گاهی اوقات یک شوینده خانگی معمولی نمی تواند جرم‌های سخت و سمج آن را پاک کند. در این موارد، پاک کننده های اسیدی می‌توانند لکه‌های سرسخت، کپک‌ها و تجمع مواد معدنی را به خوبی تمیز کنند. این پاک کننده‌ها تقریباً قبل از استفاده رقیق می‌شوند و در صورت استفاده صحیح می‌توانند بسیار مؤثر باشند. تمیزکننده‌های اسیدی به دلیل ساختار شیمیایی که دارند، جرم‌ها را به سرعت حل کرده و سطوح را تمیز می‌کنند. پس اگر می‌خواهید همه چیز در مورد شوینده‌های اسیدی را بدانید، این مقاله را تا پایان بخوانید.
انواع پاک کننده های اسیدی و کاربرد آنها
چندین نوع مختلف از پاک کننده های اسیدی وجود دارند که استفاده از بهترین نوع آنها بستگی به کاربرد شما دارد. در ادامه به انواع شناخته شده تمیزکننده‌های اسیدی اشاره می‌کنیم:
اسید سیتریک
اسید سیتریک برای استفاده در آشپزخانه عالی است. همانطور که از نام آن پیداست، این اسید در مرکبات، به ویژه لیمو ترش یافت می‌شود. اسید سیتریک یک ضد عفونی کننده طبیعی است که کپک‌ها و باکتری‌ها را از بین می‌برد، بنابراین برای تمیز کردن صفحه‌های پیشخوان و تخته‌های برش برای خلاص شدن از شر میکروب‌ها پس از تهیه گوشت خام نیز عالی است.
اسید سیتریک می‌تواند کف صابون، لکه‌های آب سخت، رسوبات کلسیم و زنگ زدگی را از بین ببرد و اغلب به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده برای غذاها استفاده می‌شود. در کنسرو خانگی می‌توان آن را به غذاها اضافه کرد تا اسیدیته آنها افزایش یابد و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری شود.
اسید فسفریک
اسید فسفریک اسید ضعیف‌تری است که اغلب برای از بین بردن رسوبات معدنی و زنگ زدگی از سرامیک، چینی و بتن استفاده می‌شود. این اسید خوراکی نیست که همین امر باعث شده است کار با این اسید نسبتاً ایمن باشد. اما اسید فسفریک می‌تواند به سنگ‌های طبیعی مانند مرمر، گرانیت و سنگ آهک نیز آسیب برساند. این اسید به وفور در مواد شوینده وجود دارد.
اسید اگزالیک
اسید اگزالیک در درجه اول به عنوان یک عامل سفید کننده و از بین برنده زنگ استفاده می‌شود که به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان از جمله جعفری، ریواس و اسفناج وجود دارد. این اسید برای روشن کردن چوب در آماده سازی برای رنگ آمیزی عالی است و می‌تواند بسیاری از انواع لکه‌ها را از سطوح سنگی و وینیل پاک کند.
اسید سولفامیک
اسید سولفامیک معمولاً در پاک کننده‌های خانگی برای حذف رسوبات فلزات و سرامیک‌ها استفاده می‌شود. همچنین در حل کردن رسوبات آب سخت و حذف بقایای سیمان و ملات خشک شده از بتن و مصالح بنایی نیز مؤثر است. تمیزکنندگی بی‌خطر بدون نیاز به شست و شو ثانویه و ماندگاری بالا از مزایای این نوع از پاک کننده های اسیدی است.
اسید موریاتیک
اسید موریاتیک شکل کمتر خالص اسید هیدروکلریک است. این بسیار خورنده است و یکی از خطرناک‌ترین اسیدها برای انسان است. بنابراین شما باید این اسید را فقط در مواردی استفاده کنید که به پاک کننده قوی‌تر نیاز دارید.
این اسید در ساخت و ساز برای حذف سیمان خشک شده از آجر، سنگ و سطوح دیگر استفاده می‌شود. اما برای گیاهان بسیار مضر است، بنابراین سعی کنید این ساید را از چمن و دیگر گیاهان دور نگه دارید. همچنین می‌تواند به تمیز کردن لکه‌های زشت از دیواره‌ها و کف استخر نیز کمک کند و سطح PH آب را متعادل سازد.
نحوه استفاده از پاک کننده اسید سیتریک در خانه
در ادامه به شش مورد از بهترین کاربردهای اسید سیتریک اشاره می‌کنیم:
1- تمیز کردن کتری و قهوه جوش
این مورد احتمالاً یکی از رایج‌ترین کاربردهای اسید سیتریک است. اگر آب شما به خصوص دارای سختی باشد، احتمالاً کتری شما دارای بیشترین تجمع رسوب آهک خواهد بود. اگر اسید را به آب داغ اضافه کنید، به راحتی می‌توانید جرم‌ها را پاک کنید. این زمانی است که اسید به رسوب آهک حمله کرده و آن را کاملاً حل می‌کند.
2- از بین بردن رسوب ماشین ظرفشویی
مشکل دیگر آب سخت این است که مواد شوینده به طور کامل در آن حل نمی‌شوند. این موضوع می‌تواند منجر به تجمع کف صابون شده که می‌تواند به محل پرورش باکتری‌ها تبدیل شود. برای رفع این مشکل، کافی است دو قاشق چای خوری اسید سیتریک و یک قاشق بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) را به ماشین ظرف شویی خود اضافه کنید تا تمیز شود.
3- تمیز کردن ماشین لباسشویی
ماشین لباسشویی شما می‌تواند به سرنوشت ماشین ظرفشویی‌تان دچار شود اما تجمع رسوب آهک و مواد شوینده باعث آسیب بیشتر به ماشین لباسشویی خواهد شد. دو قاشق چایخوری از این اسید و یک قاشق چایخوری جوش شیرین برای تمیز کردن ماشین لباسشویی کافی است. هر 2 تا 4 هفته باید این کار را انجام دهید.
4- از بین بردن رسوبات آهک از شیرآلات
اکثر مردم فقط یک بطری اسپری پاک کننده رسوب آهک می‌خرند و هرگز به مواد شیمیایی موجود در آن نگاه نمی‌کنند. آنها نه تنها برای محیط زیست و احتمالاً سلامتی شما نیز مضر هستند و اغلب به خوبی اسید سیتریک عمل نمی‌کنند. برای استفاده از اسید سیتریک برای تمیز کردن تمام سینک‌ها و شیرآلات خانه، کافی است چند قاشق از آن را با آب گرم مخلوط کرده و رسوبات آهکی را پاک کنید.
5- از بین بردن لکه‌های آب سخت
کاسه توالت شما محل دیگری است که در آن متوجه تجمع تدریجی لکه‌های آب خواهید شد. حذف بلکه‌های آب سخت بسیار دشوار است. برای از بین بردن این لکه‌ها، از همان مخلوطی که برای شیرآلات استفاده می‌کنید، بهره ببرد. هر بار که کاسه توالت را تمیز می‌کنید، محلول را روی آنها اسپری کنید.
6- ضدعفونی کردن سطوح خانه
اسید سیتریک همچنین یک ضد میکروب قوی است، بنابراین شما باید از این پاک کننده سبز برای سایر قسمت‌های خانه خود مانند پیشخوان آشپزخانه، میزها یا سایر سطوحی که در آن غذا می‌خورید نیز استفاده کنید. برای ضدعفونی کردن این سطوح در خانه، کافی است چند قاشق از آن را با آب گرم در یک بطری اسپری مخلوط کنید و چند قطره اسانس به آن اضافه کرده تا خانه شما همان طور که هست بوی تمیزی بدهد.
نکته: برای جلوگیری از تخریب برخی سطوح در خانه، توصیه می‌کنم اسید سیتریک را از هرگونه سنگ طبیعی مانند کاشی‌های سنگی، سنگ مرمر یا کوارتز دور نگه دارید. شما باید همین کار را با شیرهای آب برنجی، زیورآلات یا عتیقه جات نیز انجام دهید.
حفظ ایمنی در زمان استفاده از پاک کننده های اسیدی
حتی در غلظت‌های پایین، این پاک کننده‌ها در صورت تماس با چشم و پوست می‌توانند باعث ناراحتی شوند و استنشاق بخارات آن می‌تواند برای گلو بسیار آزاردهنده باشد. غلظت‌های بالاتر می‌توانند باعث سوختگی‌های شیمیایی شوند که حتی ممکن است فرد نیاز به مراجعه به بیمارستان داشته باشد.
به همین دلیل مهم است که تمام اقدامات احتیاطی ممکن را برای محافظت از خود انجام دهید. اول از همه، هرگز اسید پاک کن‌های خود را در جایی که بچه‌ها می‌توانند دسترسی داشته باشند، نگهداری نکنید. جایی را پیدا کرده که خیلی بلند باشد که نتوانند به آن برسند یا بهتر است دری داشته باشند که بسته شوند.
یک پیراهن آستین بلند و یک شلوار تمام قد بپوشید تا میزان پوستی که در معرض اسید قرار می‌گیرد، به حداقل برسد. لباسی که برای کثیف شدن با آن مشکلی ندارد را بپوشید زیرا پاک کننده های اسیدی می‌توانند به راحتی با بیشتر پارچه‌ها تغییر رنگ دهند. همچنین به عینک ایمنی و یک جفت دستکش لاستیکی ضخیم نیاز دارید. درها و پنجره‌ها را باز کرده و یک فن را روشن کنید تا تهویه بهتری داشته باشید. هنگام کار در فضای بسته، حتماً از ماسک یا ماسک تنفسی استفاده کنید تا دود اسید استنشاق نشود.
هنگام کار با اسیدها، همیشه یک سطل آب تمیز در نزدیکی خود نگه دارید. این سطل برای شستشوی سطوح پس از تمیز کردن مفید است و در صورت پاشیدن ناخواسته مقداری اسید روی پوست یا لباس، این مهم خنثی کردن اسید را آسان می‌کند. همچنین هنگام استفاده از اسیدهای قوی‌تر، ایده خوبی است که جوش شیرین یا یک عامل خنثی کننده دیگر را در دسترس داشته باشید.
وقتی اسیدها را رقیق می‌کنید، همیشه باید اسید را در آب بریزید و نه برعکس! افزودن آب به اسید می‌تواند یک واکنش شیمیایی خطرناکی ایجاد کند که باعث می‌شود حباب ایجاد شود و به طور بالقوه از ظرف سرازیر شود. همچنین باید مطمئن شوید که از یک ظرف ساخته شده از شیشه یا پلاستیک مقاوم در برابر اسید استفاده می‌کنید.
نگهداری از پاک کننده های اسیدی
خلاص شدن از شر پاک کننده های اسیدی مستعمل یا باقیمانده، می‌تواند تقریباً به اندازه استفاده ایمن از آنها پیچیده باشد. هرگز اسیدهای رقیق نشده را در زهکشی سرویس بهداشتی یا حمام خود نریزید. این اسیدها می‌توانند لوله‌های شما را خورده و باعث آسیب شوند که تعمیر آن بسیار گران تمام شود. اگر خانه شما دارای مخزن سپتیک است، حتی مقدار کمی اسید می‌تواند باکتری‌های مفیدی که برای تجزیه زباله مورد نیاز هستند را از بین ببرد.
به همین ترتیب، پاک کننده‌های اسیدی هرگز نباید روی زمین ریخته شوند زیرا می‌توانند به داخل خاک نفوذ کنند و آب‌های زیرزمینی را آلوده کنند. ممکن است وسوسه شوید که فقط در ظرف را ببندید و اسید پاک کن باقیمانده خود را با بقیه زباله‌هایتان بیرون بیندازید اما اگر ظرف نشت کند یا سوراخ شود، این مشکل می‌تواند برای حمل کنندگان زباله خطرناک باشد.
اسید می‌تواند باعث واکنش‌های شیمیایی غیرمنتظره با مواد دیگر در محل دفن زباله شود. در حالی که خنثی کردن اکثر پاک کننده‌های اسیدی با جوش شیرین امکان پذیر است اما اگر ندانید چه کار می‌کنید، این مشکل می‌تواند یک فرآیند خطرناک باشد و ما توصیه نمی‌کنیم آن را در خانه امتحان کنید. در عوض، تشخیص دهید که مکان‌هایی برای تخلیه زباله‌های خطرناک در منطقه شما وجود دارند یا خیر. بیشتر شهرها و شهرستان‌ها مکان‌هایی داشته که می‌توانید مواد شیمیایی استفاده نشده را برای بازیافت یا دور انداختن، به آنجا ببرید.
کلام آخر
اگر تا به حال به مواد تشکیل دهنده محصولات پاک کننده اسیدی نگاه کرده باشید، احتمالاً لیست ترسناکی از مواد شیمیایی سمی را در آنها پیدا خواهید کرد. این مواد سمی در حالی که ممکن است برای از بین بردن کثیفی و میکروب‌ها کاملاً خوب عمل کنند اما بیشتر این مواد شیمیایی در سیستم لوله کشی ما قرار می‌گیرند و باعث آسیب جدی به طبیعت می‌شوند. اما یک جایگزین وجود دارد که هر خانواده‌ای باید آن را در نظر بگیرد. اسید سیتریک یکی از بهترین پاک کننده های اسیدی طبیعی است که در بسیاری از شوینده‌ها یافت می‌شود. پس مهم به دنبال محصولی باشید که این نوع اسید را در داشته باشد.