دلمه یک غذای ایرانی و مورد علاقه خانواده‌هاست. طرز تهیه دلمه بسیار مهم است زیرا در طعم، مزه و جذابیت آن تاثیر بسیاری دارد.این دستور غذا از برگ مو پر شده با گوشت، برنج و گیاهان درست می‌شود. دلمه از کلمه ترکی «Dolmak» به معنی پر کردن گرفته شده است. کلمه دلمه به هر سبزی که پر شده، اطلاق می‌شود. وقتی به برگ مو پر شده اشاره می‌شود، نام کامل این غذا دلمه برگ مو خواهد بود.
دلمه یک غذای سنتی ایرانی است که قدمت آن به قرن هفدهم می‌رسد. تهیه دلمه در ایران، عراق، سوریه، ترکیه، یونان و آذربایجان رایج است. با اینکه دلمه در همه این کشورها بسیار محبوب است اما هر کدام دستور پخت و مواد مخصوص به خود را دارند. با دستور پخت دلمه همراه ما باشید.
خرید مواد اولیه این دستور پخت از اسنپ مارکت
تفاوت بین دلمه ایرانی و دلمه ترکی
اگرچه دلمه یک غذای محبوب در مدیترانه و خاورمیانه است اما هر کشور در منطقه دستور پخت دلمه متفاوتی دارد. در دلمه ایرانی از گوشت چرخ کرده استفاده می‌شود، در حالی که نوع ترکی آن گیاهی است.
در مورد روش پخت، در دستور پخت دلمه ایرانی از آب و سرکه یا آبلیمو استفاده می‌شود، در حالی که دلمه ترکی نیاز به روغن نباتی و آب جوش دارد. نکته آخر اینکه، دلمه ایرانی به شکل مربع پیچیده می‌شود اما دلمه‌های ترکی و یونانی رول خواهند شد. دلمه ایرانی مواد بیشتری مانند لپه و زرشک دارد اما دلمه ترکی ساده‌تر است.
مواد لازم برای تهیه دلمه
دستور پخت دلمه ایرانی در مقایسه با نوع مدیترانه‌ای آن نیاز به مواد بیشتری دارد. مواد متداول برای تهیه دلمه عبارتند از:
- 1 شیشه برگ انگور، 16 اونس
- 2 قاشق غذاخوری روغن زیتون
- 1 پیاز بزرگ ریز خرد شده
- 2 حبه سیر خرد شده
- ½ پوند گوشت چرخ کرده
- 1 فنجان برنج باسماتی نیم پز
- ½ فنجان لپه پخته شده
- ½ قاشق چایخوری نمک
- ¼ قاشق چایخوری فلفل سیاه
- ¼ فنجان ترخون تازه خرد شده
- ¼ فنجان جعفری خرد شده
- ¼ فنجان گشنیز خرد شده
- ⅓ فنجان پیاز سبز خرد شده
- ⅓ فنجان شوید تازه خرد شده
- ½ فنجان زرشک
- 1 و ½ فنجان آب داغ
- 1 قاشق آب لیمو
- 1 قاشق غذاخوری شکر
از آنجایی که برای درست کردن برگ مو شکم پر ایرانی از برنج دانه بلند استفاده می‌شود، بهتر است برنج را قبل از اضافه کردن، نیم پز کنید. اگر برنج نیمه پخته نشود، وقتی دلمه در حال پختن است، خیلی بزرگ خواهد شد. در قسمت حبوبات خشک به دنبال لپه باشید. بهتر است لپه را قبل از اضافه کردن آن به بقیه مخلوط بپزید زیرا ممکن است پختن آن بیشتر طول بکشد.
- زمان آماده سازی: 55 دقیقه
- زمان پخت: 1 ساعت و 20 دقیقه
- وعده: پیش غذا، غذای اصلی
- تعداد نفرات: 8 وعده
- کالری: 265 کیلو کالری
طرز تهیه دلمه ایرانی
موارد پرکننده را درست کنید:
- روغن زیتون را در تابه‌ای روی حرارت متوسط گرم کنید.
- پیاز و سیر را تفت دهید تا طلایی شوند. گوشت چرخ کرده را به آن اضافه کنید و آن را سرخ نمایید.
- لپه پخته شده و برنج پر پخته شده را به گوشت چرخ کرده سرخ شده اضافه کرده و سپس نمک و فلفل را اضافه کنید.
- ترخون خرد شده، جعفری، گشنیز، پیاز سبز و شوید را با هم مخلوط کرده و چند دقیقه آنها را تفت دهید. در آخر زرشک‌ها را اضافه کنید و چند دقیقه هم بزنید تا بپزند.
دلمه را بپیچید:
- یک برگ مو را روی سطح کار خود به صورت صاف قرار دهید به طوری که سمت خشن آن به سمت بالا باشد. اگر برگ مو دارای لبه‌های عمیق است، یک برگ مو دیگر را روی آن قرار دهید تا سطح بزرگ‌تری برای کار داشته باشید.
- یک قاشق غذاخوری از مواد پر کننده را در وسط برگ بریزید. لبه‌ها را با احتیاط از کناره‌ها تا کنید و روی هم قرار دهید تا روی مواد پر کننده را بپوشانند و دلمه را به شکل مربع بپیچید (برای آموزش فیلم را ببینید). با احتیاط آن را کنار بگذارید و به سمت پایین تا کنید.
مرحله بعدی:
- یک قاشق غذاخوری سبزی را در قابلمه بریزید و کف آن را با برگ مو بپوشانید.
- برگ‌های پر شده را محکم در کنار هم قرار دهید تا از طرفین به سمت پایین روی هم قرار گیرند. این مرحله را تکرار کنید تا کف قابلمه پوشانده شود.
- دقت کنید که دلمه‌ها کاملاً در کنار هم قرار گرفته باشند تا در هنگام پخت باز نشوند. لایه‌ها را تکرار کنید تا هر دلمه ای در قابلمه قرار گیرد.
پختن:
- یک بشقاب ضد حرارت یا درب ماهیتابه را روی دلمه قرار داده و کمی فشار دهید.
- 1 و ½ فنجان آب داغ را با آبلیمو و شکر مخلوط کرده و از لبه‌ها داخل قابلمه بریزید و قابلمه را روی حرارت متوسطی قرار دهید و درب آن را بگذارید.
- وقتی آب شروع به جوشیدن کرد، حرارت را کم کنید و اجازه دهید دلمه حدود یک ساعت بپزد. بعد از یک ساعت باید تمام آب جذب شده و برگ مو پخته شود.
- یک دلمه را امتحان کنید. اگر نرم و راحت از هم باز شود و برنج کاملاً پخته شده باشد، آماده سرو است.
طرز سرو دلمه
روش سنتی سرو دلمه به این صورت است که آنها را در بشقاب می‌چینند و روی آن را با پیاز کاراملی و زرشک یا آلو خشک طلایی ایرانی تزیین می‌کنند. آذری‌های شمال غرب کشور به ویژه تبریز، دلمه‌ها را با ماست ساده یا ماست و خیار سرو می‌کنند. همچنین، دلمه را می‌توانید گرم، سرد یا در دمای محیط سرو کنید.
نحوه نگهداری دلمه
اگر مابقی مواد باقی مانده است، آنها را در ظرف دربسته قرار دهید و تا 5 روز در یخچال بگذارید. همچنین می‌توانید دلمه پخته شده را تا 4 ماه در کیسه فریزر، فریز کنید. برای سرو، می‌توانید دلمه‌ها را در مایکروفر گرم کنید.
نکات مهم در طرز تهیه دلمه
- می‌توانید گوشت چرخ کرده را از دستور خارج کنید و مابقی مراحل را ادامه دهید.
- برای هر دلمه از دو برگ استفاده کنید اما استفاده از یک برگ هم مشکلی ندارد. مطمئن شوید که مواد پر کننده را محکم پیچیده‌اید تا در هنگام پخت و پز، مواد بیرون نریزند. اگر از یک برگ استفاده می‌کنید، مواد پر کننده کمتری داخل برگ‌ها بریزید.
- اگر ترخون تازه یا شوید تازه ندارید از 1 قاشق غذاخوری ترخون خشک و شوید خشک استفاده کنید.
- برای نیم پز کردن برنج، برنج را در آب جوش بپزید تا بیرون آن نرم و داخلش سفت شود. اگر از برنج باسماتی استفاده کنید، این کار حدود 7 تا 8 دقیقه طول می‌کشد.
ارزش غذایی دلمه
- کالری: 265 کیلو کالری
- کربوهیدرات: 41 گرم
- پروتئین: 11 گرم
- چربی: 6 گرم
- چربی اشباع شده: 1 گرم
- کلسترول: 18 میلی‌گرم
- سدیم: 171 میلی‌گرم
- پتاسیم: 255 میلی‌گرم
- فیبر: 4 گرم
- شکر: 3 گرم
- ویتامین سی: 15 میلی‌گرم
- کلسیم: 66 میلی‌گرم
- آهن: 2 میلی‌گرم
کلام آخر
طرز تهیه دلمه را در بالا شرح دادیم، اکنون می‌توانید این غذای خوشمزه را در خانه درست کنید. بدون شک، همه اعضای خانواده عاشق دلمه خواهند شد زیرا غذا بسیار خوشمزه است و ظاهری اشتهاآور دارد. فقط مهم است دستور تهیه این غذا را مو به مو انجام دهید تا همه مواد پرکننده به خوبی پخته شوند و در برگ مو ساختار خود را حفظ کنند.