اگر به دنبال کسب اطلاعاتی در مورد درمان قارچ ناخن هستید، در ابتدا باید بدانید که این یک عفونت شایع و قابل درمان است. بسیاری از تغییرات در ناخن‌های دست یا پا ممکن است باعث شود افراد فکر کنند که به عفونت قارچی ناخن مبتلا هستند که پزشکان به آن اونیکومایکوزیس یا ناخن‌های پروانه‌ای می‌گویند. حدود 10 درصد از جمعیت بزرگسال از عفونت قارچی ناخن رنج می‌برند. در این محتوای آموزشی از اسنپ مارکت مروری بر عفونت‌های قارچی ناخن، علل پیدایش آن، درمان‌ها و علائم رایج ارائه خواهیم کرد.
عفونت قارچ ناخن؛ شایع و قابل درمان
عفونت قارچی ناخن شایع ترین بیماری ناخن است که حدود 50 درصد از ناهنجاری‌های ناخن را تشکیل می‌دهد. قارچ به طور معمول در بدن وجود دارد، اما اگر بیش از حد رشد کند، می‌تواند مشکل ساز شود. ناخن‌های دست و پا هر دو مستعد این عفونت هستند. این مشکل معمولاً به صورت تغییر رنگ، ضخیم شدن ناخن و فرو ریختن لبه‌های آن ظاهر می‌شود. این عارضه بیشتر در ناخن‌های پا رخ می‌دهد.
در واقع 10 درصد از کل بزرگسالان به عفونت قارچی ناخن مبتلا هستند. این آمار در بزرگسالان 60 ساله یا بالاتر به 20 درصد افزایش می‌یابد. قارچ ناخن پا بسیار شایع تر از قارچ ناخن دست است. این موضوع را باید در نظر بگیریم که ظاهر غیر طبیعی ناخن‌ها ممکن است ناشی از علل مختلف از جمله عفونت قارچی باشد اما این مورد تنها دلیل تغییر ظاهر ناخن‌ها نیست. دلایل زیادی وجود دارد که ظاهر ناخن‌های دست یا پا ممکن است تغییر کند.
بهترین درمان قارچ ناخن کدام است؟
اونیکومایکوزیس یک عفونت قارچی است که معمولاً توسط نوع خاصی از قارچ معروف به درماتوفیت ایجاد می‌شود. از آنجایی که بیشتر این عفونت‌ها نسبتاً سطحی هستند، به نظر می‌رسد که درمان‌های موضعی باید به خوبی جواب دهند. اما در مورد درمان قارچ ناخن به دلیل نسبتاً غیر قابل نفوذ بودن آن درمان اندکی پیچیده تر است. در ادامه روش‌های درمان قارچ ناخن را بررسی می‌کنیم.
کوتاه نگه داشتن ناخن
کوتاه نگه داشتن و سوهان کشیدن ناخن‌ها که بسیار مورد تأکید است، می‌تواند به درمان قارچ ناخن کمک کند. همچنین کوتاه کردن ناخن زمانی که ناخن‌ها ضخیم شده و زمانی که تحت فشار قرار داده می‌شوند و درد می‌گیرند، درد را تسکین می‌دهد.
داروی موضعی
کرم‌ها و سایر داروهای موضعی که به طور معمول برای درمان قارچ ناخن استفاده می‌شوند، کمتر از داروهای خوراکی مؤثر هستند زیرا نفوذ دارو به ناخن‌ها بسیار سخت است. همچنین استفاده از داروهای موضعی دست و پا گیر است. اغلب، این داروها نیاز به استفاده روزانه برای یک دوره زمانی تا یک سال دارند تا نتیجه حاصل شود. یکی از مزایای عمده درمان موضعی، ایجاد کمترین عوارض جانبی جدی و تداخلات دارویی در مقایسه با درمان خوراکی است.
داروی خوراکی
در درمان دارویی پزشک ممکن است داروهای ضد قارچی را تجویز کند که به صورت خوراکی مصرف می‌شود. در برخی شرایط، ترکیب درمان‌های ضد قارچ خوراکی و موضعی در کنار هم به تسریع روند درمان کمک می‌کند. داروهای ضد قارچ خوراکی اغلب اولین انتخاب هستند زیرا عفونت را سریع تر از داروهای موضعی از بین می‌برند. این داروها به رشد ناخن جدید بدون عفونت، کمک می‌کنند تا به آرامی جایگزین قسمت عفونی شوند.
با این روش از بین بردن عفونت ممکن است چهار ماه یا بیشتر طول بکشد. معمولاً لازم است این نوع داروها به مدت 6 تا 12 هفته مصرف شود. اما تا زمانی که ناخن به طور کامل رشد نکند، نتیجه نهایی درمان دیده نمی‌شود. به نظر می‌رسد میزان موفقیت درمان قارچ ناخن با این داروها در بزرگسالان بالای 65 سال کمتر باشد.
داروهای ضد قارچ خوراکی ممکن است عوارض جانبی از جمله بثورات پوستی تا آسیب کبدی ایجاد کنند. احتمال دارد با تجویز پزشک آزمایش گاه به گاه خون برای بررسی نحوه واکنش بدن به این نوع داروها نیاز باشد. پزشکان ممکن است این داروها را برای افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی، نارسایی احتقانی قلب یا کسانی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنند، توصیه نکنند.
علائم ابتلا به قارچ ناخن
قدم اول برای درمان قارچ ناخن تشخیص آن است. برای انجام تشخیص ابتدایی لازم است از علائم این بیماری آگاه باشیم. در ادامه این علائم را بررسی می‌کنیم:
- تغییر رنگ ناخن (سفید، زرد یا قهوه‌ای شدن ناخن)
- ایجاد طرح گچی یا ابری در برخی نقاط
- ضخیم شدن ناخن
- تغییر شکل ناخن
- جدا شدن ناخن از بستر آن (فضایی بین ناخن و پوست زیر آن به وجود می‌آید)
- ترک خوردگی یا شکستن در یک یا چند نقطه از سطح ناخن
چه بیماری دیگری را می‌توان با قارچ ناخن اشتباه گرفت؟
چند بیماری و علامت دیگر وجود دارد که ممکن است به جای قارچ ناخن اشتباه گرفته شود. این بیماری‌ها و علائم عبارتند از:
خطوط و برجستگی‌ها
ایجاد خطوط و برجستگی روی سطح ناخن بسیار رایج هستند و ممکن است نشانی از بیماری نباشند و کاملاً طبیعی در نظر گرفته شوند. ممکن است این خطوط در دوران بارداری تشدید شوند. یک شیار بزرگ در مرکز ناخن می‌تواند در اثر جویدن ناخن ایجاد گردد. برخی افراد ممکن است به دنبال شیمی درمانی دچار این تغییرات شوند.
پیری ناخن
با افزایش سن، ناخن‌ها شکننده می‌شوند و برآمدگی و چند لایه شدن در انتهای ناخن ایجاد می‌شود. برای جلوگیری از این امر بایستی جوراب، کفش و ناخن تمیز نگه داشته شود و ناخن‌ها به مدت زیاد در آب قرار نگیرند.
ناخن‌های سفید یا زرد
تغییر رنگ ناخن به زرد یا سفید ممکن است به دلیل اونیکولیز به معنی جدا شدن بدون درد ناخن از بستر آن، ایجاد شود. تغییر رنگی که می‌بینید به دلیل جمع شدن هوا زیر ناخن است. درمان این مشکل، کوتاه کردن ناخن است. در این مورد می‌شود برای پنهان کردن تغییر رنگ لاک زد. این مشکل دو تا سه ماه باقی می‌ماند و سپس از بین می‌رود. اونیکولیز مداوم می‌تواند ناخن‌ها را مستعد عفونت قارچی کند.
ناخن‌های قرمز یا سیاه
تغییر رنگ زیر ناخن به قرمز یا سیاه، ناشی از هماتوم یا خون زیر ناخن است که معمولاً در اثر ضربه (مثل ضربه چکش به انگشت شست) ایجاد می‌شود. ناحیه تغییر رنگ داده با ناخن رشد می‌کند و با کوتاه کردن آن‌ها از بین می‌رود. اگر لکه سیاهی در زیر ناخن وجود داشته باشد که ناشی از ضربه نیست، مخصوصاً اگر ناخن پا را درگیر کرده باشد، مراجعه به متخصص پوست توصیه می‌شود. در این صورت باید مطمئن شد این تغییر رنگ مرتبط با بیماری ملانوما (نوعی سرطان پوست مرتبط با سلول‌های رنگدانه ای) نباشد.
ناخن‌های سبز
رنگ سبز ایجاد شده زیر ناخن می‌تواند توسط باکتری سودوموناس ایجاد شود که در زیر ناخنی که تا حدی از بستر خود جدا شده رشد می‌کند. این عفونت ممکن است باعث ایجاد بوی بد در ناخن‌ها شود. روش درمان این است که ناخن را هر هفته یک بار کوتاه کرده و آن را تمیز نگه دارید. با لاک زدن می‌توان این رنگ را پنهان کرد. همچنین توصیه می‌شود از خیساندن ناخن در هر نوع آب و رطوبت خودداری شود و بعد از حمام، ناخن کاملاً خشک گردد. اگر مشکل ادامه پیدا کرد، درمان‌هایی وجود دارد که ممکن است پزشک آن‌ها را تجویز کند.
ناخن‌های حفره دار
حفره‌های ایجاد شده در ناخن ممکن است با پسوریازیس یا سایر مشکلات پوستی مرتبط باشند که بر ماتریکس ناخن (ناحیه زیر پوست، درست پشت ناخن) تأثیر می‌گذارند. ناخن‌های مبتلا به پسوریازیس نیز ممکن است به رنگ خرمایی در بیایند.
پارونیشیا یا عفونت گوشه ناخن
تورم و قرمزی پوست اطراف ناخن را پارونیشیا می‌گویند. این یک عفونت پوستی در انتهای ناخن (کوتیکول) است. اگر عفونت حاد باشد و سریع گسترش پیدا کند، معمولاً توسط باکتری ایجاد می‌گردد. درمان با خشک نگه داشتن پوست و ناخن شروع می‌شود. اگر مشکل ادامه پیدا کرد، باید به پزشک مراجعه کرد. اغلب این تورم و قرمزی باید توسط پزشک متخصص تخلیه شود. پارونیشیای مزمن زمانی رخ می‌دهد که کوتیکول به مرور زمان ملتهب یا تحریک شود. معمولاً در روند درمان آنتی بیوتیک‌ها استفاده نمی‌شوند اما ممکن است برای عفونت شدید تجویز آنتی بیوتیک، ضروری باشد.
ضربه‌های مزمن ناخن
وارد شدن فشار مکرر یا ضربه طی فعالیت‌های ورزشی و سایر فعالیت‌ها، می‌تواند باعث آسیب به ناخن شود. تغییر شکل ناخن در پی وارد شدن ضربه، می‌تواند بسیار شبیه ناخن‌های قارچی باشد. فشارهای مکرر می‌تواند در اثر انواع خاصی از مشاغل یا پوشیدن کفش‌های تنگ نیز رخ دهد. برخی از تروماها ممکن است باعث تغییرات دائمی شوند که ممکن است ظاهری شبیه به ظاهر ناخن‌های قارچی ایجاد کنند.
قارچ ناخن چگونه ایجاد می‌شود؟
اگرچه ناخن‌های قارچی معمولاً به خاطر تأثیری که بر زیبایی ناخن می‌گذارند، نگران کننده هستند اما برخی از بیماران مبتلا به این نوع قارچ دچار درد و ناراحتی می‌شوند. این علائم ممکن است با پوشیدن کفش تنگ، فعالیت زیادی که باعث فشار آمدن به ناخن می‌شود و کوتاه کردن نادرست ناخن‌ها تشدید گردد.
برای درمان قارچ ناخن در ابتدا باید با انواع این بیماری آشنا شد. گونه‌های زیادی از قارچ‌ها وجود دارند که می‌‌توانند ناخن را تحت تأثیر قرار دهند. با این حال، رایج ترین آن‌ها تریکوفیتون روبروم (trichophyton rubrum) نامیده می‌شود. این نوع قارچ تمایل زیادی به عفونی کردن پوست (معروف به درماتوفیت) دارد و به روش‌های خاص زیر ظاهر می‌شود:
بیماری اونیکومایکوزیس دیستال زیر ناخنی
این بیماری شایع ترین عفونت قارچی ناخن است. 18 تا 40 درصد تمام تغییرات ناخنی و 30 درصد از تمامی عفونت‌های قارچی را اونیکومایکوزیس تشکیل می‌دهد. ضخیم، ناهموار، شکننده و بریده بریده شدن و همچنین تغییر رنگ ناخن از علائم این عفونت است. در این نوع عفونت احساس درد در انگشت دست یا پا هنگام فعالیت‌های معمولی روزانه نیز تجربه می‌شود. این مورد شایع ترین نوع عفونت قارچی ناخن در بزرگسالان و کودکان است.
شیوع این بیماری در انگشتان پا شایع تر از انگشتان دست است و انگشت شست پا معمولاً اولین انگشتی است که تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. عوامل مستعد کننده فرد برای ابتلا به این بیماری عبارتند از:
- سن بالا
- شنا کردن
- ورزش تأثیرگذار روی پا
- پسوریازیس
- دیابت
- زندگی و رابطه صمیمی با فرد مبتلا به عفونت
- سیستم ایمنی تضعیف شده
شروع فعالیت این قارچ معمولاً در گوشه ای از انگشت به صورت یک ناحیه تغییر رنگ داده پدیدار می‌شود و به آرامی به سمت کوتیکول گسترش می‌یابد. در نهایت، ناخن‌ها ضخیم و پوسته پوسته می‌شوند.
اونیکومایکوزیس پروگزیمال زیر ناخنی
این گونه کمترین میزان شیوع را در بین انواع ناخن قارچی دارد. شبیه نوع قبلی است، اما علائم از کوتیکول (پایه ناخن) شروع می‌شوند و به آرامی به سمت نوک ناخن گسترش می‌یابند. این نوع عفونت تقریباً همیشه در افرادی با سیستم ایمنی تضعیف شده رخ می‌دهد.
چه عواملی باعث ایجاد قارچ در ناخن می‌شود؟
در افراد عادی و سالم، عفونت‌های قارچی ناخن‌ها بیشتر توسط قارچی که در رطوبت گرفتار شده است، ایجاد می‌گردد. قارچ‌های ناخن مکان‌های گرم، مرطوب و تاریک را دوست دارند. بسیاری از افراد به دلایل زیر به قارچ ناخن مبتلا می‌شوند:
- قدم زدن در اطراف استخرهای شنا
- استفاده از رختکن عمومی یا حمام مشترک (مانند حمام‌های سالن‌های ورزشی یا استخرهای شنا)
- راه رفتن با پای برهنه در یک منطقه عمومی
- رفتن به سالن‌های ارائه دهنده خدمات ناخن نامناسب
- زندگی و ارتباط با افراد دارای قارچ ناخن
ثابت شده است که ورزشکاران بیشتر مستعد ابتلا به قارچ ناخن هستند، که این موضوع می‌تواند به دلیل پوشیدن کفش‌های تنگ که از عرق خیس شده‌اند، همراه با ضربه‌های مکرر به ناخن‌های پا باشد. باید به این نکته نیز توجه نمود که فشارهای مکرر ناخن را ضعیف کرده و آن را مستعد ابتلا به عفونت قارچی می‌کند.
افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای خاص نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچی هستند. هر چیزی که باعث اختلال در سیستم ایمنی فرد شود می‌تواند او را مستعد ابتلا به قارچ کند. بنابراین شرایطی مانند بیماری ایدز، دیابت، سرطان، پسوریازیس یا مصرف هر گونه داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند استروئیدها خطر ابتلا به عفونت قارچی را زیاد می‌کنند.
آیا قارچ ناخن مسری است؟
در حالی که عفونت قارچی قابل سرایت است، اما به طور کلی احتمال سرایت آن به فرد دیگر کم است. قارچ ناخن به قدری رایج است که یافتن بیش از یک نفر در یک خانواده که به آن مبتلا شده باشند اما به هم سرایت نداده باشند هم ممکن است. با این حال این نوع عفونت می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود اما فقط به وسیله تماس صمیمی و مداوم و یا با استفاده مشترک از وسایل آلوده این امر امکان پذیر است.
بنابراین قارچ ناخن امکان دارد در بین ناخن‌های دست و پا پخش گردد و ناخن‌های دیگر را آلوده کند. همچنین با استفاده از حوله، جوراب، کفش مشترک آلوده، عفونت قارچی به شخص دیگری منتقل می‌شود. در این موارد قارچ‌ها منتقل می‌شوند نه عفونت، بنابراین سرایت عفونت مستقیم از فردی به فرد دیگر نادر است.
آزمایش‌های تشخیصی برای درمان قارچ ناخن
مشخص شده است که معاینه فیزیکی به تنهایی، یک روش غیرقابل اعتماد برای تشخیص و درمان قارچ ناخن است. دلایل زیادی وجود دارند که باعث شوند ناخن‌ها آسیب دیده به نظر برسند، بنابراین حتی پزشکان نیز با معاینه تنها، نمی‌توانند یک تشخیص کاملاً مطمئن داشته باشند. در واقع، مطالعات نشان داده است که تنها حدود 50 درصد از ناخن‌هایی با ظاهر غیرطبیعی آلوده به قارچ هستند. بنابراین، انجام تست در آزمایشگاه برای تشخیص و درمان قارچ ناخن همیشه تجویز می‌گردد.
مشخص شدن نتیجه جواب آزمایش کشت می‌تواند تا شش هفته پس از نمونه برداری طول بکشد، اما انجام آزمایش پی سی آر برای شناسایی مواد ژنتیکی قارچ، در صورت وجود، در حدود یک روز نتیجه را مشخص خواهد کرد. این تست به دلیل هزینه بالای آن زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اکثر داروهایی که برای درمان قارچ ناخن استفاده می‌شوند دارای عوارض جانبی هستند، بنابراین توصیه می‌شود پس از اطمینان از وجود قارچ درمان شروع شود.
چه کسانی باید برای درمان قارچ ناخن به پزشک مراجعه کنند؟
درمان دارویی در بیمارانی که به دلیل تغییرات ایجاد شده در ناخن، دچار درد و ناراحتی می‌شوند پیشنهاد می‌گردد. بیمارانی که فاکتورهای خطر بالاتری برای عفونت دارند، مانند افراد مبتلا به دیابت، افراد دارای سابقه ابتلا به عفونت بافت نرم در نزدیکی ناخن‌ها، نیز ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. ظاهر نامناسب و نازیبا یکی دیگر از دلایل مداخله پزشکی در درمان قارچ ناخن است.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به قارچ ناخن
برای جلوگیری از مواجهه با قارچ‌های عامل عفونت در ناخن، بهتر است موارد زیر رعایت گردد:
- از پا برهنه راه رفتن در مکان‌های عمومی مانند استخرها و رختکن‌ها خودداری شود.
- دست‌ها و پاها مرتب شسته و خشک شوند (مخصوصاً اگر ناخنی مشکوک به عفونت باشد).
- ناخن‌ها خشک نگه داشته شوند (به طور مثال جوراب‌های عرق کرده عوض شوند).
- از حوله‌های تمیز استفاده شود و حوله‌ها به اشتراک گذاشته نشوند.
- کفشی که قابلیت گردش جریان هوا دارد، پوشیده شود.
- اگر خدمات ناخن برایتان انجام می‌شود از حرفه‌ای بودن خدمات و تمیز و ضد عفونی بودن وسایل مطمئن باشید.
یکی دیگر از روش‌های مهم پیشگیری این است که ناخن‌هایتان را مرتباً بررسی کنید و در لحظه‌ای که متوجه علامتی مشکوک شدید، برای درمان قارچ ناخن اقدام کنید. این نوع قارچ اغلب به صورت یک نقطه کوچک سفید یا زرد در ناخن شروع می‌شود. با شناخت علائم اولیه عفونت قارچی، می‌توانید سریعاً از گسترش این مشکل به کل ناخن و همچنین ناخن‌های دیگر جلوگیری کنید.
جمع بندی
قارچ ناخن یک عفونت فوق العاده رایج است. این بیماری اغلب باعث ضخیم و زرد شدن ناخن می‌شود و ممکن است لکه‌ها و رگه‌های سفیدی را روی ناخن ایجاد کند. احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن افزایش می‌یابد. درمان قارچ ناخن نسبتاً دشوار و زمان بر بوده و موفقیت آمیز بودن آن تا حدودی مشکل است. این عارضه معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است باعث شود در مورد ظاهر ناخن خود احساس بدی داشته باشید. توصیه می‌کنیم اگر قارچ ناخن شما را آزار می‌دهد، با یک متخصص پوست در مورد گزینه‌های درمانی صحبت کنید. برای خرید محصولات آرایشی، بهداشتی و مراقبتی ناخن‌های دست و پا می‌توانید به فروشگاه اسنپ مارکت مراجعه کنید.