سانسوریا از گیاهان پرطرفدار و بسیار زیباست. داشتن یک گلدان از آن در گوشه خانه یا محل کار حس شادابی به محیط می‌دهد. پرورش گیاه سانسوریا آسان است. ظاهر زیبایی دارد و به راحتی تکثیر می‌شود. در ادامه این مقاله از اسنپ مارکت به تمامی نکات ضروری پرورش گیاه سانسوریا می‌پردازیم تا گیاهی شاداب و سرحال داشته باشید.
انواع سانسوریا
سانسوریا از خانواده ساکولنت‌هاست و آن را به نام‌های شمشیری، گیاه مار یا زبان مادر شوهر نیز می‌شناسند. این گیاه انواع مختلفی دارند هر کدام از آن‌ها رنگ بندی و ظاهر متفاوتی دارد. اما شرایط پرورش گیاه سانسوریا به جز میزان نور، در همه نمونه‌های آن یکسان است. در ادامه به معرفی انواع سانسوریا می‌پردازیم و جزئیات متفاوت پرورش گیاه سانسوریا را بیان می‌کنیم.
1. سانسوریا شمشیری
سانسوریا شمشیری دو نوع سبز و ابلق دارد. بومی غرب آفریقاست و پرطرفدارترین نوع سانسوریا است. هم در محیط سرپوشیده و هم در طبیعت و در معرض مستقیم نور خورشید رشد خوبی دارد. اگر آن را در محیط سربسته نگهداری کنید ارتفاع آن به 50 سانتی متر می‌رسد و در طبیعت تا یک متر می‌تواند رشد کند.
در سانسوریا شمشیری نوع سبز برگ‌ها زمینه سبز کمرنگ دارند و نوارهای افقی سبز پر رنگ در قسمت‌های مختلف برگ یافت می‌شود. در سانسوریا ابلق همانند نوع سبز، همان ترکیب رنگ وجود دارد. با این تفاوت که دور تا دور آن را یک نوار طلایی در برگرفته است.
سانسوریا ابلق به نور بیشتری نسبت به سبز آن احتیاج دارد تا نوار طلایی رنگ باقی بماند.
2. سانسوریا پاکوتاه
اگر قصد پرورش گیاه سانسوریا را دارید از این نمونه از آن غافل نشوید. سانسوریا پاکوتاه یا سانسوریا لانه پرنده تا ارتفاع 25 سانتی متر رشد می‌کند. پس اگر در فضای کوچکی می‌خواهید گیاه زیبایی نگهداری کنید سانسوریا پاکوتاه گزینه مناسبی است. اگر روی میز کار، لبه پنجره یا روی کانتر آشپزخانه نور متوسطی به خود می‌گیرد؛ می‌توانید یک گلدان کوچک از آن را نگهداری کنید.
برای پرورش گیاه سانسوریا پاکوتاه به نور متوسط نیاز است. سانسوریا پاکوتاه مینیاتوری نوعی از همین گیاه است که ارتفاع کمتری دارد. توجه داشته باشید که سانسوریا پاکوتاه مینیاتوری بعد از آنکه مقداری رشد کرد تغییر شکل می‌دهد و ظاهری مانند سانسوریا پاکوتاه می‌گیرد.
این نوع از سانسوریا نیز به دو دسته سبز و ابلق تقسیم می‌شود. نوع ابلق آن نوار طلایی دارد و نور بیشتری احتیاج دارد.
3. سانسوریا لوله ای یا نیزه آفریقایی
سانسوریا لوله ای یا نیزه آفریقایی بومی آنگولاست. این گیاه برگ‌های گرد لوله‌ای دارد و بر روی آن خط‌ها عمودی نازکی کشیده شده است. این نوع سانسوریا به نور زیادی برای رشد نیاز دارد. قطر برگ‌ها به 3 سانتی متر و ارتفاع آن در محیط سربسته به 50 سانتی متر می‌رسد.
نوع رنگی آن اخیراً طرفداران زیادی پیدا کرده است و احتمالاً آن را دیده اید. در این نوع سانسوریا قسمت بالایی برگ‌ها با دستگاه رنگ مصنوعی مخصوص گیاه به آن می‌زنند. این رنگ‌ها به شکلی است که با رشد گیاه از بین نمی‌رود و آن‌ها نیز رشد می‌کنند. تنوع رنگی این نمونه باعث شده افراد زیادی از آن استقبال کنند.
در واقع نوک قلمه‌های این گیاه رنگ شده و درون کوکوپیت قرار می‌گیرد. به همین دلیل گیاه کامل محسوب نمی‌شود و باید همانند یک قلمه از آن نگهداری کنید.
ابتدا لازم است از ریشه نداشتن گیاه مطمئن شوید. اگر گیاه ریشه نداشت و قلمه‌ای بود به آبیاری کمتری نیاز دارد و بهتر است از انتهای گلدان آبیاری کنید.
4. سانسوریا مهتابی
سانسوریا مهتابی ظاهری متفاوت تر از باقی نمونه‌ها دارد. این نوع سانسوریا برگ‌های پهن و بلند دارد. رنگ آن ترکیبی از خاکستری، سبز کمرنگ و نقره‌ای است. رشد ارتفاع آن به یک متر هم نمی‌رسد. جالب است بدانید سانسوریا مهتابی گاهی گل‌های سفید و معطر می‌دهد.
سانسوریا مهتابی در نور زیاد و کم هر دو رشد می‌کند ولی اگر می‌خواهید رنگ سبز کمرنگ آن حفظ شود باید آن را در جای پرنور قرار دهید.
5. سانسوریا گراسیلیس
ریشه سانسوریا گراسیلیس به آریزونا برمی‌گردد. از انواع کوچک سانسوریا است و ارتفاع آن حداکثر به 45 سانتی متر می‌رسد.
نوارهای سبز کمرنگ و سبز پررنگ دارد و اگر نور کافی به آن نرسد سبز یکدست می‌شود. این نوع سانسوریا به نور زیاد ولی غیرمستقیم نیاز دارد. سانسوریا گراسیلیس گل هم می‌دهد. در اواخر پاییز گل‌های خوشه ای و خاکستری رنگ آن ظاهر می‌شوند.
6. سانسوریا کانالیکوتا
ریشه سانسوریا کانالیکوتا به ماداگاسکار می‌رسد. اگر قصد پرورش گیاه سانسوریا در فضای سبز و باز دارید، این نمونه گزینه خوبی است. سانسوریا کانالیکوتا برای فضای سبز مناسب است. برگ‌های آن لوله ای هستند و ارتفاع آن به 1 متر می‌رسد. برگ‌های کانالیکوتا تکی یا دوتایی در می‌آید. برگ‌های استوانه ای آن کمی پیچ دارند و 5 تا 6 شیار عمودی روی آن وجود دارد.
در بهار شاهد گل‌های این نوع سانسوریا هستیم. گل‌هایی لوله ای و به رنگ سفید و سبز. این نوع سانسوریا به نور زیاد اما غیر مستقیم نیاز دارد تا رشد خوبی داشته باشد.
7. سانسوریا پنتس
ریشه سانسوریا پنتس را در آفریقای شرقی می‌توانید پیدا کنید. برگ‌های پس زمینه سبز پر رنگ دارد و نوارهای سبز کمرنگ جای جای آن دیده می‌شود. برگ‌ها همچنین استوانه ای شکل هستند و در وسط آن شیارهایی وجود دارد. این نوع سانسوریا به نور متوسط احتیاج دارد و رشد آن به صورت رزت است.
در شرایط خوب نور و آبیاری بلندی آن به یک متر می‌رسد. پنتس از نمونه‌های سانسوریاست که گلدهی دارد. گل‌های به صورت خوشه ای و به رنگ سفید و خاکستری.
8. سانسوریا فیشری
از ویژگی‌های متمایز کننده سانسوریا فیشری لبه‌های چین دار است. این نوع سانسوریا بومی آمریکاست و نور زیاد اما غیرمستقیم نیاز دارد. حداکثر رشد ارتفاع آن 40 سانتی متر است. گل‌های خوشه‌ای فیشری که رنگ سفید و خاکستری دارند در تابستان ظاهر می‌شوند.
9. سانسوریا ماسونی
سانسوریا ماسونی به دلیل داشتن برگ‌های پهن ظاهر خاصی دارد. این نوع سانسوریا به نور زیاد احتیاج دارد. برگ‌های پهن آن به رنگ سبز تیره هستند و لکه‌های روشن تر در آن دیده می‌شود. ارتفاع آن حداکثر به 1.5 متر می‌رسد.
یک غلاف نواری بنفش رنگ در این نوع سانسوریا وجود دارد اما چون در زیر خاک به وجود می‌آید دیده نمی‌شود.
10. سانسوریا کوتوله
سانسوریا کوتوله از گیاهان بومی کنیا است. جای کمی اشغال می‌کند و مناسب فضاهای کوچک است. برگ‌های آن نواری شکل هستند و نازک. نوارهای زرد و سبز روشن بر روی برگ‌های آن دیده می‌شود.
گل‌های این نوع سانسوریا سفید صورتی است که به ندرت ظاهر می‌شوند.
تکثیر گیاه سانسوریا
برای پرورش گیاه سانسوریا لازم است با روش‌های تکثیر آن آشنا شوید. این گیاه را از روش‌های مختلفی می‌توان تکثیر کرد. در این مقاله به 4 روش مختلف پرورش و تکثیر سانسوریا اشاره می‌کنیم. ممکن است برای تکثیر آن نیاز باشد همه روش‌ها را امتحان کنی تا از یکی نتیجه بگیرید.
1. تکثیر از طریق پاجوش
پاجوش شاخه‌های از گیاه هستند که از رشد جوانه‌های جانبی سر از خاک بیرون می‌آورند. پاجوش‌های سانسوریا که در اطراف آن رشد کرده اند و به بیست سانتی متر رسیده اند را جدا کنید و در یک گلدان کوچک بکارید. بهتر است گلدان کوچک باشد تا به محض ریشه زدن رشد کند.
سرعت ریشه زدن و رشد پاجوش‌ها کم است به همین دلیل لازم است صبور باشید و در صورت رشد نکردن دلسرد نشوید.
2. تکثیر از طریق قلمه
اگر سانسوریا شما ابلق است و می‌خواهید آن را تکثیر کنید باید از این روش استفاده کنید. در این روش بالای برگ را جدا کنید و به دو قسمت تقسیم کنید. مطابق تصویر زیر از انتهای دو قسمت یک هشتی جدا کنید و مابقی را در خاک بکارید. در این روش گیاه ناچار است از دو پایه در خاک که نوارهای طلایی دارند استفاده کند و گیاه جوان شما نیز یک ابلق از آب در می‌آید.
3. تکثیر از طریق قلمه زدن در آب
در این روش از تکثیر و پرورش گیاه سانسوریا نیاز به زمان زیادی است. برای این کار ابتدا یک برگ سالم و نه قدیمی را برش دهید. آن را به مدت دو روز در محیط بگذارید تا محل برش خشک شود. قلمه را عمودی از قسمت بریده شده در آب بگذارید. زمانی که ریشه‌ها ظاهر شدند آن را در خاک بکارید و منتظر پاجوش‌ها باشید.
4. تکثیر از طریق تقسیم بوته و جدا کردن ریزوم
زمانی که ارتفاع برگ‌های سانسوریا بلند شد و گلدان از برگ پر شد گلدان از ریزوم پر شده است. این اتفاق در بهار می‌افتد. در این حالت گیاه پایه مادر را از گلدان در آورده و با استفاده از قیچی یا چاقو تیز قسمت زیرخاکی گیاه را به چند قسمت تقسیم کنید. توجه داشته باشید که هر قسمت ریزوم در بر داشته باشد. حالا همه قسمت‌ها را در یک گلدان جداگانه بکارید و منتظر رشد جوانه‌ها بمانید.
از این روش تکثیر برای سانسوریا ابلق نیز می‌توانید استفاده کنید.
بیماری‌های سانسوریا
برای پرورش گیاه سالم به طرز احسن و داشتن یک گیاه سرحال نیاز است ابتدا با انواع مشکلات آن آشنا شوید تا بتوانید هر کدام را تشخیص بدهید. سانسوریا نیز مانند دیگر گیاهان ممکن است دچار مشکلات مختلفی شود. هر چند عمدتاً پرورش گیاه سانسوریا آسان تر از بقیه گیاهان است. در این قسمت از مقاله به بررسی انواع مشکلات این گیاه و روش‌های حل آن می‌پردازیم.
۱. زرد شدن برگ سانسوریا
اگر برگ گیاه سانسوریا شما زرد و کمی آبکی شده است به دلیل آبیاری زیاد و پوسیدن ریشه است. برای حل آن ابتدا خاک را تا انتها بررسی کنید و از خشک بودن آن اطمینان پیدا کنید. ریشه‌های سیاه و نرم را از ریشه‌های خشک جدا کنید و تنها ریشه‌های سفت و خشک را دوباره در خاک جدید و خشک بکارید.
دلیل دیگی که برای زردی برگ‌های سانسوریا وجود دارد کافی نبودن نور محیط و از بین رفتن مواد مغذی خاک است. اگر از پوسیده نبودن ریشه‌ها اطمینان پیدا کردید و دلیل زردی آن نبود. گلدان را به مکان پرنورتری برده و به خاک مواد مغذی و کودهای لازم بدهید.
2. لوله شدن برگ سانسوریا
لوله شدن برگ سانسوریا به دلایل مختلفی مثل نور بیش از حد یا ناکافی، دمای بالا یا پایین و رطوبت کم یا زیاد ممکن است رخ دهد. دمای متعادل بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد دمای مناسب این گیاه است. نور غیرمستقیم متوسط تا زیاد و رطوبت معمولی دیگر شرایط مورد نیاز برای رشد ایده آل گیاه است. به همین دلیل سانسوریا را زیاد از حد نزدیک وسایل گرمایشی و سرمایشی و پنجره‌های گرم یا سرد نگذارید.
لوله شدن برگ‌های سانسوریا ممکن است در اثر تغییر فصل یا آبیاری نیز اتفاق بیفتد. اگر علت این باشد برای رفع آن می‌توانید آبیاری را افزایش دهید و همچنین برای تأمین رطوبت مورد نیاز می‌توانید در ماه‌های گرم سال از روش جزیره استفاده کنید. در این روش در زیرگلدانی و زیر خود گلدان سنگ ریزه بگذارید و در آن آب بریزید.
3. افتادگی برگ سانسوریا
از دیگر مشکلات پرورش گیاه سانسوریا، افتادگی برگ آن است. افتادگی برگ سانسوریا ممکن است به دو روش بی حال شدن و خم شدن برگ یا شکستگی از وسط و افتادن آن اتفاق بیفتد. این اتفاق می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد:
- گرما یا سرمای بیش از حد: گرما یا سرمای بیش از حد برگ‌ها را نرم و بی حال می‌کند و استقامت کافی برای ایستادن نخواهند داشت. در این صورت نیاز است گیاه را به یک مکان با دمای متعادل ببرید و با یک نخ همه برگ‌ها را به هم متصل کنید تا رفته رفته برگ‌ها استقامت لازم را به دست بیاورند.
- کاشته نشدن در عمق کافی: اگر عمقی که سانسوریا در آن کاشته می‌شود کافی نباشد پیاز نمی‌تواند برگ‌ها را ثابت نگه دارد. برای حل آن باید گیاه را در عمق مناسب بکارید به گونه ای که حداقل 3/2 ارتفاع برگ‌ها را خاک باشد.
- آبیاری بیش از حد: سانسوریا از گیاهانی نیست که به آبیاری زیاد نیاز داشته باشد. این گیاه در واقع خشک بودن خاک را به دائم مرطوب بودن آن ترجیح می‌دهد. به همین دلیل تا زمانی که از خشک بودن خاک مطمئن نشدید دوباره آبیاری نکنید.
- کوددهی بیش از حد: سانسوریا به کوددهی زیاد نیاز ندارد. اگر در استفاده از مقدار یا زمان کوددهی زیاده روی کنید پیاز گیاه ضعیف می‌شود و برگ‌ها خموده و افتاده می‌شوند. برای حل این مشکل لازم است تنها در فصل رشد به آن کود بدهید، فاصله بین دو کوددهی را زیاد کنید و دو نوع کود مختلف را در یک زمان به آن ندهید.
4. شل شدن برگ سانسوریا
شل شدن برگ سانسوریا ابتدا با نرم شدن و زرد شدن قسمت پایینی برگ شروع می‌شود و رفته رفته به قسمت‌های می‌رسد و در نهایت به افتادن برگ منجر می‌شود. آبیاری و کوددهی بیش از حد دلیل شل شدن برگ است. برای حل آن ابتدا برگ بیمار را جدا کنید و در اقدام بعدی آبیاری را کم کنید. در هر سری آبیاری گیاه ابتدا مطمئن شوید خاک آن خشک است. زهکشی گلدان را بررسی کنید و آنقدری آب ندهید که در زیرگلدانی جمع شود.
برای حل کوددهی بیش از حد نیز ابتدا خاک سطحی را با خاک جدید عوض کنید و تا زمانی که گیاه استقامت لازم را به دست نیاورده است کوددهی نکنید. اگر برگ‌ها فقط شل شده اند ولی اثری از زردی در آن دیده نمی‌شود برگ‌ها را با نخ به هم ببندید تا بعد از مدتی برگ‌ها استقامت کافی را بدست آورند.
5. سیاه شدن برگ سانسوریا
علت سیاه شدن برگ سانسوریا سرما یا گرمای بیش از حد است. نشانه‌های گرمای بیش از حد سیاه شدن برگ‌ها و جدا شدن از پیاز، خم شدن قسمت بالایی برگ و ایجاد حالت پختگی در آن است. برای رفع این مشکل و پرورش بهتر گیاه سانسوریا بهتر است آن را در فصل زمستان کنار پنجره، در بالکن یا در ورودی نگذارید. اگر دمای محیط برای گیاه بالا است پنجره‌ها را باز کنید تا هوا تهویه و خنک تر شود.
6. خشک شدن نوک برگ سانسوریا
خشک شدن نوک برگ سانسوریا سه دلیل عمده دارد:
- خشکی بیش از حد گیاه: اگر آبیاری کمتر از نیاز گیاه باشد ریشه خشک شده و نمی‌تواند به برگ‌ها آب برساند؛ بنابراین برگ‌ها چروکیده شده و نوک آن‌ها خشک می‌شود. بهتر از فاصله آبیاری یا مقدار آن را بیشتر کنید و هر زمان که یک بند انگشت از سطح خاک خشک شد به آن آب دهید.
- خشکی و دمای بالا: خشکی هوا در زمستان یا دمای بالا در فصل تابستان در خشک شدن حاشیه برگ‌ها خود را نشان می‌دهد. برای حل آن نیاز است رطوبت محیط را بیشتر کنید. برای مثال می‌توانید در هفته یک بار آن را غبار پاشی کنید یا یک ظرف آب در کنار آن بگذارید. در روزهای خیلی گرم نیز استفاده از جزیره راه حل بسیار خوبی است اما دقت داشته باشید آب با انتهای گلدان تماس نداشته باشد.
- نور بیش از حد: پرورش گیاه سانسوریا در شرایط کم نور نیز به خوبی پیش می‌رود. این گیاه نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد و نور کافی و غیرمستقیم برای آن کافی است.
8. پاجوش نزدن سانسوریا
گیاه سانسوریا تا به بلوغ کافی نرسد پاجوش نمی‌زند و اتفاقی اجتناب ناپذیر است. اما اگر از این مورد اطمینان دارید دلایل دیگری مانند بزرگ بودن گلدان، کمبود مواد مغذی و نور کم نیز باعث پاجوش نزدن سانسوریا می‌شوند.
سخن آخر
گیاه سانسوریا یک گیاه زیبا، متنوع و با شرایط نگهداری آسان است. فضای زیادی اشغال نمی‌کند و حس و حال مثبت و زنده ای به محیط می‌دهد. در این مقاله از اسنپ مارک تمامی نکات لازم برای پرورش گیاه سانسوریا را آوردیم تا یک گیاه سالم و شاداب داشته باشد، آن را تکثیر کنید و اقدام به رفع مشکلات آن کنید. فراموش نکنید از تجربیات خودت در پرورش گیاه سانسوریا برای ما بنویسید.