این روزها کمتر کسی در دنیا وجود دارد که حداقل یک بار عطر و طعم قهوه را تجربه نکرده باشد. بنابراین مدال مهیج ترین و ماندگار ترین عطر و طعم خوراکی، به پر مصرف ترین گیاه دنیا (قهوه) می‌رسد. این دانه کوچک، قلبی به وسعت جهان دارد و در سفر پر فراز و نشیب خود از آفریقا (اتیوپی) به تمام دنیا، مردم را علاقه مند و مدیون خود کرده است. خواستگاه قهوه به کشور اتیوپی باز می‌گردد. زمانی که دانه‌های قهوه در ارتفاعات کوهستانی این کشور به صورت درختچه‌های کوتاه رشد می‌کرد، استعمارگران و تاجران تصمیم گرفتند، دانه‌های خوش عطر قهوه را به میزبان همیشگی تمام محافل تبدیل کنند.
آشنایی با انواع قهوه، قصه‌ای طولانی دارد که در این مقاله قصد داریم به طور اختصار به آن بپردازیم. ابتدا با طبقه بندی جنس قهوه، به شما یاد خواهیم داد چگونه بهترین نوع قهوه را شناخته و انتخاب کنید. در ادامه نیز نگاهی دقیق به انواع روش‌های سرو قهوه خواهیم داشت. راستی این نوید را هم بدهیم که در خلال آشنایی با انواع قهوه، فرق قهوه ترک و فرانسه را نیز خواهید آموخت تا براساس سلیقه خود، بهترین طعم قهوه را تجربه کنید .
افسانه کشف قهوه
در وصف اولین اکتشاف قهوه داستان‌های زیادی در تاریخ نقل شده است که صحت و سقم آنها در حاله ای از ابهام است. اما معروف ترین ماجرا به قصه ای در سال ۱۶۷۱ باز می‌گردد که کشف دانه‌های قهوه توسط چوپانی به نام کالدی در کشور اتیوپی (قرن نهم میلادی) را نقل می‌کند. هنگامی که کالدی بزهایش را به ارتفاعات کفا برای چرا برده بود، متوجه رفتار و حرکات عجیب و غریب بزها بعد از خوردن میوه‌های گیلاس مانندی از درختچه‌ها شد. کالدی مقداری گیلاس خورد و دچار شعف و انرژی مضاعف شد.
پس مقداری از آنها را از درخت چید و برای راهنمایی خواستن از راهبان، آنها را به صومعه برد. راهبان دانه‌های قهوه را امتحان کردند و به همان حالتی که کالدی برایشان شرح داده بود، دچار شدند. پس گیلاس‌ها را «دانه‌های شیطانی» خطاب کرده و تمام آنها در آتش صومعه ریختند. چند دقیقه بعد، بوی قهوه تمام صومعه را پر کرد و باعث شد راهبان دانه‌ها را از آتش بیرون کشیده و آنها را دم کنند. این چنین، برای اولین قهوه دم کرده در جهان کشف و ماندگار شد. برای آشنایی با انواع قهوه، ادامه مقاله را مطالعه فرمائید.
آشنایی با انواع قهوه
گام اول آشنایی با انواع قهوه، شناخت قدمت و جنس دانه قهوه است. دانشمندان علم ژنتیک در بررسی منشاء قهوه به کشور اتیوپی و سپس یمن رسیدند. تاجران عرب اولین کسانی بودند که تجارت قهوه را از مسیرهای دریایی و زمینی به اروپا، آمریکا و شرق آسیا توسعه دادند و نام کالای تجاری خود را «قهوه عربیکا» گذاشتند. نوع دیگری از قهوه به نام «روبوستا» وجود دارد که به تازگی کشف شده است، اما منشاء ژنیتیکی آن قدیمی تر از قهوه عربیکاست. درباره مولد بودن «عربیکا» یا مولود بودن «روبوستا» هنوز اختلاف نظرهایی وجود دارد.
قهوه عربیکا
در سفرنامه آشنایی با انواع قهوه همچنان با ما همراه باشید. «قهوه عربیکا» شوالیه دنیای قهوه‌ها است زیرا تاجران عرب و مشتریان آنها، برای دم کردن قهوه از این دانه استفاده می‌کردند. سایز دانه قهوه عربیکا نسبت به دانه روبوستا بزرگتر، میزان کافئین آن کمتر است و شیرینی و طعم آن، به درجه رست وابسته است. پرطرفدارین و گران ترین نوع قهوه میان سایر قهوه‌ها، قهوه عربیکا است. این قهوه حدود ۷۰ درصد از خالص تولید جهانی را تشکیل می‌دهد. برزیل به عنوان بزرگترین صادر کننده قهوه در سطح جهان، ۳۵ درصد از میزان تولید کل قهوه عربیکا را تأمین می‌کند.
قهوه روبوستا
انتخاب بهترین نوع قهوه از میان روبوستا و عربیکا غیرممکن است زیرا هر یک در نژاد خود دارای ویژگی‌های ممتاز و منحصر به فرد هستند. قهوه روبوستا نسبت به عربیکا کوچکتر، به طور طبیعی تلخ تر و حاوی کافئین بیشتر است. بنابراین پس از آشنایی با انواع قهوه و روش‌های سرو آن، باید به ذائقه و سلیقه خود اعتماد کنید. یکی از نشانه‌های شناخت قهوه روبوستا، روش سرو آن است. قهوه روبوستا به روش آسان و سرو فوری (مانند اسپرسو) تهیه می‌شود.
آشنایی با انواع قهوه رست شده
به پروسه تفت دادن یا بو دادن قهوه با حرارت و به روش‌های متنوع «رست» می‌گویند. رست قهوه برمبنای مدت زمان حرارت دادن قهوه طبقه بندی می‌شود. هر چه فرآوری دانه قهوه سبز، زمان بیشتری به طول انجامد، رست آن شدیدتر و طعم قهوه تلخ تر خواهد بود. درجات رست قهوه به ترتیب زیر است.
قهوه سبز
در ابتدا تمام دانه‌های قهوه به صورت هسته‌های سبز رنگ هستند. این هسته‌ها در غشاء داخلی میوه‌های رنگارنگ قهوه حفظ شده اند که پس از برداشت میوه از درخت، از گوشت میوه جدا و فرآوری می‌شوند. قهوه سبز همان دانه رست نشده قهوه است.
ملایم (لایت رست)
در این روش دانه قهوه طعم و خواص اصلی خود را نسبت به روش‌های دیگر، بیشتر حفظ می‌کند. بدنه دانه سبک، رنگ دانه کاراملی روشن و خاصیت اسیدیته (کافئین) رست لایت بیشتر است. این نوع قهوه برای افرادی مناسب است که نیاز به جذب کافئین بیشتر با حفظ طعم تلخی کمتر دارند. این نوع رست با نام‌های (آمریکن رست، هاف سیتی رست، نیوانگلند رست و مودریت رست) نیز شناخته شده است.
متوسط (مدیوم رست)
اغلب قهوه‌هایی که در بازار به فروش می‌رسند در این دسته قرار دارند. زمان فرآوری رست مدیوم بیش از سطح قبلی است. رنگ دانه کاراملی تیره، تلخی و بوی دلپذیر قهوه «آروما» بیشتر از رست لایت است اما کافئین کمتری دارد. این نوع رست به نام‌های (سیتی رست، سیتی پلاس رست و برکفست) شناخته می‌شود.
شدید (دارک رست)
آخرین و تیره ترین نوع رست در میان دانه‌های قهوه، رست دارک است. طعم آن در تلخ ترین درجه رست، رنگ آن به قهوه ای تیره یا سیاه تمایل دارد و بدنه قهوه فرم روغنی به خود می‌گیرد. از این رست با نام‌های (ایتالین رست، فرنچ رست، وینا رست و فول سیتی رست) یاد می‌کنند.
انواع روش های سرو قهوه
حال که در میانه سفر به دنیای قهوه‌ها، با کلماتی چون «رست»، «آراما» و سطوح مختلف رست آشنا شدید، باید به جذاب‌ترین و مهیج ترین قسمت آشنایی با انواع قهوه سر بزنیم. اگر تا به حال فکر می‌کردید، لغاتی مانند کاپوچینو، اسپرسو، ترک، فرانسه، آمریکن و غیره انواع قهوه محسوب می‌شوند، متأسفانه باید بگوییم سخت در اشتباه بوده اید. واژه نامه کاملی که در ادامه مطالعه خواهید کرد قسمت کوچکی از دنیای وسیع آشنایی با انواع قهوه است و روش‌های سرو کردن قهوه را تشریح می‌کند.
قهوه ترک
نوعی قهوه دمی است که پس از آسیاب شدن، همراه یک فنجان آب و مقداری شکر در قهوه جوش مسی «جزوه» ریخته و روی حرارت یا شن داغ گذاشته می‌شود تا دم بکشد. این روش از چندین قرن پیش در دربار عثمانی ابداع شد، سپس در جهان رواج یافت.
قهوه فرانسه
پودر قهوه رست شده را همراه مقدار زیادی آب جوش در ظرف ریخته و اجازه می‌دهند تا دم بکشد. این قهوه رقیق است و اغلب با شیر و شکر سرو می‌شود. خالق این نوع سرو، فردی فرانسوی بود و از پودر قهوه برزیلی (نوع عربیکا) برای این کار استفاده کرد.
فرق قهوه ترک و فرانسه
حتماً تا به حال به این نکته توجه کرده‌اید که در تمام منوهای نوشیدنی، قهوه ترک و فرانسه جای همیشگی دارد. برای اینکه از دنیای آشنایی با انواع قهوه بیشتر لذت ببرید، میخواهیم فرق قهوه ترک و فرانسه را به شما آموزش دهیم.
- قهوه ترک غلیظ تر است و در فنجان‌های کوچک تری سرو می‌شود.
- روی قهوه ترک یک لایه روشن از فوم مخملی قهوه تشکیل می‌شود.
- طعم این قهوه به ذائقه افراد بستگی دارد و معمولاً تلخ است.
- قهوه ترک به روش کاملاً سنتی، با حرارت مستقیم و در قهوه جوش مسی باید آماده شود.
- قهوه فرانسه نسبت به قهوه ترک رقیق تر است.
- روش آماده سازی آن کاملاً بی دردسر است و نیاز به حرارت مستقیم یا قهوه جوش ندارد بلکه در فرنچ پرس یا ماک آماده می‌شود.
- روی سطح بالایی قهوه فرانسه فوم تشکیل نمی‌شود.
- این قهوه معمولا با مقداری شیر و شکر سرو می‌شود و طعم آن نسبت به قهوه ترک ملایم تر است.
لغت نامه قهوه شناسی
از شما خوانندگان عزیز تشکر می‌کنیم که تا به اینجا در دنیای تلخ و شیرین اما خوش عطر آشنایی با انواع قهوه با ما همراه بودید. برای اطلاع همراهان عزیز، لغت نامه ای تهیه کرده ایم که بیشتر و بهتر بتوانید قهوه‌ها را از هم تشخیص داده و بهترین نوع قهوه را از میان نام‌های پر آوازه قهوه انتخاب کنید. در مبحث آشنایی با انواع قهوه، دو دسته کلی قهوه سرد و گرم وجود دارد که به ترتیب در زیر عنوان شده است.
بلک کافی
ساده ترین روش سرو قهوه است. به دم کردن دانه‌های آسیب و رست شده قهوه بدون شیر، شکر یا هر نوع طعم دهنده ای، بلک کافی می‌گویند.
قهوه دمی
یکی از روش‌های پرطرفدار قهوه‌های تقطیری است که به وسیله ظروف خاصی مانند سایفون یا کمکس انجام می‌شود. پودر قهوه با استفاده از آب جوش، از فیلترهای کاغذی گذشته و در محفظه زیرین ظرف دم می‌کشد.
سینگل اسپرسو، دبل اسپرسو:
تلخ ترین و خالص ترین نوع سرو قهوه است. اسپرسو، دبل اسپرسو و سینگل اسپرسو به روش تقطیری (سنتی و اتوماتیک) به دست می آیند.
آمریکنو
در دسته قهوه‌های دمی قرار دارد که از یک شات قهوه اسپرسو و دو سوم پیمانه آب جوشیده به دست می‌آید.
کاپوچینو
محبوب ترین نوع قهوه در سطح جهان است که از ترکیب (اسپرسو، شیر، فوم شیر، شکر و پودر کاکائو) به دست می‌آید.
لاته
مقام دوم محبوبیت قهوه‌های ترکیبی به لاته می‌رسد که از ترکیب (۱/۳ قهوه اسپرسو+ ۲/۳ شیر بخار داده شده و فوم شیر) به دست می‌آید.
ماکیاتو
باز هم یک قهوه ترکیبی دیگر، با این تفاوت که قهوه اسپرسو، شیر و فوم بخار داده شده همزمان با هم در یک ظرف قرار ندارد. بلکه ترتیب قرار گیری آنها (اسپرسو، شیر، فوم بخار داده شده) و به صورت جداگانه اتفاق می‌افتد.
فلت وایت
همان ماکیاتو به روش استرالیایی است. اسپرسو و شیر بخار داده شده در یک فنجان بدون فوم ریخته و سرو می‌شود.
موکا یا موکاچینو
همان لاته است که سس شکلات و خامه به آن اضافه شده و نسبت به لاته شیرینی بیشتری دارد.
کورداتو
اگر می‌خواهید لاته به سبک اسپانیایی نوش جان کنید، کورداتو را انتخاب کنید. این قهوه از ترکیب مساوی (۱/۲ اسپرسو و ۱/۲ شیر جوشیده) به دست می‌آید.
کافی اوله
لاته به سبک فرانسوی است که از ترکیب مساوی شیر بخار دیده شده و اسپرسو به دست می‌آید.
فراپاچینو
به ترکیب شیر، سیروپ (طعم دهنده)، خامه اضافه + اسپرسو «فراپاچینو» می‌گویند.
کافی میکس
هنگامی که به میزان مختلف و براساس ذائقه پودر قهوه فوری و پودر شیر کافی میکس را مخلوط می‌کنید، در واقع از روش کافی میکس استفاده کرده اید.
دیکف
به دم کردن قهوه بدون کافئین، روش دیکف می‌گویند.
آفوگاتو
آوانگاردترین نوع قهوه مدرن، آفوگاتو است. زیرا طعم‌های شیرین، تلخ و دمای گرم و سرد را همزمان به بدن شما تزریق می‌کند. آفوگاتو از ترکیب بستنی وانیلی و اسپرسو به دست می‌آید. گرچه در دسته قهوه‌های سرد قرار دارد اما قسمت اسپرسو آن باید به روش گرم استفاده شود.
آیسد کافی
ساده ترین روش سرو قهوه سرد است که از ترکیب یخ، قهوه فوری، شیر و انواع شیرین کننده به دست می‌آید.
کلد برو
یکی دیگر از انواع قهوه سرد است که از خیساندن پودر قهوه در آب سرد به دست می‌آید.
نیترو
به ترکیب کلر برو و حباب‌های نیتروژن، نیترو می‌گویند.
مازاگران
یک روش آمریکایی است و از ترکیب کافئین (آیسد کافی یا چای سرد) و الکل به دست می‌آید.
آیریش کافی
سبک ایرلندی و ترکیبی (بلک کافی + فوم خامه + ویسکی) را آیریش کافی می‌گویند.
کلام آخر
آشنایی با انواع قهوه بر دوست داران قهوه، چه آنها که قهوه خور حرفه ای هستند، چه آنها که آماتور محسوب می‌شوند، واجب است. مطالعه این مقاله به تشخیص بهترین نوع قهوه برای قرار دادن در سبک زندگی شما کمک خواهد کرد. این مقاله از بلاگ اسنپ مارکت، بخش کوچکی از دنیای وسیع و جذاب آشنایی با انواع قهوه بود که در به طور مفصل شرح داده شد. لطفا ما را با نظرات و پیشنهادات خود حمایت کنید.