نظافت، بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره است و هر یک از ما از محصولات متنوعی برای پاکیزگی محیط زندگی خود استفاده می‌کنیم. توجه به ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها از مواردی‌ست که همواره باید در انتخاب محصولات شوینده و تمیزکننده سطوح لحاظ شود. تنوع بسیار بالایی از محصولات شیمیایی برای نظافت سطوح، لباس‌ها و ظروف وجو دارد؛ از آن جا که به‌صورت مکرر از این محصولات استفاده می‌شود، باید به‌طور ویژه‌ای به ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها توجه شود.
همه ما دوست داریم ظروف و لوازم منزلمان دقیقا مانند سرویس چای‌خوری سخنگو در انیمیشن دیو و دلبر برق بزند؛ اما هرگز نباید فراموش کنید استفاده بیش از حد از آن‌ها به دلیل وجود ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها می‌تواند به سلامتی ما آسیب وارد کند. امروز در بلاگ اسنپ مارکت به بررسی ترکیبات خطرآفرین انواع محصولات تمیزکننده و شوینده می‌پردازیم. پیشنهاد می‌کنیم اگر در کنار پاکیزگی به سلامت خود و اطرافیانتان اهمیت می‌دهید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
محصولات نظافتی چه اثرات نامطلوبی روی سلامتی دارند؟
زندگی در یک محیط سالم و با کم‌ترین میزان گردوغبار، برای سلامتی همه ما ضروری محسوب می‌شود. نظافت محیط و رعایت بهداشت شخصی از مهم‌ترین عوامل برای حفظ سلامت عمومی بدن و حفظ جوانی و شادابی هر شخص است. ما هر روز از لوازم بهداشتی متفاوت و زیادی برای دستیابی به یک محیط سالم استفاده می‌کنیم؛ اما هر محصول شیمیایی در کنار مزایای بیشمار می‌تواند معایبی هم برای سلامت انسان به‌همراه داشته باشد.
نظافت منزل، شستن ظروف و لباس‌ها همگی با مواد شیمیایی صنعتی انجام می‌شود. استفاده مکرر و بیش از حد از این مواد، به دلیل وجود ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها می‌تواند به سلامت انسان آسیب جدی وارد کند. میانه‌روی، اصلی اساسی در تمام کارها به‌شمار می‌آید و حتی استفاده بی‌رویه از لوازم تمیزکننده هم می‌تواند خطرآفرین باشد.
بسیاری از لوازم پاک‌کننده یا محصولات نظافتی می‌توانند چشم، پوست، ریه یا گلو را تحریک کنند یا باعث سردرد و سایر مشکلات سلامتی از جمله سرطان در افراد دارای استعداد ژنتیکی شوند. از ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها می‌توان به مواد شیمیایی خطرناکی از جمله ترکیبات آلی فرار (VOC) اشاره داشت. سایر مواد مضر شامل آمونیاک و ترکیباتی مانند کلر است.
VOC ها و سایر مواد شیمیایی آزادشده در هنگام استفاده از لوازم تمیزکننده، باعث مشکلات مزمن تنفسی، واکنش‌های آلرژیک و سردرد می‌شوند. مطالعات زیادی برای ارزیابی چگونگی تاثیر این ترکیبات خطرزای تمیز کننده های شیمیایی بر افرادی که آسم و سایر بیماری‌های تنفسی دارند، انجام گرفته است. همواره به افرادی که دارای این بیماری‌ها هستند توصیه می‌شود از استفاده از این محصولات خودداری کنند.
ترکیبات خطرزا در کدام محصولات تمیزکننده بیشتر وجود دارد؟
- خوشبوکننده هوا
- سفیدکننده‌های حاوی کلر
- مایع ظرفشویی
- مایع و پودر لباسشویی
- پاک‌کننده فرش
- براق‌کننده مبلمان
- شیشه‌پاک‌کن
- گازپاک‌کن
- پاک‌کننده سرامیک
ترکیبات خطرزای تمیز کننده های مختلف کدام است؟
بسیاری از محصولات تمیزکننده خاصیت ضدعفونی‌کنندگی هم دارند؛ بنابراین حاوی سمومی برای از بین بردن میکروارگانیسم‌هایی از جمله قارچ و باکتری هستند. گروهی از این سموم علاوه‌بر میکروارگانیسم‌ها، روی بدن انسان هم اثر می‌گذارند که از آن‌ها به‌عنوان ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها یاد می‌شود.
ترکیبات خطرزای تمیز کننده های مختلف با هم متفاوت‌اند؛ به همین خاطر توصیه می‌شود تا با ترکیبات شیمیایی مخرب در محصولات مختلف آشنا باشید. این موضوع به شما کمک می‌کند در هنگام خرید انواع شوینده و تمیزکننده، محصولی را خریداری کنید که مقدار ترکیبات مضر آن در کم‌ترین حد ممکن قرار داشته باشد.
شوینده‌های لباس
این شوینده‌ها داری آنزیم‌های مختلف و انواع کاتیون‌ها و آنیون‌های فعال برای از بین بردن انواع لکه‌ها هستند. هر یک از این آنزیم‌ها در کنار اثرات مثبت، جنبه‌های منفی هم دارد. در بین ترکیبات خطرزای تمیز کننده های لباس، آنزیم‌های کاتیونی بیشترین اثرات نامطلوب را روی بدن دارند و باید دور از دسترس کودکان قرار گیرند؛ چرا که در صورت بلعیده‌شدن می‌توانند موجب تشنج و اختلالات شدید گوارشی شوند.
میزان سمیت مواد شیمیایی غیریونی کمتر است؛ با این حال ترکیبات خطرزای تمیز کننده های غیرکاتیونی می‌تواند باعث تحریک پوست و چشم شود. تماس طولانی‌مدت با مواد شوینده لباس، احتمال بروز بیماری آسم اکتسابی را بالا می‌برد.
شوینده‌های چندمنظوره
محصولات پاک‌کننده همه‌منظوره متعددی در بازار وجود دارد؛ اما باید خطرات شوینده ها را جدی بگیرید. این محصولات معمولا حاوی مواد ازبین‌برنده چربی یا مواد ضدعفونی‌کننده هستند. ترکیبات خطرزای تمیز کننده های چندمنظوره شامل آمونیاک، اتیلن گلیکول مونو بوتیل استات، هیپوکلریت سدیم و تری‌سدیم فسفات است. بسته‌به نوع ماده به‌کاررفته ، پاککنندههای همه‌منظوره ممکن است پوست، چشم‌ها، بینی و گلو را تحریک کنند.
هنگام کار با یک پاک‌کننده همه‌منظوره، همیشه از دستکش پلاستیکی برای محافظت از پوست خود استفاده کنید. همچنین مطمئن شوید که گردش هوا در اتاق خوب است. چندین پنجره را باز کنید یا یک فن را روشن نگه دارید. مهم‌تر از همه، هرگز پاک‌کننده‌هایی از دو نوع مختلف را با هم مخلوط نکنید؛ به‌خصوص محصولات حاوی آمونیاک و کلر (سفیدکننده) را؛ چرا که این ترکیب می‌تواند منجر به تولید گازی به نام کلرامین شود. این گاز ممکن است باعث مشکلات تنفسی جدی شود و در صورت استنشاق در مقادیر زیاد، کشنده خواهد بود.
سفیدکننده‌ها
خطرات وایتکس همیشه یک موضوع داغ است؛ چرا که این ماده، پراستفاده‌ترین مایع سفیدکننده برای مصارف خانگی‌ست. وجود کلر در این ترکیب، اصلی‌ترین دلیل سمیت این محصول است. هنگام کار با وایتکس باید پنجره‌ها را باز بگذارید؛ زیرا بخارات سمی کلر می‌تواند پوست، چشم، بینی و گلو را تحریک کند.
پوست دست در اثر برخورد با وایتکس یا آب ژاول ممکن است دچار درماتیت شود. این ماده باید از دسترس کودکان دور باشد؛ چرا که بلعیدن آن می‌تواند باعث آسیب شدید مری، تحریک معده و حالت تهوع طولانی‌مدت شود.
مایع ظرفشویی
مایع ظرفشویی معمولا از مواد ملایمی تشکیل شده است و ترکیبات خطرزای تمیز کننده های ظروف نسبت به سایر محصولات بهداشتی کمتر است. ماده اصلی مایع ظرفشویی دستی و ماشینی فسفات است.
شوینده‌های مورد استفاده در ماشین ظرفشویی باعث تحریک یا سوختگی پوست می‌شوند و در صورت بلعیدن ممکن است سمی باشند. مواد شوینده ظرفشویی دستی ملایم‌تر از شوینده‌های ماشینی هستند. اگر بلعیده شوند، ممکن است باعث تحریک دهان و گلو و حالت تهوع شوند؛ اما در صورت بلعیدن کشنده نیستند.
پاککنندههای اجاق گاز
هیدروکسید سدیم یا هیدروکسید پتاسیم ترکیبات خطرزای تمیز کننده های اجاق گاز محوب می‌شوند. این ترکیبات، خاصیت خورندگی دارند و ممکن است باعث سوزش پوست یا چشم شوند. همچنین این ترکیبات باعث آسیب شدید بافتی در افراد حساس می‌شوند که در صورت بلعیدن ممکن است کشنده باشند.
هنگام کار با پاککنندههای اجاق گاز، همیشه از پیش‌بند و دستکش استفاده کنید و مطمئن شوید که محل به‌خوبی تهویه می‌شود. بهتر است در هنگام خرید محلول پاک‌کننده اجاق گاز، محصولی را انتخاب کنید که که فاقد مواد قلیایی‌ست.
محلول شیشه‌پاک‌کن
آمونیاک و ایزوپروپانول، ترکیبات خطرزای تمیز کننده های شیشه هستند. این محصولات ممکن است برای چشم، پوست، بینی و گلو تحریک‌کننده باشند. اگر بلعیده شوند، ممکن است باعث خواب‌آلودگی، بیهوشی یا مرگ شوند. برای استفاده از این محصولات همیشه دستکش بپوشید و در مکانی با تهویه مناسب قرار داشته باشید.
شامپو فرش
پرکلرواتیلن نفتالین و هیدروکسید آمونیوم از جمله مهم‌ترین ترکیبات خطرزای تمیز کننده های فرش به‌شمار می‌آیند. بخار منتشرشده توسط این محصولات می‌تواند باعث سرگیجه، خواب‌آلودگی، حالت تهوع و از دست دادن اشتها شود. از این محصولات در مکان‌هایی با تهویه مناسب استفاده کنید و هرگز بخارات حاصل از آن‌ها را تنفس نکنید.
مخلوط‌کردن مواد شوینده مختلف چه خطراتی دارد؟
شوینده‌ها و محصولات بهداشتی از مواد مختلفی تشکیل شده‌اند و به همین خاطر توصیه می‌شود محصولات مختلف را با هم ترکیب نکنید. احتمال دارد ترکیبات خطرزای تمیز کننده های مختلف در کنار هم، نتایج بسیار خطرناک‌تری به‌همراه داشته باشند. به همین منظور از ترکیب موارد زیر جدا خودداری کنید:
· سفیدکننده و سرکه
ترکيب سفیدکننده غیر کلری مثل آب اکسیژنه با سرکه باعث توليد پريستيک‌اسيد مي‌شود که در غلظت‌هاي بالا به پوست، چشم، گلو، بيني و ريه آسیب وارد می‌کند. ترکیب یک ماده اسیدی مانند سرکه با وایتکس هم به‌علت تولید گاز کلورین بسیار خطرناک است. این گاز به‌سرعت در هوا پخش می‌شود و واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌کند.
· ترکیب چند لوله‌بازکن مختلف
هرگز چند لوله‌بازکن مختلف را با هم ترکیب نکنید؛ چرا که مواد شیمیایی به‌کاررفته در برندهای مختلف با هم متفاوت است. ترکیب این مواد می‌تواند باعث رخ‌دادن واکنش‌های انفجاری و خطرات جدی شود.
· آمونياک و سفيدکننده
ترکيبي از سفيدکننده‌های حاوی کلر و آمونياک، باعث آزادشدن بخارات سمی کلرامين مي‌شود که در صورت استنشاق، موجب سوختگي گلو و اختلالات حاد تنفسی خواهد شد.
· سفيدکننده و آلکالاین
این ترکيب، گاز کلروفرم ایجاد می‌کند که در حجم زیاد می‌تواند منجر به بیهوشی شود. اين گاز به سيستم عصبي، چشم، ريه، پوست، کبد و کليه‌ها آسیب وارد می‌کند.
نکات ایمنی استفاده از مواد شوینده
- استفاده از ماسک و دستکش مخصوص را هنگام استفاده از شوینده‌های شیمیایی فراموش نکنید.
- برای پیشگیری از عوارض ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها حتما پنجره‌ها را باز و تهویه را روشن کنید تا هوا در محیط جریان داشته باشد.
- از ترکیب‌کردن مواد شیمیایی مختلف مثل آمونیاک، پراکسید هیدروژن و مواد سفیدکننده جدا خودداری کنید.
- استفاده زیاد از محصولات شوینده به همراه آب گرم، اثر منفی ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها را دو چندان می‌کند.
- محصولات شیمیایی و شوینده را تنها در ظرف اصلی آن‌ها نگهداری کنید.
- پس از کار با مواد شوینده، حتما لبنیات مصرف کنید تا اثرات مخرب ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها تا حدی خنثی شود.
کلام آخر
رعایت بهداشت شخصی و محیطی، اهمیت بسیار زیادی دارد و به همین دلیل روزانه از محصولات مختلفی برای حفظ نظافت استفاده می‌کنیم. استفاده بیش از حد از محصولات بهداشتی به‌علت وجود ترکیبات خطرزای تمیز کننده ها می‌توانند در بلندمدت سلامتی انسان را تحت تاثیر قرار دهند. برای پیشگیری از مشکلات و عوارض ناشی از شوینده‌های شیمیایی باید با ترکیبات مخرب این محصولات آشنایی داشته باشید.
شما چقدر از محصولات شیمیایی برای نظافت سطوح و لباس‌های خود استفاده می‌کنید؟ چه مواد طبیعی را به‌عنوان جایگزین محصولات شوینده صنعتی پیشنهاد می‌دهید؟ به نظر شما استفاده مکرر از محصولات تمیزکننده می‌تواند در کوتاه‌مدت سلامت انسان را به‌خطر بیندازد؟ نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با سایر کاربران اسنپ مارکت در بخش کامنت‌ها به‌اشتراک بگذارید.