بسیاری از افراد عاشق چای و قهوه هستند، بنابراین آن‌ها را زیاد می‌نوشند. بعضی دیگر هم به خوردن دمنوش علاقه دارند. خوردن چای، قهوه و دمنوش، به علاوه پر کردن کتری برای داشتن آب جوش به جهت آماده سازی موادی مانند پاستا، نودل، لوبیا و غلات و غیره نیز نشان می‌دهد که افراد هر روز از کتری‌های خود استفاده می‌کنند. این امر با گذشت زمان باعث می‌شود آهک در داخل کتری رسوب کند.
مهم است که کتری یا چای ساز خود را هر چند ماه یکبار تمیز کنید، چراکه ایجاد رسوبات آهک به مرور زمان در داخل کتری یا چای ساز اتفاق می‌افتد و می‌تواند منجر به خوردگی آن‌ها شود. ضمن اینکه بر عملکرد این وسایل نیز تأثیر گذاشته و از طول عمر آن‌ها می‌کاهد. بنابراین، یادگیری روش‌های رسوب زدایی چای ساز یا کتری عاقلانه بوده و یکی از مهارت‌های ضروری زندگی محسوب می‌شود.
ما در این مطلب از مقالات اسنپ مارکت به موضوع نحوه رسوب زدایی چای ساز پرداخته ایم تا به شما کمک کنیم علاوه بر کسب آگاهی از علت رسوب گرفتن چای ساز، بدانید چگونه باید جرمگیری چای ساز خود را انجام دهید. شما می‌توانید این روش‌ها را هم برای کتری‌های معمولی و هم برای چای سازهای برقی مورد استفاده قرار دهید.
علت رسوب گرفتن چای ساز چیست؟
تا به حال به این فکر کرده اید که آن پسماند بدی که در کتری، چای ساز و یا قهوه ساز شما جمع می‌شود و گهگاه مواد سفید رنگی را در نوشیدنی‌هایتان شناور می‌سازد، چه چیزی است؟ این رسوب آهک است. در واقع رسوب آهکی، کربنات کلسیم و سایر مواد معدنی هستند که از فرآیند تبخیر آب باقی می‌مانند. رسوب آهک، یک رسوب مقاوم و به رنگ سفید مایل به شیری است که رشته‌های کتری یا چای ساز را مسدود می‌کند.
از نگاه علمی، به طور خلاصه می‌توان گفت که استریکتینین (Strictinin) یک الاجی تانن (ellagitannin) است و الاجی تانن‌ها بزرگ ترین گروه تانن‌ها را تشکیل می‌دهند. تحت دماهای بالا که در تهیه نوشیدنی‌هایی مانند چای استفاده می‌شوند، استریتینین با آب واکنش داده و به اسید الاژیک تجزیه می‌شود. بر اساس مطالعه ای که روی چای سبز انجام شد، هنگامی که اسید الاژیک با پروتئین‌ها ترکیب می‌شود، رسوب تشکیل می‌دهد. فرقی نمی‌کند! چه اسید الاژیک، چه تانن، پلی فنول هستند؛ در واقع آن دسته از ترکیبات گیاهی هستند که فواید زیادی برای سلامتی دارند.
بهترین روش های رسوب زدایی و جرم گیری چای ساز
رسوب زدایی نیاز به یک عامل اسیدی دارد چراکه با رسوبات معدنی قلیایی واکنش نشان می‌دهد و حذف آن‌ها را آسان می‌سازد. موادی تجاری در بازار وجود دارند که برای رسوب زدایی چای ساز یا کتری، مناسب و در دسترس هستند اما در غیر این صورت به راحتی می‌توان دستگاه خود را با مواد معمولی و خانگی نیز رسوب زدایی کرد.
تمیز کردن رسوب چای ساز با آب و سرکه
ساده ترین راه برای رسوب زدایی کتری یا چای ساز استفاده از محلول سرکه با آب است.
- مقدار مساوی آب و سرکه (مثلاً 500 میلی لیتر آب و 500 میلی لیتر سرکه) را در کتری یا چای ساز (¾ ظرفیت دستگاه) بریزید و بگذارید بجوشد. بسته به اندازه کتری شما، این مقدار را می‌توانید کم یا زیاد کنید. از سرکه سیب و یا سایر سرکه‌ها نیز می‌توانید برای این کار استفاده کنید.
- پس از مدت 20 الی 30 دقیقه، شعله زیر کتری را خاموش کنید یا چای ساز را از برق بکشید و اجازه دهید محلول سرکه و آب یک ساعت قبل از بیرون ریخته شدن، در داخل کتری بماند.
- در نهایت، مخلوط را بیرون بریزید و کتری یا چای ساز خود را کاملاً با آب تازه بشویید تا از شر محلول سرکه و رسوبات شل شده خلاص شوید.
نکته مهم
هنگام جوشیدن آب و سرکه در کتری بوی آن را حس می‌کنید اما پس از تخلیه آن، بر طعم چای، قهوه و یا دمنوش شما تأثیرگذار نیست. با این حال، برای جلوگیری از احتمال هرگونه بوگرفتگی، بهتر است پس از اتمام کار، دستگاه خود را با آب خنک بشویید و آن را مجدد بو کنید. اگر هنوز بوی سرکه را حس می‌کنید، می‌توانید آب معمولی را در کتری یا چای ساز بریزید و بجوشانید و پس از مدتی آن را بیرون بریزید. با این روش معمولاً بوی آن را از بین می‌رود. فراموش نکنید که اگر رسوبات آهکی شدید باشند، هرگز با یک بار رسوب زدایی از بین نمی‌روند.
از بین بردن جرم چای ساز با لیمو ترش
برای تمیز کردن دستگاه خود می‌توانید به آسانی از آب لیمو ترش نیز استفاده کنید. از آنجایی که آب این مرکبات بسیار اسیدی هستند، می‌توانند تکه‌های رسوبات آهک را به راحتی از بین ببرند. ناگفته نماند که این روش برای رسوب زدایی چای ساز یا کتری شما سمی نیست.
- نصف لیمو ترش متوسط و 240 میلی لیتر آب را در یک ظرف بریزید و کاملاً با هم مخلوط کنید. براساس اندازه چای ساز یا کتری خود می‌توانید این مقدار را تغییر دهید.
- نصف دیگر لیمو را به ورقه‌های کوچک برش دهید و همه آن‌ها را در مخلوط فوق بریزید. اگر لیمو ترش ندارید، می‌توانید به جای آن از 1 فنجان آب لیمو استفاده کنید.
- محلول را داخل دستگاه خود بریزید و تا نیمه آن را پر کنید.
- اجازه دهید محلول به جوش بیاید.
- سپس چای ساز خود را از برق بکشید یا کتری را از روی حرارت بردارید. بگذارید روی سطح خنکی، به مدت یک ساعت بماند.
- حال محلول را دور بریزید و قبل از استفاده مجدد از دستگاه خود، آن را به خوبی با آب تازه بشویید. بهتر است حدود 4 الی 5 بار آبکشی کنید تا کاملاً تمیز شود. اگر کتری یا چای ساز برقی دارید، از زیر آب بردن کامل آن خودداری کنید. فقط داخل آن را بشویید تا ناخواسته به هیچ یک از اجزای الکتریکیش آسیب نرسانید.
رسوب زدایی چای ساز با جوش شیرین
می‌توانید از جوش شیرین برای تمیز کردن چای ساز خود استفاده کنید. جوش شیرین یک پاک کننده و ضد عفونی کننده طبیعی است، بنابراین به عنوان یک رسوب زدای طبیعی عمل می‌کند.
- یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را به دستگاه خود که تا نیمه از آب شده است، اضافه کنید.
- اگر چای ساز برقی دارید، آن را به برق بزنید، اگر کتری دارید، آن را روی حرارت بگذارید تا آب به مدت یک دقیقه بجوشد.
- کتری را از روی حرارت بردارید یا چای ساز خود را از برق بکشید تا فرصت خنک شدن داشته باشد. اجازه دهید محلول 30 دقیقه تا یک ساعت در داخل کتری یا چای ساز شما بماند.
- کتری یا چای ساز خود را با آب تازه بشویید تا از شر باقی مانده جوش شیرین یا رسوبات آهکی که هنوز داخل آن گیر کرده اند، خلاص شوید. هر بار که رسوب زدایی می‌کنید، یک یا دو بار آب جدید در دستگاه ریخته و بجوشانید تا مطمئن شوید که طعم و بویی از جوش شیرین باقی نمی‌ماند.
همچنین می‌توانید با نصف فنجان جوش شیرین و چند قطره آب نیز خمیر درست کنید و با استفاده از یک مسواک تمیز یا یک اسفنج مرطوب، به کمک این خمیر به پاک کردن رسوبات داخل و خارج دستگاه خود بپردازید. قبل از استفاده مجدد، کتری را خوب بشویید و آن را یک یا دو بار با آب جدید بجوشانید.
رسوب زدایی چای ساز با کوکاکولا
از آنجایی که کوکاکولا حاوی سه نوع اسید است، اگر به مدت کافی با چای ساز یا کتری در تماس باشد، ممکن است به اندازه آب لیمو ترش یا سرکه در از بین بردن رسوب‌های آهکی موفق و مؤثر واقع شود.
- نوشابه گازدار را داخل چای ساز یا کتری خود بریزید.
- مقدار آن را طوری در نظر بگیرید که تا کمی بیشتر از نیمه، پر شود.
- اجازه دهید محلول بجوشد.
- پس از اینکه به جوش آمد، دستگاه را خاموش کنید و بگذارید به مدت 40 الی 45 دقیقه خنک شود.
- در نهایت نوشابه گازدار را از دستگاه خود بیرون ریخته و آن را شسته و آبکشی کنید.
- برای از بین بردن بوی باقی مانده از نوشابه، بهتر است مقداری آب تازه در کتری یا چای ساز ریخته و بگذارید بجوشد، سپس آن را تخلیه کنید.
نحوه رسوب زدایی چای ساز با اسید سیتریک
اگر می‌خواهید کتری یا چای ساز را بدون سرکه یا هر یک از روش های طبیعی ذکر شده در فوق رسوب زدایی کنید، استفاده از رسوب زداهای تجاری می‌توانند انواع کتریها را به خوبی تمیز کنند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک قاشق غذاخوری اسید سیتریک را به نصف کتری آب اضافه کنید. اجازه دهید آب جوش بیاید و یک ساعت بماند. در مرحله بعد، آب را بیرون بریزید و هر گونه رسوب آهکی ماندگار را با آب تازه بشویید. اسید سیتریک مزه ای باقی نمی‌گذارد، بنابراین دیگر نیازی به جوشاندن مجدد کتری نیست.
میزان رسوب زدایی چای ساز براساس سختی آب منطقه
- آبی که حاوی مقدار زیادی از مواد معدنی مختلف است «آب سخت» نامیده می‌شود. اگر در منطقه ای با آب سخت زندگی می‌کنید، رسوب آهک چیزی است که اغلب با آن مواجه خواهید شد! ممکن است نیاز داشته باشید کتری یا چای ساز خود را به دفعات بیشتری رسوب زدایی کنید. استفاده از فیلتر برای آب می‌تواند روشی کمک کننده باشد.
- اگر در منطقه ای با آب نرم زندگی می‌کنید، توصیه می‌شود کتری یا چای ساز خود را هر دو ماه رسوب زدایی کنید.
- اگر در منطقه ای با آب متوسط زندگی می‌کنید، ماهی یک بار رسوب زدایی این وسایل کافی است.
نکات مهم درباره رسوب زدایی چای ساز
- علاوه بر تمیز کردن منظم چای ساز، یکی از نکات مهمی که باید برای تمیز نگه داشتن دستگاه بدان توجه کنید، این است که پس از هر بار استفاده، آب آن را کاملاً خالی و با یک پارچه تمیز، خشک کنید، زیرا باقی مانده آب در وسیله شما می‌تواند احتمال تجمع رسوبات معدنی را در داخل آن افزایش دهد.
- برای جلوگیری از رسوب و هدر رفتن آب، سعی کنید دستگاه خود را تنها با مقدار آب مورد نیاز خود پر کنید. فرقی نمی‌کند برای آماده سازی چه چیزی نیاز دارید. چه آب جوش را برای پختن غذا مانند پختن ماکارونی بخواهید، چه برای درست کردن چای یا قهوه نیاز داشته باشید.
- برای جلوگیری یا به تأخیر انداختن شکل گیری رسوبات آهکی، علاوه خالی و خشک کردن کتری یا چای ساز، در صورت امکان می‌توانید از آب معدنی استفاده کنید یا از فیلترهای آب بهره مند شوید.
- فراموش نکنید هنگامی که به جلوگیری از مشکل کمک می‌کنید، روش‌های رسوب زدایی کتری یا چای ساز شما بیش از پیش ساده می‌شوند.
- هنگامی که چای ساز برقی خود را تمیز می‌کنید و در سر جای خود می‌گذارید، همیشه مراقب باشید که پایه و قطعات الکتریکی آن کاملاً خشک باشند.
- برای تمیز کردن چای ساز برقی، ایمن ترین کار این است که آن را به طور کامل از برق بکشید، سپس تمیز کنید.
- اگر کتری یا چای ساز شما دارای درب متحرک است، این درب را بردارید تا شستشوی داخل آن آسان تر شود. می‌توانید درب را به تنهایی بشویید تا از تمیز بودن آن نیز مطمئن شوید.
تمیز کردن بدنه بیرونی انواع کتریها
- برای تمیز کردن بدنه بیرونی کتری‌های استیل ضد زنگ می‌توانید از روغن زیتون کمک بگیرید. یک پارچه نرم را به روغن زیتون آغشته کنید و آن را روی سطح بیرونی کتری بکشید. پولیش ملایم کتری می‌تواند آن را درخشان کند.
- اگر کتری شما لعابی یا استیل ضد زنگ است، نوشابه و سرکه سفید را مخلوط کنید تا خمیری به دست آید. خمیر را روی یک پارچه بمالید، سپس به آرامی چربی‌ها و کثیفی‌های روی کتری را با آن پاک کنید.
- اگر می‌خواهید درخشندگی بیشتری به کتری خود بدهید، محلولی از نصف آب و نصف سرکه سفید را داخل یک بطری بریزید. یک پارچه تمیز و نرم را به محلول مذکور آغشته کنید و آن را روی کتری بمالید.
- در صورتی که کتری پلاستیکی دارید، از یک پارچه آغشته به آب گرم و صابون برای پاک کردن آن استفاده کنید.
- اگر از رد انگشت خسته شده اید، یک قطره روغن بچه را روی یک پارچه تمیز و مرطوب بمالید و سطح کتری را با آن پاک کنید. مراحل را با دستمال کاغذی آشپزخانه ادامه دهید و آن را خشک کنید تا مطمئن شوید کتری شما لیز نیست.
کلام آخر
ناگفته نماند که استفاده از کتری یا چای ساز مملوء از رسوبات آهکی برای سلامتی شما خطرناک نیست اما می‌تواند طعم آب یا نوشیدنی را تحت تاثیر قرار دهد و انتقال حرارت این وسایل کاربردی را مختل کند. مشکل بزرگ تر آن، تأثیر رسوب آهک بر روی این وسایل است که می‌تواند طول عمر آن‌ها را کاهش دهد. در مقابل، درک نوع سختی آب محل سکونت شما و اینکه چند وقت یک بار باید دستگاه خود را رسوب زدایی کنید، طعم نوشیدنی‌های گرم را به شدت بهبود می‌بخشد و طول عمر دستگاه شما را افزایش می‌دهد.
به همین دلیل در مطلب فوق، علاوه بر روش‌های مختلف خانگی رسوب زدایی چای ساز یا کتری به نحوه استفاده از مواد رسوب زدای تجاری نیز اشاره کردیم. بنابراین، اگر زمان بهره مندی از روش‌های خانگی را ندارید، می‌توانید از مواد تجاری و مدرن که در انواع سوپرمارکت‌ها یا فروشگاه‌های فیزیکی و آنلاین مانند اسنپ مارکت موجود است، استفاده کنید.