همانطور که پیراکانتا در جایجای دیوار یا حصار خانه شما گسترده میشود، قلب شما را هم به تسخیر خود در میآورد. با گلهای بهاریاش، نگاهها را خیره و پروانهها و زنبورهای عسل را مهمان شما میکند. با توتهای خوشرنگ و خوشطعمش، هم ظرف مرباهای شما را پر میکند و هم پذیرای پرندگان خوشصداست. در این بلاگ اسنپ مارکت، هستونیست روش نگهداری پیراکانتا را نوشتیم تا هیچ ابهامی برای شما در نگهداری این گیاه باقی نماند.
برای آندسته از دوستانی هم که میخواهند پذیرای زیبایی این گیاه در داخل خانه خود باشند یا به درختچههای زینتی علاقهمند هستند، شرایط نگهداری از بونسای پیراکانتا را توضیح دادیم. اگر دوستدار گیاهان هستید و میخواهید اطلاعات خود را کامل کنید؛ یا قصد دارید این گیاه را تهیه کنید و بهدنبال نکات آن هستید، جای درستی آمدهاید. این بلاگ، برای شماست. روش نگهداری پیراکانتا را با تمام نکاتش برای شما نوشتیم؛ بههیچوجه خواندنش را از دست ندهید.
پیراکانتا در یک نگاه
- نام رسمی/علمی: پیراکانتا
- دیگر نامهای رایج: شیرخشت
- نوع گیاه: درختچه/بوته
- منطقه بومی: اروپا، آسیای جنوب شرقی، تایوان، چین
- وضعیت برگدهی: همیشهسبز
- رنگ گل: سفید
- میوه: توتهای نارنجی/زرد/قرمز
- زمان کاشت: پاییز و بهار
- زمان گلدهی: از نیمه دوم خرداد تا اوایل مهر
- زمان هرس: از نیمه اول اسفند تا نیمه اول اردیبهشت
- نور خورشید: نور کامل/سایه جزئی
- ارتفاع: 2.5 تا 4 متر
- وسعت: 2.5 تا 4 متر
- نوع خاک: سازگار با بیشتر خاکها
- رطوبت: خاک مرطوب با زهکشی مناسب
- pH خاک: در حالت ایدهآل بین 5.5 تا 7.5
روش نگهداری از گیاه پیراکانتا
هر گیاه، دنیای مخصوص به خودش را دارد. پیراکانتای دوستداشتنی هم از این قاعده مستثنی نیست. اگر نکات و روش نگهداری پیراکانتا را بدانید و البته بهخوبی رعایت کنید، بهراحتی میتوانید این گیاه زیبا را در خانه خود داشته باشید و از دیدنش لذت ببرید. برای آشنایی با دنیای پیراکانتای شگفتانگیز آمادهاید؟ پس به سراغ خواندن ادامه متن بروید.
گونه مناسب را انتخاب کنید
پیراکانتا گونه یا در اصطلاح درست آن، رقمهای گوناگونی دارد که در شکل و برخی ویژگیها با هم تفاوت دارند. ابتدا باید آن گونهای را که مناسب شرایط و سلیقه شماست، انتخاب کنید. برخی از مناسبترین رقمهای پیراکانتا از این قرارند:
· Apache
رشد طولی و عرضی آن به ترتیب تا 1.5 و 1.8 متر میرسد و توتهایی به رنگ قرمز دارد.
· Fiery Cascade
رشد تا ارتفاع 2.4 و عرض 2.7 متر با توتهای نارنجی که بهتدریج قرمز میشوند.
· Mohave
میتواند تا ارتفاع و عرض 3.7 متر هم برسد. رنگ توتهای آن نارنجی-قرمز است.
· Teton
در برابر سرما مقاوم است. تا ارتفاع 3.7 و عرض 1.2 متر رشد میکند. توتهای آن به رنگ زرد است.
· Gnome
تا ارتفاع 1.8 و عرض 2.4 متر رشد میکند. توتهای آن پرتقالیرنگ و در برابر سرما مقاوم است. کمی بیشتر از گونههای دیگر مستعد ابتلا به بیماریست.
· Lowboy
کمتر از یک متر رشد میکند؛ اما بسیار گسترش مییابد. رنگ توتهای آن پرتقالی و نسبت به آفتها و بیماریها بسیار ضعیف است.
زمان کاشت را مشخص کنید
برای کاشت در پاییز یا بهار برنامهریزی کنید. بر اساس اصول روش نگهداری پیراکانتا، از ابتدا تا نیمههای پاییز زمان مناسبی برای کاشت آن است. اگر از این فصل گذشت، بهترین زمان بعدی برای کاشت، اوایل بهار است. پس اگر قصد کاشت این گیاه را در حیاط یا گلدان خود دارید، حتما شرایط را برای این بازه زمانی آماده کنید. در حالت دیگر میتوانید درختچههایی را که در بازار هستند تهیه کنید.
محل کاشت را انتخاب کنید
در انتخاب مکان کاشت پیراکانتا، حتما به وضعیت تابش خورشید توجه کنید. بهترین روش نگهداری پیراکانتا، قراردادن در نور مناسب خورشید است. تمامی گونههای پیراکانتا، زمانی که از نور کامل خورشید برخوردارند، بهترین رشد و عملکرد را دارند. مناطقی هم که سایه جزئی دارند برای بیشتر گونههای این گیاه، مناسب است. از مناطقی که در معرض کامل تابش آفتاب غربی قرار دارند، بپرهیزید؛ زیرا تابش خورشید بسیار زیاد است و میتواند موجب آسیب به گیاه شود.
به خاک مناسب توجه کنید
در روش نگهداری پیراکانتا، به زهکشی و pH خاک توجه کنید. بهطور کلی، این گیاه تطبیق خوبی با انواع خاک دارد. مهمترین نکته در انتخاب خاک، توجه به زهکشی آن است. هرچه زهکشی خاک بهتر باشد، به رشد و سلامت گیاه کمک میکند.
هرچهقدر مواد مغذی خاک بیشتر باشد یا بهعبارتی خاک حاصلخیز باشد، باعث میشود که درختچه حالت بوتهای پیدا کند. این روش نگهداری پیراکانتا موجب میشود که گیاه در برابر بیماریها ضعیفتر شود و میوه کمتری به بار آورد. توجه داشته باشید که بهترین pH خاک برای پیراکانتا، بین 5.5 تا 7.5 است؛ یعنی هرچهقدر خک خنثیتر و متمایل به اسیدی باشد، کیفیت بهتری دارد.
هدایت گیاه به سمت دیوار یا حصار را در نظر بگیرید
یکی از نکات مهم در روش نگهداری پیراکانتا، توجه به هدایت رشد گیاه است. بیشتر گونههای پیراکانتا، در صورتی که بهدرستی هدایت نشوند، تمایل به گستردهترشدن دارند. اگر درختچههای این گیاه را در نزدیکی حصار یا دیوار قرار دهید، به سمت رشد عمودی هدایت میشوند.
پیراکانتا، خارهای تیز و خطرناکی دارد؛ با این حال، رشد عمودی گیاه موجب میشود که این خارها در دسترس قرار نگیرند و آسیبی برای شما نداشته باشند. درستترین روش نگهداری پیراکانتا در کنار دیوار یا حصار، کاشت آن با فاصله 30 تا 40 سانتیمتری از دیوار است. ممکن است خاکِ کنار دیوار خشک باشد؛ پس به رطوبت خاک توجه داشته باشید.
مراحل کاشت درختچه پیراکانتا
- چالهای دوبرابر گره ریشه گیاه پیراکانتا حفر کنید. برای تخمین اندازه چاله، میتوانید از ابعاد همان ظرفی که گیاه در آن نگهداری میشود، استفاده کنید. عمق چاله، تقریبا با عمق ظرف برابر است.
- با احتیاط گیاه را از ظرف خارج کنید. حتما توجه داشته باشید تا آسیبی به ریشه یا خود گیاه وارد نشود.
- گیاه را به چالهای که حفر کردید، منتقل کنید. پیراکانتا باید در مرکز چاله کاشته شود. حتما حواستان باشد که عمق چاله با عمق ظرف یکسان باشد. اگر بخش زیادی از ساقه با خاک پوشانده شود، گیاه را ضعیف میکند و ممکن است از بین برود.
- پس از کاشت پیراکانتا، مقدار کمی کود آلی در اطراف خاک آن بریزید. میتوانید بهاندازه یک مشت، از پودر استخوان استفاده کنید. با دستان خود یا چنگک باغچه، بهآرامی کود را با خاک اطراف مخلوط کنید. در این روش نگهداری پیراکانتا، پودر استخوان یک کود آلی برای افزایش فسفر خاک است. البته میتوانید از کودهای دیگر هم که دوز بالایی از فسفر را دارند استفاده کنید.
- اگر می خواهید چندین درختچه بکارید، حتما به فاصله آنها توجه کنید. پیراکانتاهایی که در یک ردیف قرار دارند، باید با فاصله ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتری از هم کاشته شوند. فاصله هر ردیف هم باید بین ۷۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر باشد.
- یکی دیگر از نکتههای مهم در روش نگهداری پیراکانتا، توجه به آبیاری منظم آن است. پس از کاشت گیاه، خصوصا در ماه اول، باید بهطور مداوم آن را آبیاری کنید؛ چون پیراکانتا در باغچه کاشته شده است، به آبیاری بیشتری نسبت به حد معمول نیاز دارد. خاک باید هر روز کمی آب دریافت کند؛ برای همین مهم است که حواستان به وضعیت آبوهوا باشد تا در روزهای بارانی، از آبیاری آن خودداری کنید.
روش نگهداری از درختچه پیراکانتا
تا اینجا، به نکاتی پرداختیم که روش نگهداری پیراکانتا را پیش از کاشت و در زمان کاشت بیان میکرد. در این بخش، آن اصول و قواعد مهم روش نگهداری از درختچه پیراکانتا را نوشتهایم که مربوط به پس از کاشت آن است. بهخوبی این نکات را بخوانید تا با زیر و بم نکات روش نگهداری پیراکانتا آشنا شوید.
تعادل در آبیاری را حفظ کنید
همیشه این بیت از حکیم فردوسی را در خاطر داشته باشید: «کسی کو میانه گزیـند ز کار / پسـند آیـدش گـردش روزگار» رعایت اصل تعادل، حکایت همان پیشگیری بهجای درمان است. گیاه پیراکانتا، میتواند تا یک هفته بدون آبیاری و باران دوام بیاورد؛ اما اگر بیش از آن بارانی نبارید و از آب هم خبری نبود، حتما خودتان خاک اطرافش را تا اشباع کامل، آبیاری کنید.
اصول روش نگهداری پیراکانتا میگوید اگر مشاهده کردید که برگهای گیاه در حال ریزش هستند، به احتمال زیاد میخواهد به شما بگوید که آب کافی دریافت نکرده است و جانی برای نگهداری برگها ندارد. حال اگر برگها سبزی خود را از دست دادند و رنگ و رویشان زرد یا ساقه آن کمی نرم شد، نشاندهنده آن است که زیادهروی در آبیاری، امانشان را بریده است.
پیراکانتا را به راه راست هدایت کنید!
اگر میخواهید که گیاه در جهت خاصی هدایت شود، با رعایت نکات ساده روش نگهداری پیراکانتا، میتوانید این کار را انجام دهید. بیشتر گونههای پیراکانتا، بهقدری مستحکم هستند که بدون نیاز به کمک، میتوانند خود را در مقابل دیوار یا حصار نگه دارند و در جهت عمودی رشد کنند؛ اما استفاده از نیروی کمکی، طبیعتا خوشایندتر است.
میتوانید در امتداد دیوار، سیمی بکشید و گیاه را با مفتول یا ریسمانی، به آن سیم متصل کنید تا در جهت مطلوب شما رشد کند. اگر پیراکانتا را در کنار حصار کاشتید، نیاز به سیمکشی اولیه هم نیست. تنها باید گیاه را به همان حصارها متصل کنید.
از خاک و ریشهها محافظت کنید
نکته مهم دیگر در روش نگهداری پیراکانتا این است که یک لایه ۵ سانتیمتری از مالچ (ترکیبی از کاه، خاکاره، برگ و…) را در اطراف پای هر درختچه پیراکانتا پخش کنید. مالچ رطوبت خاک را حفظ میکند؛ در نتیجه در هوایی که بسیار خشک است، از ضعیفشدن ریشه گیاه جلوگیری میکند. پاشیدن مالچ در پای گیاه، میتواند نگرانی شما را بابت یخزدگی زمین در زمستانهای سرد، برطرف کند.
با احتیاط به سراغ کود بروید
در روش نگهداری از درختچه پیراکانتا، حتما اصول کوددهی آن را رعایت کنید. معمولا برای این گیاه، کوددهی ضروری نیست؛ چه بسا که ضرر کودهای غنی از نیتروژن بیشتر از منفعت آن است. نیتروژن، موجب رشد غیرطبیعی برگهای پیراکانتا میشود. این رشد بیش از حد، علاوهبر اینکه میوهدهی را کم میکند، میتواند زمینههای ابتلا به آفت و بیماری را فراهم کند.
اگر احساس کردید که گیاه شما به کود نیاز دارد، به سراغ آن دست از کودهایی بروید که حاوی نسبت یکسانی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. حتی بهتر است که نسبت فسفر و پتاسیم بیشتر هم باشد. بهترین زمان کوددهی، یکبار در اوایل بهار و بار دیگر در اواخر تابستان است.
از اصل پیرایش غافل نشوید
اگر نمیخواهید که در انبوهی از شاخوبرگهای پیراکانتا محو و از طرفی، با یک بوته آشفته در حیاط خود مواجه شوید، حتما قیچی باغبانی را در دست بگیرید و به اصلاح گیاه خود بپردازید. اصول روش نگهداری پیراکانتا میگوید که این گیاه، نیاز به ۳ اصلاح در سال دارد. تیغ و قیچی دست شماست و میتوانید هر زمان که دوست داشتید این کار را انجام دهید؛ اما باغبانهای حرفهای، فوتفنهای خاص خودشان را برای این کار دارند.
بسیاری از باغبانها، هرس این درختچهها را در اواسط بهار، اوایل تا اواسط پاییز و اواخر پاییز تا اوایل زمستان انجام میدهند. البته که هرچیزی دلیلی دارد. از زمانی که زمستان به استقبال بهار میرود تا اواسط خود بهار، این گیاه در حال رشد است. بهتر است تا پایان این رشد و رویشهای جدید صبر کنید.
از رشدهای جدید، حداقل چند گل را باقی بگذارید تا میوهها را از دست ندهید. این را در نظر داشته باشید که میوهها، فقط از جوانههایی که حداقل یکسال از رویش آنها گذشته باشد حاصل میشوند. اجازه دهید میوهها تا اواسط پاییز رشد کنند و بعد به سراغ اصلاح برگها بروید تا میوهها در معرض هوا قرار گیرند و پوسیده نشوند. از اواخر پاییز هم به سراغ اصلاح شاخوبرگ بروید تا زیبایی توتها را برجسته کنید.
به جنگ آفتها بروید
هر موجود زندهای احتمال دارد که گرفتار آفت خاص خودش شود. فلسها، کنههای توری، شتهها و کنههای عنکبوتی، چهار آفت اصلی هستند که ممکن است پیراکانتای شما را گرفتار خود کنند. در روش نگهداری از درختچه پیراکانتا، هر زمان که گیاه شما دچار آفت شد، سریعا یک آفتکش مناسب را انتخاب کنید و براساس دستورالعملی که روی آن قرار دارد، عمل کنید. اگر میخواهید که از میوههای پیراکانتا استفاده کنید، حتما به ارگانیکبودن آفتکش توجه کنید.
پیشگیری بهتر از درمان است
برخی از آفتها هستند که وقتی گیاه به آنها مبتلا شد، راه درمانی ندارند. در برخی موارد شاید بشود با آفتکش از پیشروی آن جلوگیری کرد؛ اما قطعی نیست. پس بهترین کار این است که از همان ابتدا، کار درست را انجام دهید. آن گونه یا رقمی را انتخاب کنید که در برابر آفت و بیماری مقاوم است و سپس تمامی مراحل روش نگهداری پیراکانتا را بهدرستی اجرا کنید. نگران نباشید؛ احتمال ابتلا به آفتهای بدون درمان، بسیار کم است.
شرایط نگهداری بونسای پیراکانتا
بونسای یا دارسان، یک هنر چند هزار ساله ژاپنیست که با ایجاد تغییراتی در یک گیاه چوبی در حال رشد، آن را تبدیل به درختچهای میکند که شمایل کامل و البته زیبایی از یک درخت دارد. گیاه پیراکانتا را هم میتوان برای هنر بونسای استفاده کرد و از دیدن شکوه خیرهکننده آن لذت برد. نکات مشابهی با روش نگهداری پیراکانتا در حیاط و فضای باز دارد. در این بخش، به بیان مختصری از شرایط نگهداری بونسای پیراکانتا میپردازیم.
خاک مناسب
زهکشی مناسب، حرف اول را در شرایط نگهداری بونسای پیراکانتا میزند. برای زهکشی مداوم، به یک خاک متخلخل و سبک نیاز است. همچنین، خاک باید نسبت مناسبی از مواد آلی را داشته باشد تا بتواند آن گلهای زیبا و میوههای معروفش را به همه نشان دهد. میتوانید از ترکیب ۴۰ درصد خاک آلی و ۶۰ درصد سنگدانه معدنی استفاده کنید. مطمئن شوید موادی که برای خاک استفاده میکنید، بدون حشرات و آفت باشند.
مکان نگهداری
در میان درختان مینیاتوری، بونسای پیراکانتا مقاومتر است. برای همین میتوانید آن را در داخل یا خارج از محیط خانه خود نگهداری کنید. این گیاه، تا دمای ۱۰ درجه سانتیگراد را میتواند تحمل کند؛ پس بر اساس وضعیت آبوهوایی، خودتان تصمیم بگیرید که در چه زمانی، در کدام محیط قرار گیرد. حواستان باشد که در معرض بادهای شدید نباشد تا آسیبی به برگهای آنها وارد نشود.
یکی از مهمترین شرایط نگهداری بونسای پیراکانتا، نور خورشید است. محیط ایدهآل این گیاه، یک اتاق خنک و بدون گرمایش مصنوعی است. یک اتاق یا نقطه آفتابگیر در خانه شما، دقیقا همان جاییست که این گیاه نیاز دارد. از تهویه مناسب اتاق غافل نشوید تا بونسای پیراکانتای شما، گرفتار آفتهای قارچی نشود.
آبیاری بونسای پیراکانتا
همانطور که مرطوببودن دائم خاک از نکات مهم روش نگهداری از درختچه پیراکانتا در فضای باز است، شرایط نگهداری بونسای پیراکانتا هم از این قاعده مستثنی نیست. آبیاری بونسای مانند هر گیاهی، در فصلهای متفاوت، نکات خودش را دارد. به عنوان مثال، در دو فصل اول گرم سال که زمان گلدهی گیاه است، حداقل هفتهای یکبار باید رطوبت خاک گلدان چک شود. اگر خاک تا یک بند انگشت شما همچنان خشک بود، نیاز به آبیاری دارد.
یکی از سوالهای همیشگی افرادی که به نگهداری از گل و گیاه میپردازند این است که تا چه میزان باید آبیاری کرد؟ اینجاست که اهمیت زهکشی مناسب خاک دیده میشود. اگر زهکشی بهدرستی انجام شود، تا زمانی که آب از سوراخهای زهکش گلدان خارج شود، به آبیاری ادامه دهید. در دو فصل سرد بعدی، باید دو الی سه بار در ماه، به بررسی رطوبت خاک بپردازید و صدالبته از میزان آب هم کم کنید؛ اما هرگز از مرطوببودن خاک غافل نشوید.
استراتژی در هرس بونسای
این گیاه دوستداشتنی، بهخوبی خودش را به همان شکلی که شما بخواهید درمیآورد. تنها کافیست تا نکات هرس آن را بدانید. توصیه میکنیم کمی هم به تحقیق و مطالعه سبکهای هرس بونسای مشغول شوید تا مانند یک شخص حرفهای این کار را انجام دهید. یکی از سبکهایی که پیراکانتا میتواند نسبت به سایر بونسایها تحمل کند، سبک آبشاریست.
اگر هم نخواستید بهصورت تخصصی آن را هرس کنید، توصیه میکنیم که هرس اولیه را انجام دهید؛ زیرا به سلامت و رشد گیاه بسیار کمک میکند. در ابتدای بهار و انتهای تابستان هر سال، شاخههای قدیمی و شکننده را بردارید.
زمانی که پیراکانتا به دلیل تغذیه نامناسب، وجود برخی از آفتها یا تعویض گلدان، شرایط متزلزلی دارد، هرسکردن میتواند به بهبود شرایط کمک کند. با حذف برخی از گلها میتوانید تمرکز گیاه را بر رشد برگها و شاخهها معطوف کنید. البته از بار میوه آن هم کم میشود.
در کمینبودن آفتها
از آنجایی که هیچ زیبایی بیدردسر نیست، بونسای پیراکانتا هم توسط آفتهای زیادی تهدید میشود. برخی از مهمترین این آفتها شامل موارد زیر است:
- حشرات فلسدار
- شتهها
- آتشک
- کنههای عنکبوتی
- کرم پیلهساز
- کرم برگ
بسیاری از این آفتها، با مواد شیمیایی یا حتی ارگانیک، مانند آفتکشها برطرف میشوند. درست مانند روش نگهداری پیراکانتا در فضای باز، کافیست تا آفتکش مناسب را تهیه و براساس دستورالعمل آن اقدام کنید.
در بین این موارد، آتشکها از جدیترین تهدیدها هستند؛ چون راهی برای درمان آن وجود ندارد. آتشک، یک بیماری قارچیست که برگهای گیاه را میسوزاند. با این حال، میتوانید از راههای پیشگیری استفاده کنید.
حواستان به خاک و محیط اطراف گیاه باشد. اگر هرگونه حشرهای دیدید، بهسرعت آن را بردارید. بر اساس روش نگهداری پیراکانتا، بونسای این گیاه را نباید در کنار دیگر درختچههای پیراکانتا قرار داد. همیشه قبل و پس از دستزدن به گیاه، دستان خود را بشویید. با آبیاری منظم و درست، ایجاد محیط مناسب و رعایت روش درست نگهداری پیراکانتا، میتوانید با خیال راحت از داشتن گیاه خود لذت ببرید.
جان کلام اینکه…
پیراکانتا از آن گیاهان همهچیزتمامی است که میتوانید در خانهتان نگهدارید. اگر به دنبال زیبایی حیاط خانه خود و خصوصا پرچینهای آن هستید، یک گزینه عالی است. هم با گلهایش محیط را زیبا و هم با میوههایش، لذت چیدن آن توتهای خوشرنگ را دوچندان میکند. یک گیاه همیشهسبز است که در هر فصل از سال، همراه همیشگی شماست.
همچنین میتوانید آن را در داخل خانه خود داشته باشید. شرایط نگهداری بونسای پیراکانتا را که برای شما نوشتیم. به شما قول میدهیم که اگر بهخوبی آن را اجرا کنید، یک بونسای زیبا و خیرهکننده را در دل خانه خود داشته باشید. دستبهکار شوید و اگر ابزار اولیه گلکاری و باغبانی مانند بیلچه، قیچی هرس، گلدان و غیره را ندارید، میتوانید در اسنپ مارکت سفارش دهید و بیدردسر، دم در خانه خود تحویل بگیرید. اگر سوال یا تجربهای دارید حتما برای ما بنویسید.