آستیگماتیسم یک مشکل رایج بینایی است که در اثر یک نقص در شکل قرنیه ایجاد می‌شود. در آستیگماتیسم، عدسی چشم یا قرنیه که سطح جلویی چشم است، انحنای نامنظمی پیدا می‌کند. این موضوع می‌تواند نحوه عبور یا شکست نور به شبکیه را تغییر دهد و باعث تاری، دید مبهم و نامشخص در افراد شود. دوربینی و نزدیک بینی دو نوع دیگر از مشکلات مربوط به نحوه عبور نور به شبکیه چشم هستند. در این مقاله از اسنپ مارکت قرار است عمیق تر به این موضوع که آستیگمات چشم چیست بپردازیم و همچنین از انواع آن با خبر شویم. در ادامه از افرادی که در معرض خطر ابتلا به آن هستند آگاه خواهیم شد و نحوه تشخیص و درمان آن را شناسایی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
آستیگمات یا آسمیگماتسیم چیست؟
اجازه دهید تا با یک مثال شروع کنیم. برای درک بهتر آستیگماتیسم، بهتر است که چشم طبیعی را مانند توپ بسکتبال به صورت یکنواخت گرد در نظر بگیرید. در آستیگماتیسم، چشم مانند یک توپ فوتبال آمریکایی تخم مرغی یا بیضی شکل است. دو نوع اساسی آستیگمات چشم وجود دارد:
- آستیگماتیسم افقی
- آستیگماتیسم عمودی
در هر دو نوع آستیگماتیسم، دید نزدیک و دور به دلیل شکل نامنظم چشم تار خواهد بود.
علت آستیگمات چشم
آستیگماتیسم ناشی از قرنیه یا عدسی است که شکلی متفاوت از حالت طبیعی قرار می‌گیرد. آستیگماتیسم بسیار شایع است. پزشکان نمی‌دانند چرا شکل قرنیه یا عدسی در افراد مختلف باهم تفاوت دارد. اما آنها می‌دانند که خطر ابتلا به آستیگماتیسم ارثی است. افراد همچنین می‌توانند به دلایل زیر نیز به آستیگمات چشم مبتلا شوند:
- بیماری چشم
- آسیب چشم
- یا بعد از جراحی
باورهای مختلفی نیز وجود دارد که مطالعه کردن در نور کم یا دیدن زیاد صفحات تلویزیون، گوشی موبایل و صفحه مانیتور باعث آستیگمات چشم می‌شود. باید بگوییم که این باورها درست هستند. هنگامی که شما در نور کم مطالعه می‌کنید و یا کتاب را در فاصله درستی از خود قرار نداده‌اید تمرکز و دقت برای چشمان شما سخت خواهد شد و این امر باعث فشار به چشم و ضعف در چشم می‌شود.
انواع آستیگمات چشم
دو نوع اصلی آستیگماتیسم، قرنیه و عدسی است. آستیگماتیسم قرنیه زمانی اتفاق می‌افتد که نقصی در قرنیه وجود داشته باشد. آستیگماتیسم عدسی نیز همینطور خواهد بود. آستیگماتیسم گاهی اوقات به صورت منظم یا نامنظم نیز توصیف می‌شود. آستیگماتیسم معمولی زمانی رخ می‌دهد که چشم کاملاً خمیده نباشد. بنابراین به جای گرد بودن مانند توپ بسکتبال، ممکن است شکل یک توپ فوتبال آمریکایی یعنی بیضی شکل را به خود بگیرد. این اغلب منجر به تاری دید می‌شود.
آستیگماتیسم نامنظم، که کمتر رایج است، زمانی رخ می‌دهد که چشم کاملاً گرد نباشد. اما بر خلاف آستیگماتیسم معمولی، که در آن چشم به طور یکنواخت بد شکل است، آستیگماتیسم نامنظم دارای انحنای ناهموار است. این نقص همچنین باعث انحراف دید و تاری در فرد می‌شود.
علائم آستیگمات چشم
به طور کلی علائم اولیه آستیگمات چشم عبارتند از:
- دید تار، منحرف یا مبهم در همه فواصل (از نزدیک و دور)
- مشکل دیدن در شب
- خستگی چشم
- چشمک زدن
- سوزش چشم
- سردرد
در صورت داشتن علائم آستیگماتیسم به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم ممکن است به دلیل سایر مشکلات سلامتی یا بینایی نیز باشد.
روش‌های تشخیصی
یک اپتومتریست یا چشم پزشک از طریق معاینه جامع چشم می‌تواند تشخیص دهد که چشم شما آستیگمات است یا خیر. چندین آزمایش وجود دارد که اپتومتریست‌ها و چشم پزشکان ممکن است در طول معاینه چشم شما برای تشخیص آستیگماتیسم استفاده کنند.
تست سنجش میزان بینایی: در طول آزمایش ارزیابی میزان بینایی، پزشک از شما می‌خواهد که حروف نمودار را در فاصله‌ای مشخص بخوانید تا مشخص کند چقدر می‌توانید حروف را ببینید.
تست شکستگی: در آزمایش شکست از ماشینی به نام انکسار نوری استفاده می‌شود. این دستگاه دارای چندین لنز شیشه ای اصلاحی با قدرت‌های مختلف است. پزشک از شما می‌خواهد در حین نگاه کردن به لنزهایی که قدرت‌های متفاوتی روی انکسار نوری دارند، نموداری را بخوانید. آنها در نهایت لنزی پیدا می‌کنند که دید شما را به درستی اصلاح می‌کند.
کراتومتری: کراتومتری راهی است که پزشک انحنای قرنیه شما را اندازه گیری می‌کند. آنها این کار را با نگاه کردن به چشم شما از طریق کراتومتر انجام می‌دهند.
روش های درمان آستیگمات چشم
هدف از درمان آستیگماتیسم بهبود وضوح بینایی و راحتی چشم است. در ادامه به معرفی روش‌های درمان خواهیم پرداخت.
لنز
لنز با انحنای ناهموار قرنیه مقابله کرده و آستیگماتیسم را درمان می‌کند.
انواع لنزهای اصلاحی عبارتند از:
- عینک: عینک‌ها با عدسی‌هایی ساخته می‌شوند که به جبران شکل ناهموار چشم کمک می‌کنند. لنزها باعث می‌شوند نور به خوبی به داخل چشم خم شود. عینک می تواند سایر عیوب انکساری مانند نزدیک بینی یا دوربینی را نیز تصحیح کند.
- لنزهای تماسی: مانند عینک، لنزهای تماسی می توانند بیشتر آستیگماتیسم را اصلاح کنند. آنها در انواع و سبک‌های مختلف موجود هستند.
از لنزهای تماسی نیز در روشی به نام ارتوکراتولوژی استفاده می‌شود. در ارتوکراتولوژی، لنزهای تماسی سفت و سخت در طول شب هنگام خواب استفاده می‌شود تا زمانی که انحنای چشم یکنواخت شود. سپس برای حفظ شکل جدید، لنزها کمتر استفاده می‌شوند. اگر درمان قطع شود، چشم به شکل قبلی و عیب انکساری خود باز می‌گردد. استفاده از لنزهای تماسی برای مدت طولانی خطر عفونت در چشم را افزایش می‌دهد.
جراحی انکساری
جراحی انکساری بینایی را بهبود می‌بخشد و نیاز به عینک یا لنز تماسی را کاهش می‌دهد. جراح چشم از پرتو لیزر برای تغییر شکل انحنای قرنیه استفاده می‌کند که عیب انکساری را اصلاح می‌کند. قبل از جراحی، پزشکان شما را ارزیابی می‌کنند و تعیین می‌کنند که آیا عمل جراحی انکساری برای شما مناسب است یا خیر.
انواع جراحی انکساری برای آستیگماتیسم عبارتند از:
- کراتومیلوسیس درجا با کمک لیزر (LASIK): با این روش، جراح چشم یک فلپ نازک و لولایی در قرنیه ایجاد می‌کند. او از لیزر اگزایمر برای تراشیدن شکل قرنیه و سپس تغییر موقعیت فلپ استفاده می‌کند.
- کراتکتومی زیر اپیتلیال با کمک لیزر (LASEK): جراح به جای ایجاد فلپ در قرنیه، پوشش محافظ نازک قرنیه (اپیتلیوم) را با الکل مخصوص شل می‌کند. او از لیزر اگزایمر برای تغییر انحنای قرنیه استفاده می‌کند و سپس اپیتلیوم شل شده را تغییر مکان می‌دهد.
- کراتکتومی فوتورفراکتیو (PRK): این روش شبیه لازک (LASEK) است، با این تفاوت که جراح اپیتلیوم را برمی‌دارد. به طور طبیعی رشد خواهد کرد و مطابق با شکل جدید قرنیه است. ممکن است لازم باشد چند روز پس از جراحی از لنز تماسی بانداژ استفاده کنید.
- اپی لیزیک: این یک نوع لازک (LASEK) است. جراح از یک تیغه مکانیزه مخصوص به جای الکل استفاده می‌کند تا ورقه بسیار نازکی از اپیتلیوم را جدا کند. سپس از لیزر اگزایمر برای تغییر شکل قرنیه و تغییر موقعیت اپیتلیوم استفاده می‌کند.
- استخراج عدسی با برش کوچک (SMILE): این نوع جدیدتر جراحی انکساری قرنیه را با استفاده از لیزر برای ایجاد یک بافت عدسی شکل در زیر سطح قرنیه شکل می‌دهد. سپس عدسی از طریق یک برش بسیار کوچک برداشته می‌شود. در حال حاضر، روش SMILE فقط برای درمان نزدیک بینی خفیف تأیید شده است.
انواع دیگر جراحی‌های انکساری شامل کشیدن لنز شفاف و لنزهای تماسی قابل کاشت است. بهترین روش برای جراحی انکساری وجود ندارد و شما باید تنها پس از ارزیابی کامل و بحث کامل با جراح خود تصمیم بگیرید.
برخی از عوارض احتمالی که ممکن است بعد از جراحی انکساری رخ دهد عبارتند از:
- تصحیح کم یا بیش از حد مشکل اولیه شما
- عوارض جانبی بصری، مانند هاله یا انفجار ستاره ای که در اطراف نورها ظاهر می‌شود
- خشکی چشم
- عفونت
- زخم قرنیه
- به ندرت، از دست دادن بینایی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
زمانی که دیگر توانایی دیدن شما کم و بینایی شما مختل شده باشد. اگر هر یک از علائم آستگیمات را نیز داشتید باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
چه افرادی بیشتر در معرض آستیگمات قرار دارند؟
طبق توضیحاتی که داده شد باورهایی وجود دارد مبنی بر این که فشار به چشم باعث آستیگمات چشم می‌شود. ماهم تأیید کردیم که این باور درست است. بنابراین افرادی که زیاد به چشم خود فشار وارد می‌کنند بیشتر در معرض آستیگمات قرار دارند. البته باید توجه داشته باشید که آستیگمات ارثی نیز است.
آیا آستیگمات چشم با عینک درمان می‌شود؟
بله طبق توضیحات داده شده استفاده از لنز و عینک می‌تواند باعث بهبود آستیگمات شود.
تفاوت آستیگمات و ضعیفی چشم چیست؟
تفاوت بزرگ آستیگمات و ضعیفی چشم در میزان آنها و درمان آن‌هاست. در آستیگمات چشم‌ها ضعیف نمی‌شوند بلکه نقصی در آنها به وجود می‌آید که با لنز، عینک و یا جراحی قابل درمان است. اما ضعیفی چشم همانطور که از اسمش پیداست شامل ضعف و کم شدن بینایی است و با عینک درمان نخواهد شد.
آیا آستیگمات با بالارفتن سن شدیدتر می‌شود؟
نمی‌توان دقیق بیان کرد که کهولت سن عاملی برای ابتلا به آستیگمات است یا خیر اما فشار و کار کشیدن بیش از حد چشم عامل اصلی آستیگمات چشم است.
آیا آستیمگات چشم عمل می‌شود؟
بله. همانطور که در درمان آستیگمات توضیح داده شد، برای آستیگمات چشم ۴ روش عمل وجود دارد.
جمع بندی
در این مطلب از اسنپ مارکت تلاش کردیم تا به شما مفهومی از آستیگمات چشم، انواع و علت‌های آن را توضیح دهیم. همچنین توضیح دادیم که به وسیله لنز، عینک و جراحی می‌توانید آستیگمات چشم خود را درمان کنید. اما متأسفانه علت دقیقی برای آستیگمات چشم وجود ندارد و بیشتر ارثی است.