برای بسیاری مهم است که بدانند علت کپک زدن رب چیست. در واقع کپک به طور کلی از ارگانیسم‌های فاسد کننده در نظر گرفته می‌شود، زیرا باعث ایجاد تغییرات نامطلوب در ظاهر، بافت، بو و طعم محصول می‌گردد. با این حال، برخی از موارد رشد کپک روی مواد غذایی، تهدیدات ایمنی آنها را نشان می‌دهد. تعیین تفاوت بین زمانی که مواد غذایی چون رب گوجه فرنگی دارای کپک است و باید دور ریخته شود با زمانی که می‌توان قسمت آسیب دیده را جدا و بقیه مواد غذایی را مصرف کرد، نوعی چالش محسوب می‌شود.
قبل از رویارویی با این چالش خالی از لطف نیست که در ابتدا علت کپک زدن رب و روش‌های جلوگیری از آن را مورد بررسی قرار دهیم. تا انتها با این مطلب از بلاگ اسنپ مارکت همراه باشید.
توجه: پس از مواجه شدن با کپک، به آن دست نزده و آن را بو نکنید.
علت کپ زدن رب گوجه فرنگی
بدیهی است که ماده اولیه رب گوجه فرنگی، میوه گوجه فرنگی است. بنابراین، کپک زدن آن در بسیاری از آشپزخانه‌ها رایج است و امکان دارد اتفاق بیفتد. کپک‌ها (قارچ‌ها) بیشتر از باکتری‌ها در رب رشد می‌کنند، زیرا این ماده غذایی (pH) پایینی دارد. با همه این تفاسیر راه‌های زیادی وجود دارند که احتمال تشکیل کپک در رب گوجه فرنگی را کاهش می‌دهند. اکثر آنها بسیار ساده بوده و اصلاً وقت گیر نیستند اما قبل پرداختن به روش های جلوگیری از کپک زدن رب باید به علت کپ زدن رب گوجه فرنگی بپردازیم تا درک بهترین از این موضوع داشته باشیم.
رطوبت و ارگانیک بودن محیط
اولین و شاید مهم ترین دلیل کپک زدن مواد غذایی، رطوبت است؛ بنابراین رطوبت و ارگانیک بودن محیط از عواملی هستند که علت کپک زدن رب گوجه فرنگی را توضیح می‌دهند.
دمای محیط نگهداری
دمای محیط نگهداری مواد غذایی چون رب نیز از عواملی است که در صورت عدم توجه به آن، می‌تواند کاملاً موضوع علت کپک زدن رب را روشن کند. اگر رب گوجه فرنگی خود را در یخچال نگه می‌دارید و حال به هر دلیلی دمای یخچال شما کاملاً سرد نیست، به طور قطع رب در یخچال شما کپک می‌زند. بنابراین، از مواردی که باید بدان توجه داشته باشید، جدی گرفتن دمای محیط نگهداری رب مانند یخچال است.
روش های جلوگیری از کپک زدن رب
مشکل این است که کپک به سرعت رشد می‌کند و هر بار که رب گوجه فرنگی در معرض اکسیژن قرار می‌گیرد، مانند زمانی که آن را از یخچال خود خارج می‌کنید، احتمال کپک زدن آن افزایش می‌یابد. این در حالی است که اگر در یخچال نگهداری شود، دمای سرد آن رشد کپک را کند می‌کند.
به محض اینکه آن را از یخچال خارج و در شیشه یا قوطی را باز کنید، کپک می‌تواند در آنجا شروع به رشد کند. در اصل، این بدان معناست که شما در مسابقه ای با زمان هستید. با این اطلاعات قطعاً این سؤال پیش می‌آید که بهترین راه یا راه‌های جلوگیری از کپک چیست؟ در ادامه این مطلب دقیقاً به پاسخ همین سؤال می‌پردازیم.
کاهش رطوبت اضافی خانه
میکروارگانیسم‌ها یک محیط غذایی با مقدار (pH) نزدیک به خنثی، رطوبت و ارزش غذایی بالا را دوست دارند و در این محیط به سرعت رشد می‌کنند. پس، از آنجایی که مکان مرطوب محل مناسبی برای رشد کپک است و در شرایط مرطوب رشد می‌کند، از بین بردن رطوبت اضافی و ایجاد شرایط محیطی مناسب برای جلوگیری از رشد کپک نکته کلیدی محسوب می‌شود. برای انجام این کار باید سطح رطوبت را در خانه خود کاهش دهید. با افزودن نمک به رب می‌توانید از کپک زدن رب جلوگیری کنید.
نگهداری رب گوجه فرنگی در یخچال
نگهداری مواد غذایی در یخچال و در ظرف دردار می‌تواند احتمال قرار گرفتن این مواد در معرض هاگ‌های کپک را کاهش دهد و به توقف رشد کپک یا قارچ کمک کند. تفاوتی ندارد رب را در داخل یخچال قرار دهید یا در فریزر، در هر دو صورت می‌توانید از ظرف شیشه ای در دار برای این امر استفاده کنید.
خرید مقرون به صرفه
خرید محصول در ظروف کوچک تر به جای ظروف بزرگ، نه تنها مقرون به صرفه تر است، بلکه احتمال کپ زدن رب گوجه فرنگی را کاهش می‌دهد. همچنین وقتی به وزن‌ها یا بسته بندی‌های کوچک تر تقسیم و در فریزر نگهداری شود، امکان ایجاد و رشد کپک در آن از بین میرود. قوطی‌های فلزی رب که حاوی مواد کاملاً سالم هستند، گزینه‌های مناسبی محسوب می‌شوند. بنابراین، در هنگام خرید رب، همیشه به وضعیت قوطی آن دقت کنید. ضمناً آن را برای مدت کوتاهی در آب جوش غوطه ور کنید تا آلودگی‌هایی که ممکن است روی سطح قوطی باشند، از بین بروند.
تمیز نگه داشتن یخچال
اگر یخچال شما تمیز باشد، خطر فاسد شدن مواد غذایی از جمله رب، کم تر است. تمیزی یخچال شما تأثیر مستقیمی بر این احتمال دارد که بتواند هوای سرد را به طور مؤثر به گردش درآورد و با مواد غذایی فاسد مسدود نشود. بنابراین بررسی دمای موجود در یخچال بسیار مهم است. اگر در یک شهر گرم زندگی می‌کنید، دمای یخچال باید از دمای مطلوب باشد. اگر در خانه ای زندگی می‌کنید که اهالی خانه مرتباً یخچال را باز و بسته می‌کنند، این موضوع نیز صادق است.
نگهداری رب گوجه فرنگی در یخچال
می‌توانید یک ظرف شیشه ای کوچک و دردار بردارید، رب را داخل آن بریزید و در قسمت خنک یخچال قرار دهید. نگهداری رب گوجه فرنگی در یخچال باعث می‌شود از کپک جلوگیری شود.
استفاده از قاشق تمیز برای برداشتن رب
قاشق خیس یا چرب و یا آغشته به مواد غذایی یک قاشق آلوده محسوب شده و باعث ورود رطوبت به ظرف رب گوجه فرنگی می‌شود. همانطور که پیش تر اشاره کردیم، رطوبت باعث رشد و تکثیر کپک (قارچ) می‌شود. بنابراین ورود یک قاشق آلوده یا خیس به داخل ظرف رب ارتباط مستقیمی با موضوع علت کپک زدن رب دارد.
افزودن مقداری نمک به رب
افزودن نمک یکی از راه‌های جلوگیری از فساد و خراب شدن رب است. در صورتی که به مقدار کافی به رب نمک بیفزایید تا از کپک زدن آن جلوگیری کند، اما فراموش نکنید که در هنگام استفاده از رب، مقدار نمک غذای خود را مدیریت کنید.
اسپری کردن روغن روی رب
روی قوطی باز رب گوجه فرنگی کمی روغن پخت و پز یا روغن زیتون اسپری کنید. این می‌تواند مانعی ایجاد کند که از رشد کپک روی رب جلوگیری شود. این بدان معنی است که رب به احتمال زیاد ماندگاری بیشتری خواهد داشت.
نگهداری رب در فریزر
از آنجایی که دما در علت کپک زدن رب تأثیرگذار است، فریز کردن رب یکی از راه‌های کاربردی محسوب می‌شود که از فاسد شدن این مواد غذایی جلوگیری می‌کند، به همین واسطه می‌توان آن را برای مدت طولانی نگهداری کرد. این کار را می‌توان به دو روش انجام دهید. هم می‌توانید یک لایه رب را به ضخامت یک سانتی متر در کیسه‌های فریزر قرار دهید و هم به اندازه یک الی دو قاشق غذاخوری در هر قسمت قالب یخ بریزید.
آیا رب کپک زده را میشه استفاده کرد؟
اگر بحث گوجه فرنگی باشد، می‌توانید قسمت‌های کپک زده آن را جدا کرده و سپس از بقیه آن استفاده کنید، اما در مورد رب گوجه فرنگی داستان دیگری وجود دارد. برای پاسخ دادن به این سؤال، ابتدا باید وضعیت خطرناک بودن یا نبودن کپک روی رب گوجه فرنگی را مشخص کنیم. وجود کپک به دلیل اجزای بیولوژیکی است که قارچ را تشکیل می‌دهند. کپک یک نوع قارچ خطرناک است که هاگ‌هایی ایجاد می‌کند و این هاگ‌ها باعث رشد و تکثیر قارچ از طریق هوا می‌شوند.
زمانی که رب گوجه فرنگی شروع به کپک زدن می‌کند، در آن فرآیند تولید مایکوتوکسین‌ها که سم هستند، آغاز می‌شود. پس، از آنجایی که کپک روی رب سمی و خطرناک است، در صورت مشاهده رب گوجه فرنگی کپک زده در یخچال خود، توصیه می‌شود آن را دور بریزید و به هیچ وجه از رب استفاده نکنید. در واقع این عاقلانه ترین کار است.
حتی پس از جدا کردن لایه کپک زده و حذف کامل آن، باز هم خطری در استفاده از رب وجود دارد، چراکه این سموم ممکن است به لایه‌های پایینی رب نیز راه پیدا کرده باشند، به علاوه این احتمال وجود دارد که برخی از این هاگ‌ها هنوز در رب گوجه فرنگی زنده و سالم باشند.
علاوه بر این، هاگ‌هایی که باعث رشد این کپک‌ها می‌شوند به قدری ریز هستند که با چشم غیر مسلح مشاهده نمی‌شوند. بنابراین، حتی اگر ظرف را هم به طور کامل از لایه رب کپک زده پاک کنید، به نظر نمی‌رسد که این سموم یا هاگ‌هایی که تولید شده‌اند، از رب حذف شوند. این در حالی است که در صورت کامل تمیز شدن ظرف رب نیز، این وضعیت همچنان ادامه دارد.
آیا کپک رب گوجه با جوشاندن از بین میرود؟
رب گوجه فرنگی دارای کپک به هیچ عنوان نباید آن را استفاده قرار داد. از آنجایی که این کپک می‌تواند در همه جای رب گوجه حتی لایه‌های زیرین آن نیز نفوذ کند، چه با جوشاندن و چه هیچ روش دیگر از بین نمی‌رود.
آیا فریز کردن رب صحیح است؟
بله، فریز کردن رب صحیح است. اکثر کارشناسان معتقدند که انجماد رب گوجه فرنگی بهترین گزینه است. رب گوجه فرنگی تازه را باید فوراً استفاده کنید یا به محض اتمام استفاده، آن را در فریزر قرار دهید. می‌توانید بسته به اینکه چقدر از رب مورد استفاده هر وعده شماست، به سادگی پس از استفاده، باقیمانده آن را در یک کیسه در فریزر قرار دهید و فقط در صورت نیاز آن را از فریزر خارج کنید.
بنابراین، نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که رب‌های گوجه فرنگی مصرف شده را بیش از حد لازم در یخچال نگهداری نکنید. ضمناً همانطور که مشخص است رب را می‌توان در فریزر نگهداری کرد، اما همیشه باید از یک کیسه یا ظرف مورد تأیید فریزر استفاده کنید تا ماده غذایی مورد نظر در حالی که منجمد می‌ماند، ایمن نیز باشد.
کلام آخر
رب گوجه فرنگی از مواد غذایی است که می‌توان آن را هم به صورت حضوری تهیه کرد و هم از طریق فروشگاه‌های آنلاین مانند اسنپ مارکت آن را خرید. حتی می‌توان آن را در منزل تهیه کنید اما یادآوری این نکته ضروری است که اکثریت قریب به اتفاق، افراد از وجود آلرژی و حساسیت به رب بی اطلاع هستند، بنابراین عاقلانه نیست که با بی دقتی سلامت آنها به خطر بیفتد. گرچه حساسیت به رب گوجه فرنگی کپک زده بسیار غیرعادی است و تنها تعداد کمی از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما با این حال باید احتیاط و با مصرف آن از به خطر انداختن سلامتی خود اجتناب کرد.