بسیاری از نوزادان از بدو تولد یا بعد از آن روی پوست خود لکه‌های دارند که به نام لکه ماه گرفتگی پوست شناخته می‌شود. شاید در کودکی مشکل خاصی به نظر نرسد؛ اما در بزرگ‌سالی، بسیاری از مبتلایان برای زیبایی بیشتر به دنبال درمان ماه گرفتگی هستند. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید که لکه ماه گرفتگی مادرزادی دارید و به دنبال کشف علت و راه‌های درمان آن هستید؛ این مطلب از وبلاگ اسنپ مارکت را از دست ندهید.
لکه ماه گرفتگی پوست چیست؟
هر علامت یا لکه که در بدو تولد روی پوست وجود داشته باشد یا پس از آن ایجاد شود، علامت یا لکه ماه گرفتگی مادرزادی نامیده می‌شود. بروز این نوع لکه بسیار رایج است و بسیاری از کودکان آن را دارند. بیشتر این لکه‌ها بی‌ضرر هستند و برخی‌شان با رشد کودک از بین می‌روند.
البته گاهی اوقات این اختلال مادرزادی ممکن است نشانه مشکلات یا بیماری‌های دیگر باشد. اگر مطمئن نیستید با پزشک خود مشورت کنید؛ به‌خصوص اگر اندازه و رنگ این علامت به‌طور غیرمنتظره تغییر کند.
علل ماه گرفتگی پوست در نوزادان
در بیشتر موارد، علت به‌وجودآمدن لکه ماه گرفتگی پوست ناشناخته است و لطفا این تصور عامیانه را از ذهن خود دور کنید که به دلیل انجام کار اشتباهی از سمت مادر در دوران بارداری، این لکه ایجاد می‌شود. این لکه‌ها به‌طور تصادفی ایجاد می‌شوند و البته دلیل بروز آن‌ها در موارد بسیار نادری ممکن است ارثی باشد. به همین دلیل گاهی علائم آن ممکن است شبیه علائم سایر اعضای خانواده باشد؛ اما اکثر اوقات این‌طور نیستند.
- لکه ماه گرفتگی مادرزادی به رنگ قرمز به دلیل رشد بیش از حد رگ‌های خونی ایجاد می‌شود.
- لکه ماه گرفتگی آبی یا قهوه‌ای توسط سلول‌های رنگ‌دانه (ملانوسیت‌ها) ایجاد می‌شوند.
- لکه‌های شرابی‌رنگ به دلیل آسیب به عصب‌هایی‌ست که انقباض و انبساط مویرگ را بر عهده دارند.
- دلیل دیگر، ورود یک قطعه کوچک از جفت، زودتر از موعد به داخل بدن جنین یا پروتئین‌های تولیدی توسط جفت است.
انواع ماه گرفتگی
فارغ از علائم ماه گرفتگی، این عارضه اشکال و انواع مختلفی دارد. برای درمان ماه گرفتگی شناخت نوع این عارضه ضروری‌ست. در کل با توجه به دلیل بروز آن، به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
دسته اول: ماه‌گرفتگی‌های عروقی
این دسته از لکه‌های ماهگرفتگی از قرمز کم‌رنگ و صورتی تا شرابی، آبی و سیاه متغیر هستند و به دلیل تجمع عروق خونی ایجاد می‌شوند. اگر به شکل مادرزادی با نوزاد همراه باشند، کم‌کم از بین می‌روند. اگر در سن بلوغ یا بزرگ‌سالی رخ دهد، نشانه یک مشکل است و باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
- همانژیوم: همانژیوم‌ها به نوعی غده، لکه و خال مادرزادی گفته می‌شود که اغلب از شبکه فشرده رگ‌های خونی تشکیل می‌شوند. همانژیوم‌ها، هم روی لایه بالایی پوست بروز می‌کنند که لکه ماه گرفتگی پوست نام می‌گیرد و هم در لایه عمقی پوست. همچنین گاهی برجسته هستند و رنگ قرمزی دارند. اگر هم در لایه زیرین و عمقی باشند، رنگ آن به آبی می‌زند.
- لکه شرابی‌رنگ: این نوع ماهگرفتگی همان‌طور که از نام آن مشخص است، رنگ شرابی دارد و روی صورت، بازو، گردن و پاها ایجاد می‌شود. سایز این نوع لکه ثابت نیست و ممکن است با رشد بدن بزرگ‌تر شود. حتی گاهی در بزرگ‌سالی بافت زبر و ضخیم و رنگ تیره‌تری پیدا می‌کند. این نوع لکه ماه گرفتگی پوست گاهی اوقات با آب سیاه و تشنج ارتباط دارد؛ به‌خصوص اگر در ناحیه پیشانی، پلک یا دو طرف صورت باشد.
- خال اوتا: خال اوتا شباهت زیادی به لکه شرابی‌رنگ دارد؛ با این تفاوت که رنگ آن آبی و سیاه است. اغلب در زمان تولد روی بدن نوزاد وجود دارد؛ اما اگر در دوران بلوغ خود را نشان دهد، با مشکلات چشمی و بینایی در ارتباط است و باید جدی گرفته شود.
دسته دوم: لکه ماهگرفتگی رنگ‌دانه‌ای
همان‌طور که اشاره شد، این دسته از انواع ماه‌گرفتگی‌ها در اثر تجمع ملانین در پوست شکل می‌گیرند. این دسته از لکه ماه گرفتگی پوست انواع مختلفی دارند که عبارتاند از:
- لکه قهوه‌ای: این نوع لکه ماه گرفتگی، رنگ قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره دارد. همچنین در جای خاصی ایجاد نمی‌شود و می‌تواند در هر جای بدن شما پدیدار شوند. گاهی هم با بالارفتن سن، تکثیر می‌شود. البته اگر اندازه این نوع لکه بزرگ شود، نشانه یک بیماری جدی‌ست.
- لکه مغولی: علائم ماه گرفتگی از نوع لکه‌های مغولی بیشتر روی پوست‌هایی با رنگ تیره پدیدار می‌شوند. رنگ آن‌ها آبی و سیاه است و اغلب در نواحی تحتانی همچون کپل‌ها و روی باسن پدیدار می‌شود. در اکثر موارد هم تا سن 7 سالگی خودبه‌خود از بین می‌رود.
- خال گوشتی: شاید جالب باشد بدانید که خال گوشتی نوعی لکه ماه گرفتگی پوست است که هم در زمان تولد و هم سال‌های بعد ظاهر می‌شود. اغلب برجسته و گاهی صاف به رنگ قهوه‌ای، سیاه یا قهوه‌ای کم‌رنگ مایل به زرد است. اگر اندازه آن بسیار بزرگ باشد، خطر تبدیل به تومور پوستی را دارد و باید سالانه معاینه شود.
روش های درمان ماه گرفتگی
لکه ماه گرفتگی پوست در اکثر موارد بی‌خطر است و خودبه‌خود از بین می‌رود. با این وجود به‌خاطر ظهور آن روی صورت، دست و غیره ممکن است برای برخی خوشایند نباشد و به دنبال درمان برای ظاهری زیباتر باشند. برای درمان نوع بی‌خطر این نوع لکه‌ها روش‌های درمانی متعددی وجود دارد که عبارتاند از:
دارودرمانی
در این روش برای درمان لکه ماه گرفتگی پوست از داروهای شیمیایی استفاده می‌شود که اغلب شامل یکی از دو دسته زیر هستند:
- مسدودکنندههای بتا: این نوع داروهای خوراکی اغلب برای درمان بیماری‌هایی همچون فشار خون بالا تجویز می‌شوند و کاربرد دارند. به‌طور مثال پروپرانولول یکی از شناخته‌شده‌ترین داروهای مسدودکنندههای بتاست. در برخی موارد و تنها زیر نظر پزشک این دارو برای کاهش سایز ماهگرفتگی از نوع همانژیوم هم استفاده می‌شود. برخی دیگر از این داورها هم موضعی هستند و اثرات خوبی در درمان ماه گرفتگی از خود نشان می‌دهند.
- کورتیکواستروئیدها: این داروها در دسته داروهای ضدالتهاب قرار می‌گیرند که هم به‌صورت خوراکی و هم تزریقی تجویز می‌شوند. با راه‌یافتن ترکیبات این نوع دارو به رگ‌های خونی و رسیدن به ماهگرفتگی، اندازه آن را کوچک می‌کنند.
درمان به کمک عمل جراحی
عمل جراحی یکی دیگر از راه‌های درمان لکه ماه گرفتگی پوست است. این روش درمانی با بی‌حسی موضعی و اغلب به شکل سرپایی انجام می‌شود. برای همین است که انجام آن فقط در بیمارستان امکان‌پذیر نیست و ممکن است که پزشک متخصص در مطب خود هم آن را انجام دهد. در صورت بزرگ‌بودن لکه، این روش درمانی ممکن است بیش از یک جلسه طول بکشد.
همچنین یک تکنیک جراحی به نام Tissue expansion وجود دارد که مکمل این روش درمانی و در اصل برای از بین بردن جای زخم آن است. در این روش جراحی بالونی زیر پوست فرستاده می‌شود تا رشد پوست جدید را تحریک کند و بعد برداشته می‌شود.
لیزردرمانی
لیرزدرمانی به کاهش رنگ و وضوح لکه ماه گرفتگی مادرزادی کمک می‌کند و برای این کار از پرتوهای متمرکز و قدرتمند نوری استفاده می‌شود. همچنین این نوع درمان ماه گرفتگی بهتر است که توسط جراح حاذق و متخصص پوست انجام شود.
درصد موفقیت این روش برای نوزادان بیشتر است؛ البته به این معنی نیست که برای کودکان، نوجوانان و بزرگ‌سالان قابل‌استفاده نباشد. فقط ممکن است با توجه به نوع لکه و وسعت آن، به تعداد جلسات بیشتری نیاز باشد تا علائم ماه گرفتگی به‌صورت کامل از بین برود. همچنین به بی‌حسی موضعی برای اجرای آن نیاز است و نتایج آن همیشگی و ماندگار خواهد بود.
آیا ماهگرفتگی پوستی ژنتیکی است؟
دلیل بروز لکه ماه گرفتگی مادرزادی، با وجود تحقیقات زیاد، هنوز هم ناشناخته است. با این وجود برخی از محققان، عوامل ژنتیکی را در بروز آن، به‌ویژه در بدو تولد، دخیل می‌دانند؛ به‌خصوص این‌که در موارد نادر برخی نوزادان لکه‌هایی شبیه والدین یا سایر اعضای خانواده خود دارند. البته در صورت بروز آن در سنین بزرگ‌سالی، دلیل ژنتیکی و ارثی‌بودن آن به‌طور کامل رد می‌شود و ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد.
کلام آخر
یک باور عامیانه شبیه به افسانه وجود دارد که اگر زن باردار به ماه یا خورشیدگرفتگی نگاه کند و اگر ویار خوراکی خاصی را کند و نخورد، جنین دچار لکه ماه گرفتگی پوست می‌شود! این باور غلط را کنار بگذارید؛ مادر هیچ نقشی در بروز این نوع لکه ندارد. آسیب‌های عصبی به عروق، تجمع عروق و غیره از دلایل بروز علائم ماه گرفتگی هستند.
فراموش نکنید که راه‌های درمان متعددی برای لکه ماه گرفتگی مادرزادی وجود دارد و در صورت تکثیر و افزایش اندازه، باید با پزشک مشورت کنید. آیا شما هم جزو این دسته از افراد هستید که با ماهگرفتگی به دنیا آمده‌اند؟ در منطقه شما چه باوری در مورد این لکه‌ها وجود دارد؟ نظرات خود را در سایت اسنپ مارکت با دیگران به اشتراک بگذارید.