با نزدیک‌شدن به زمان زایمان ممکن است احساسات مختلفی را تجربه کنید. نگرانی و شوق، دو احساس غالب این روزهایتان است. عوارض تاخیر در زایمان یکی از این نگرانی‌هاست. ما در این مقاله سعی کرده‌ایم تا با استفاده از منابع معتبر به سوالات پیرامون این موضوع که ذهنتان را مشغول کرده است پاسخ دهیم. می‌خواهیم با این کار قدری از نگرانی‌هایتان بکاهیم تا انتظار برای دیدن کودک دلبندتان را آسان‌تر کنیم.
در مجله اسنپ مارکت می‌توانید مقالات دیگری با موضوع بارداری بخوانید تا پاسخ سوالات احتمالی خود را پیدا کنید. پیشنهاد می‌کنیم سری به آن بزنید؛ چون آگاهی می‌تواند در کاهش استرستان تاثیر بسزایی داشته باشد.
تاخیر در زایمان به چه معناست؟
با وجود روش‌های مختلفی که برای تخمین زمان تولد وجود دارد، اما همچنان ممکن است تخمین زمان اولین دیدار با فرزندتان دشوار باشد! کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان (ACOG) از عبارت‌های زیر برای طول زایمان‌های مختلف استفاده می‌کند:
- بارداری کوتاه‌مدت (Early term): 37 تا 38 هفته
- بارداری کامل (full term): 39 تا 40 هفته
- بارداری طولانی‌مدت (late term): 41 تا 42 هفته
- بارداری به‌تاخیرافتاده (post term): بیش از 42 هفته
با توجه به تعاریف بالا اگر بارداری بیش از 42 هفته طول بکشد، ممکن است دچار عوارض تاخیر در زایمان شوید. حدود 60 درصد از زنان در موعد مشخص‌شده برای زایمان یا قبل از آن فرزند خود را به دنیا می‌آورند؛ با این وجود از هر 10 نوزاد، یک نوزاد پس از هفته 42 به دنیا می‌آید. به نوزادانی که قبل از 37 هفته به دنیا می‌آیند نوزادان زودرس می‌گویند.
تاریخ دقیق زایمان چگونه محاسبه می‌شود؟
از آن‌جایی‌که تاریخ دقیق لقاح را نمی‌توان متوجه شد؛ بنابراین سن حاملگی رایج‌ترین روش برای محاسبه تاریخ زایمان است. سن حاملگی از اولین روزِ آخرین قاعدگی محاسبه می‌شود. 280 روز (40 هفته) پس از این روز، تاریخ تقریبی زایمانتان است. چرا می‌گوییم تاریخ تقریبی؟ چون پیش‌بینی زمان دقیق تولد تقریبا غیرممکن است.
اگر نمی‌دانید آخرین قاعدگی‌تان کی بوده است، در حین استفاده از داروهای ضدبارداری، باردار شده‌اید یا سیکل‌های قاعدگی‌تان نامنظم بوده است، نگران نباشید! این‌جا سونوگرافی به کمکتان می‌آید. با اندازه‌گیری طول جنین در سه‌ماهه اول بارداری می‌توان دقیق‌ترین تاریخ زایمان را مشخص کرد. در سه‌ماهه اول تقریبا تمامی جنین‌ها رشد یکسانی دارند؛ بنابراین طول جنین در این بازه زمانی، برای تخمین زمان زایمان قابل اعتماد است.
دلایل به تاخیر افتادن زایمان کدام است؟
در این قسمت می‌خواهیم دلایل به تاخیر افتادن زایمان را نام ببریم و به‌طور مختصر توضیح دهیم که چرا نوزادتان تصمیم می‌گیرد کمی بیشتر آن تو بماند!
- اولین بارداری‌تان است.
- خودتان قبلا تجربه تاخیر در زایمان را داشته‌اید.
- سابقه تاخیر در زایمان در خانواده‌تان وجود دارد.
- مبتلا به چاقی هستید (شاخص توده بدنی‌تان 30 یا بالاتر است).
- فرزندتان پسر است.
- تاریخ زایمان را اشتباه محاسبه کرده‌اید.
در سه‌ماهه دوم و سوم، میزان رشد جنین‌ها متفاوت است؛ بنابراین اگر سونوگرافی بعد از 22 هفته انجام شود ممکن است در تخمین سن دقیق حاملگی اشتباهاتی رخ دهد.
عوارض تاخیر در زایمان چیست؟
اگر طول بارداری بیش از 41 هفته باشد و همچنان جنین تصمیمی برای بیرون‌آمدن نگرفته باشد، ممکن است عوارض و خطراتی متوجه جنین و مادر شود. در این بخش قصد داریم این عوارض را شرح دهیم.
خطرات و عوارض تاخیر در زایمان
خطرات بارداری Late term و pos term که حین تولد متوجه مادر است شامل موارد زیر می‌شود:
- پارگی شدید واژن
- عفونت
- خونریزی
بخشی از خطرات زایمان دیرتر از موعد متوجه جنین است که به‌طور مفصل درباره هریک در این بخش توضیح خواهیم داد.
ماکروزومی جنین
اگر اندازه جنین بزرگ‌تر از حد متوسط باشد، یعنی ماکروزومی جنین اتفاق افتاده است. این اتفاق یکی از عوارض تاخیر در زایمان است که می‌تواند منجر به سخت‌شدن فرایند زایمان، سزارین یا دیستوشی شانه (گیرکردن شانه جنین پشت استخوان لگن مادر حین زایمان) شود.
سندرم پس از بلوغ (postmaturity syndrome)
سندروم postmaturity یکی دیگر از عوارض به تاخیر افتادن زایمان است. طی این عارضه، ورنیکس (همان ماده سفیدرنگ و چرب روی پوست نوزاد بعد از تولد) کاهش می‌یابد؛ بنابراین پوستشان چروک، خشک و نازک می‌شود. همچنین ناخن‌های دست و پا به‌طور غیرطبیعی بلند می‌شوند و موها و پرزهای روی بدن نوزاد نسبت به حالت طبیعی کم‌تر است. اگر نوزاد قبل از تولد مکونیوم دفع کرده باشد بند ناف و ناخن‌ها به رنگ سبز تغییر رنگ می‌دهند.
کم‌شدن مایع آمنیوتیک
مایع آمنیوتیک در واقع همان مایع محافظ دور جنین است. به تاخیر افتادن زایمان باعث کم‌شدن این مایع محافظ می‌شود. این اتفاق می‌تواند باعث کاهش ضربان قلب جنین شود. همچنین ممکن است به دلیل تحت فشار قرار گرفتن بند ناف، فرایند خون‌رسانی به جنین مختل شود.
کارهایی که باید در زایمان با تاخیر انجام داد
با به تاخیر افتادن زایمان لازم است اقداماتی انجام دهید تا هیچ اتفاقی سلامت خودتان و جنینتان را تهدید نکند. برای گذر از این دوره لازم است ارتباطتان با ماما یا پزشک، نسبت به هفته‌های قبلی بیشتر شود. در هر ویزیت پزشک، اندازه جنین و ضربان قلب او را بررسی کنید. بعد از هفته چهلم حواستان بیشتر از قبل به حرکات جنین باشد؛ چون قطعا پزشکتان درباره تعداد حرکات جنین از شما سوال خواهد کرد.
کم‌شدن تعداد حرکات جنین می‌تواند ناشی از عوارض تاخیر در زایمان باشد. معمولا پزشکتان در هفته‌های 41 و 42 آزمایشاتی برایتان تجویز می‌کند که یک یا دو بار در هفته باید آن‌ها را انجام دهید. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
- تست NST (Nonstress test): طی این آزمایش، ضربان قلب جنین در یک بازه زمانی مشخص بررسی می‌شود (معمولا 20 دقیقه).
- تست :(Contraction stress test) CSTدر این آزمایش ضربان قلب جنین حین انقباضات رحم بررسی می‌شود تا از سلامت جنین اطمینان حاصل شود.
- تست بیوفیزیکال پروفایل (BPP): این سونوگرافی تلفیق تست NST و ارزیابی میزان مایع آمنیوتیک است. در این سونوگرافی ضربان قلب، حرکات جنین و میزان مایع آمنیوتیک بررسی می‌شود.
- معاینه دهانه رحم: این معاینه برای بررسی میزان بازشدن دهانه رحم است.
با توجه به نتایج تست‌ها و معاینات انجام‌شده، پزشک در مورد القای زایمان تصمیم‌گیری می‌کند. برای کمک‌کردن به فرایند زایمان و شروع آن ممکن است درمانگرتان اقدامات متعدد طبیعی یا پزشکی را برایتان تجویز کنید. این اقدامات عموما شامل موارد زیر می‌شوند:
- ورزش‌کردن
- پیاده‌روی طولانی‌مدت
- برقراری رابطه جنسی
- تحریک نوک پستان
- ماساژدادن با روغن کرچک
- طب سوزنی/فشاری
- پاره‌کردن کیسه آب
- مصرف داروهایی مانند پروستاگلاندین یا پیتوسین
می‌دانیم که نگران عوارض تاخیر در زایمان هستید؛ اما لازم است دوباره تاکید کنیم که خودتان بدون مشورت با پزشک هرگز نباید اقداماتی برای شروع فرایند زایمان انجام دهید.
سخن پایانی
اکثر نوزادان در بازه زمانی تخمین‌زده‌شده به دنیا می‌آیند. اگر در حال نزدیک‌شدن به موعد زایمان هستید، انجام اقداماتی می‌تواند به فرایند تولد فرزندتان کمک کند؛ ولی لازم است قبل از انجام هرگونه اقدامی، حتما با ماما یا پزشکتان مشورت کنید. اطلاعات آن‌ها درباره وضعیت سلامتی شما بسیار کامل‌تر از خودتان است و راهنمایی‌ها و توصیه‌هایشان برای این‌که دچار عوارض تاخیر در زایمان نشوید، بهترین توصیه است.
صبوری در هفته‌های پایانی برای مادر از سخت‌ترین کارهاست؛ بی‌خود نیست که شاعر می‌گوید: «کاشکی می‌شد بهت بگم چقدر صداتو دوست دارم / لالایی‌هاتو دوست دارم، بغض صداتو دوست دارم». گاهی همین صبرکردن به تکمیل فرایند رشد جنین کمک شایانی می‌کند؛ اما اگر فرایند بارداری به مرحله‌ای برسد که عوارض ادامه بارداری بیشتر از مزایای آن باشد، پزشکان دستور ختم بارداری را خواهند داد.
اگر در ماه‌های آخر بارداری هستید و بیرون‌رفتن برایتان سخت است می‌توانید از اسنپ مارکت همه لوازمی را که نیاز دارید تهیه کنید. شما در هفته چندم بارداری هستید؟ نگران عوارض تاخیر در زایمان هستید؟ برایمان در کامنت‌ها از نگرانی‌هایتان بنویسید.