دهد و از تجمع سلول‌های پوست برای تشکیل شوره‌ها جلوگیری میکند. در نتیجه شستشو را آسان‌تر خواهد کرد.
· گوگرد
گوگرد از تجمع سلول‌های پوست سر جلوگیری میکند و همچنین دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی‌ست.
· پیریتیون‌روی
زینک پیریتیون، باکتری‌ها و قارچ‌ها را از بین می‌برد و به بهبود تولید سبوم کمک میکند.
· قطران زغال‌سنگ
قطران زغال‌سنگ با کاهش سرعت مرگ سلول‌های پوست سر، پوسته‌ها را کاهش می‌دهد. از طرفی با کاهش پوسته‌ها، ممکن است مالاسزیا را هم کاهش دهد.
· سولفید سلنیوم
سولفید سلنیوم داروی ضد قارچی‌ست که علیه قارچ مالاسزیا اثر میکند.
· کتوکونازول
کتوکونازول داروی ضد قارچی‌ست که قارچ مالاسزیا را از بین می‌برد.
درمان های خانگی شوره سر
علاوه‌بر درمان‌های دارویی ذکر شده، درصورتی‌که شوره و پوسته‌ریزی خفیف باشد و با علائمی مانند قرمزی و ورم پوست یا عفونت همراه نباشد، می‌توان از مواد طبیعی زیر استفاده کرد.
· جوش شیرین
جوش شیرین را به‌آرامی در حمام روی پوست سر خود بمالید و پس از چند دقیقه آبکشی کنید.
· سرکه سیب
1/4 فنجان سرکه سیب را با 1/4 فنجان آب مخلوط‌کنید. به مدت 15 دقیقه تا 1 ساعت روی موهای خود ماساژ دهید و سپس آبکشی کنید. این کار را دوبار در هفته انجام دهید.
· روغن نارگیل
به‌منظور درمان شوره سر با روغن نارگیل، 5 قاشق چای‌خوری روغن نارگیل را روی پوست سر ماساژ دهید؛ بعد از یک ساعت موهایتان را در حمام با شامپو بشویید.
· آب‌لیمو
2 قاشق چای‌خوری آب‌لیمو را در حمام به پوست سر خود اسپری کنید و سپس بشویید.
· آلوئه‌ورا
درمان شوره سر با آلوئه ورا یکی از روش‌های بسیار مفید و موثر رفع شوره است. ژل موجود در برگ آلوئه‌ورا را روی پوست سر خود بمالید؛ اجازه دهید کمی روی پوست سرتان بماند و سپس موهایتان را آبکشی کنید.
· روغن زیتون
مقدار مناسبی روغن زیتون را روی پوست سر خود ماساژ دهید. سر خود را بپوشانید، یک شب به موها استراحت دهید و سپس موهای خود را با شامپو بشویید.
· ماست
برای درمان شوره سر با ماست، مقداری ماست را روی پوست سر خود بمالید و پس از 20 دقیقه موهایتان را با شامپوی معمولی آبکشی کنید.
برای بررسی دقیق درمان خانگی شوره سر این مقاله را مطالعه کنید.
عوامل تاثیرگذار بر ایجاد شوره سر
تقریبا هر کسی ممکن است علائم شوره سر را داشته باشد؛ اما برخی عوامل مانند عوامل زیر می‌توانند شما را مستعدتر کنند.
سن
پوست سر همه افراد در سنین مختلف مستعد شوره است؛ اما این عارضه در سنین بزرگ‌سالی شایع‌تر است. برای برخی از افراد، این مشکل می‌تواند به صورت مادام‌العمر ادامه داشته باشد.
شوره سر نوزاد
شوره سر نوزاد یک عارضه پوستی رایج و البته بی‌ضرر است. برای درمان شوره سر نوزاد می‌توانید از راهکارهای ارائه‌شده استفاده کنید.
- زمان حمام نوزاد را کوتاه کنید.
- از شامپوی ملایم و مناسب برای نوزادان استفاده کنید.
- از شامپوی نرم‌کننده استفاده نکنید.
- پوست سر نوزاد را با روغن بچه ماساژ دهید.
- سر نوزاد خود را به‌آرامی و با ملایمت شانه کنید.
شوره سر کودکان
کودکان معمولا کمتر دچار شوره می‌شوند. مبارزه با شوره سر کودکان، به همان سرعتی‌ست که شوره‌ها تشکیل می‌شوند. موهای فرزندتان را قبل از شستن، برس بزنید تا پوسته‌های مرده پوست از بین بروند؛ سپس موها را بشویید. اگر شانه‌زدن و شستشوی درست را به‌طور مداوم انجام دهید، اغلب استفاده از شامپوی معمولی کافی خواهد بود.
جنسیت
پوست سر مردان نسبت به زنان بیشتر مستعد پوسته‌ریزی و شوره است.
بیماری‌های خاص
به نظر می‌رسد بیماری پارکینسون، صرع و سایر بیماری‌هایی که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارند، علائم شوره سر را تشدید می‌کنند و احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهند.
جمع‌بندی
شوره سر عارضه پوستی بی‌ضرر اما آزاردهنده‌ای‌ست که گروه‌های سنی مختلف، به‌خصوص بزرگسالان را درگیر میکند. شوره علاوه بر این‌که با خارش مداوم پوست سر همراه است، زیبایی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تصور کنید در تابستان روی موها و لباستان دانه‌های سفید برفی نشسته باشد؛ البته نه به زیبایی دانه‌های برف! این صحنه قطعا ظاهر خوشایندی به شما نخواهد داد.
داشتن شوره روی پوست سر مشکلی نیست که بتوانید با برداشتن پوسته‌ها از روی پوست یا تکان‌دادن لباستان از شر آن خلاص شوید. برای ازبین‌بردن علائم شوره سر باید به دنبال راه‌های مطمئن‌تری بگردید.
در این مقاله به علل شوره سر، علائم شوره سر و راه‌های درمان آن پرداختیم. برای درمان شوره سر ابتدا باید دلیل ایجاد آن را به‌خوبی تشخیص دهید و سپس بر اساس آن، بهترین نوع درمان را انتخاب کنید.