چسبندگی رحم یا سندروم آشرمن، نوعی بیماری مختص زنان است که در آن لایه داخلی رحم یا آندومتر به هم می‌چسبد و فضای رحم را کوچک می‌کند. بر اساس گزارش‌های پزشکی، بیش از ۲۰ درصد زنان در جهان به این بیماری مبتلا هستند. هر چند چسبندگی رحم یک بیماری شایع و خطرناک نیست ولی ممکن است کیفیت زندگی زنان را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله از بلاگ اسنپ مارکت قصد داریم درباره علائم این بیماری، روش‌های تشخیص و درمان آن صحبت کنیم. بنابراین تا پایان مقاله همراه ما باشید.
چسبندگی رحم چیست
چسبندگی رحم یک وضعیت نامعمول رحم است که در آن بافت‌های رحم به هم می‌چسبند و باعث می‌شوند که دهانه رحم بسته شود. این وضعیت می‌تواند باعث اختلال در قاعدگی، ناباروری، سقط جنین و دردهای لگنی شود. اما با تشخیص به موقع و روش‌های مختلف قابل درمان است. برای پیشگیری از آن، لازم است عفونت‌های تناسلی را جدی بگیرید و در صورت بروز خونريزی غيرطبيعی يا دردهای شديد قاعدگی به پزشك مراجعه كنيد.
علت چسبندگی رحم
علت اصلی این بیماری، آسیب به لایه آندومتر است که معمولاً به دنبال عمل‌های جراحی مانند اتساع و کورتاژ، سزارین، برداشتن فیبروم یا عفونت‌های پلوپ‌های رحم رخ می‌دهد. خونریزی شدید قاعدگی و ناهنجاری‌های جفت نیز می‌توانند منجر به بروز این بیماری شوند. به طور کلی دلایل زیر موجب چسبناکی لایه اندومتر می‌شوند.
- پرتودرمانی: نوعی درمان است که از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند، اما می‌تواند به بافت‌های سالم نیز آسیب برساند.
- اتساع و کورتاژ (D&C): روشی است که پوشش داخلی رحم را برای برداشتن بافت یا توقف خونریزی خراش می‌دهد.
- سزارین (C-section): نوعی جراحی است که نوزاد از طریق برشی در شکم و رحم مادر، متولد می‌شود.
- عفونت لگن: مانند آندومتریت یا بیماری التهابی لگن است و پوشش داخلی رحم را ملتهب می‌کند.
انواع چسبندگی رحم
این نکته را در نظر داشته باشید که بر اساس شدت چسبندگی، انواع سطوح برای این بیماری وجود دارند که به 3 دسته کلی تقسیم می‌شوند.
چسبندگی خفیف
در این حالت، چسبندگی کمتر از یک سوم رحم را درگیر می‌کند و معمولاً علامت خاصی ندارد. این نوع چسبندگی مشکل جدی برای قاعدگی و باروری ایجاد نمی‌کند.
چسبندگی متوسط
در این حالت، چسبندگی دو سوم رحم را درگیر می‌کند و باعث کاهش حجم و فرکانس خونریزی قاعدگی می‌شود. این نوع چسبندگی ممکن است باعث کاهش شانس باروری شود.
چسبندگی شدید
در این حالت، چسبندگی تقریباً تمام رحم را در بر می‌گیرد و باعث قطع کامل خونریزی قاعدگی می‌شود. این نوع چسبندگی باعث ناباروری و سقط جنین مکرر می‌شود.
علائم چسبندگی رحم
علائمی مانند درد شکم، ناراحتی غیر معمول در دوران قاعدگی، ناباروری و عفونت‌های مزمن رحم، علائم شناخته شده این بیماری هستند. چنانچه هر یک از علائم زیر را در خود مشاهده کرده اید، به پزشک مراجعه کنید تا با روش‌های تشخیص به موقع از مشکلات جدی چسبندگی رحم جلوگیری کنید.
- درد در ناحیه تحتانی شکم یا لگن
- قاعدگی کوتاه مدت یا نامنظم
- سقط جنین مکرر
- قاعدگی دردناک
- عدم قاعدگی
- ناباروری
عوارض چسبندگی رحم
عوارض این بیماری با علائم آن یکسان هستند. یعنی کسانی که از بیماری چسبندگی رحم رنج می‌برند، دچار عوارض زیر می‌شوند. بنابراین لازم است، این بیماری را جدی بگیرید و در صورت وجود هر یک از علائم و عوارض زیر به پزشک مراجعه کنید.
- درد شکم و کمر
- ناراحتی‌های قاعدگی
- ناباروری
- عفونت‌های تناسلی
- مشکلات دستگاه ادراری
نحوه تشخیص چسبندگی رحم
برای تشخیص چسبندگی رحم، روش‌های مختلفی وجود دارند که شامل موارد زیر هستند. در این بین، تست هورمون و سونوگرافی، نیازی به توضیح ندارند اما برای آشنایی با روش‌های دیگر، توضیحات این قسمت را مطالعه فرمایید.
- تست هورمون
- سونوگرافی
- هستروسالپینگوگرافی (HSG)
- هستروسکوپی
هستروسالپینگو گرافی (HSG)
هستروسالپینگو گرافی یک روش تصویر برداری از رحم و لوله‌های رحمی است که برای بررسی دلایل ناباروری یا بارداری خارج از رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، یک ماده رنگی به رحم تزریق می‌شود و با استفاده از یک دستگاه اشعه ای، حرکت ماده رنگی در لوله‌های رحمی دیده می‌شود. این روش به شکل و ساختار رحم و لوله‌های رحمی، انسداد یا تنگ شدن آنها، وجود کیست یا پلیپ و هرگونه ناهنجاری دیگر در این ناحیه پاسخ می‌دهد. برای انجام هستروسالپینگوگرافی، باید از موارد زیر اطمینان حاصل کنید:
- باردار نباشید.
- عفونت یا التهاب در محل تزریق نداشته باشید.
- به ماده رنگی حساسیت نداشته باشید.
- قبل از آزمایش، هشت ساعت چیزی نخورده باشید.
- قبل و بعد از آزمایش، آنتی بیوتیک استفاده کنید.
هستروسکوپی
یک روش تشخیصی و درمانی است که در آن پزشک با استفاده از یک دستگاه تلسکوپی به نام هیستروسکوپ، داخل رحم را مشاهده می‌کند. این دستگاه از طریق واژن و دهانه رحم وارد بدن می‌شود و نیاز به برش یا بخیه ندارد. هیستروسکوپی می‌تواند برای شناسایی و درمان مشکلات مختلف رحم مثل خونریزی غیر طبیعی، پولیپ، فیبروم، آندومتر، سقط جنین تکراری، ناباروری و غیره انجام شود. هیستروسکوپی چندین مزیت دارد که عبارتند از:
- کاهش درد و عفونت پس از عمل
- قابل انجام بودن در اتاق کوچک استریل
- دقت بالا در تشخیص و درمان
- امکان مشاهده مستقیم و عکس برداری از داخل رحم
روش های درمان چسبندگی رحم
درمان چسبندگی رحم به شدت و موقعیت آن بستگی دارد. در برخی موارد، با استفاده از داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژسترون می‌توان لایه آندومتر را بازسازی کرد. رایج ترین روش‌های درمان به صورت زیر هستند.
جراحی لاپاراسکوپی
این روش با استفاده از دوربین و ابزارهای کوچک، چسبندگی‌ها را از بافت سالم رحم جدا می‌کند.
جراحی هیستروسکوپی
در سطوح شدید، برداشتن لایه‌های آسیب دیده از طریق هیستروسکوپی امکان پذیر است. در این روش، پزشک بافت‌های چسبیده را با ابزارهای خاص برش می‌زند و پس از آن، داروهای تحریک تخمک گذاری و پروتکل‌های بارور سازی را تجویز می‌کند. بیمار پس از جراحی، ممکن است نیاز به مصرف برخی داروها برای کمک به بهبود رحم و جلوگیری از ایجاد چسبندگی جدید داشته باشد. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- استروژن درمانی: نوعی هورمون تراپی است که به رشد مجدد دیواره رحم کمک می‌کند.
- کاتتر فولی: لوله ای است که برای چند روز داخل رحم قرار می‌گیرد تا آن را باز نگه دارد و از چسبندگی مجدد دیواره‌ها جلوگیری کند.
- دستگاه داخل رحمی (IUD): وسیله کوچکی است که برای جلوگیری از بارداری در رحم قرار می‌گیرد اما در روند درمان چسبندگی رحم، می‌تواند به باز نگه داشتن رحم و جلوگیری از چسبندگی جدید کمک کند.
جراحی باز
در این روش شکم را برش می‌دهند و به محل چسبندگی‌ها دسترسی پیدا کرده و آنها را از رحم جدا می‌کنند.
دارو درمانی
در این روش با تجویز داروهای ضد التهاب و ضد درد، علائم بیماری را کاهش می‌دهند.
درمان های طب سنتی
این روند یک روش سنتی است و پزشکان آن را توصیه نمی‌کنند. اما به طور معمول در سطح جامعه استفاده می‌شود. در این روش از داروها، مکمل‌های گیاهی و ماساژ استفاده می‌کنند تا سلامت رحم بیمار را بهبود بخشند.
سخن پایانی
چسبندگی رحم یک بیماری قابل درمان است که با تشخص به موقع و اقدامات مناسب، معمولاً نتایج خوب و قابل قبول در پی دارد. البته در صورت رعایت نکردن پروتکل‌های مراقبتی، ممکن است بیمار مجدداً به آن دچار شود و روند درمان را از سر گیرد. در این مقاله از بلاگ اسنپ مارکت یاد گرفتیم، چسبندگی رحم چیست؟ چه علائم و عوارضی دارد؟ و راجع به روش‌های درمان آن نیز صحبت کردیم. برای جلوگیری از این بیماری، حتماً یک بار دیگر مقاله را با دقت مطالعه و به توصیه‌های پزشکی موجود در آن توجه کنید.