ممکن است تابه‌حال سوار قایق‌های تفریحی یا کشتی‌های مسافربری شده و به‌محض نشستن در قایق، سرگیجه و حالت تهوع را تجربه کرده باشید؛ اما بعد از مدتی حالتان بهتر شده باشد. دریازدگی می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد؛ اما اگر علائم و راهکارهای درمان دریازدگی را بدانید، می‌توانید به‌راحتی این بیماری را رفع کنید. در این مقاله از وبلاگ اسنپ مارکت قصد داریم به تعریف دریازدگی و راهکارهای پیشگیری و درمان آن بپردازیم؛ پس، تا انتها همراه ما باشید.
دریازدگی چیست؟
یکی از اتفاقات ناخوشایند در سفرهای دریایی، احتمال دریازدگی است. دریازدگی یا بیماری حرکت، زمانی رخ می‌دهد که مغز شما نتواند اطلاعات ارسال‌شده از چشم، گوش و بدنتان را درک کند. بیماری حرکت، نتیجه یک درگیری در گوش داخلی‌ست. گوش داخلی جایی‌ست که مکانیسم تعادل انسان در آن قرار دارد.
گوش‌های داخلی بخشی از شبکه‌ای به نام سیستم دهلیزی هستند. این سیستم شامل سه جفت کانال نیم‌دایره‌ای و دو کیسه به نام‌های ساکول (saccule) و اوتریکل (utricle) است. آن‌ها اطلاعاتی را درباره اتفاقاتی که در اطراف شما می‌افتد برای مغز ارسال می‌کنند. کانال‌های نیم‌دایره‌ای مایعی را در خود نگه می‌دارند که با چرخش سر شما حرکت می‌کند. ساکول و اوتریکل به گرانش حساس هستند و به مغز اطلاع می‌دهند که شما نشسته‌اید یا در حال حرکت هستید.
با توجه به نکات گفته‌شده، حرکت‌های زیاد در کشتی یا قایق باعث می‌شود که مایع گوش میانی به داخل گوش شما جابه‌جا شود و این اختلال، فرمان اشتباه را به مغز ارسال می‌کند. به‌عنوان مثال، شما در داخل کابین یک کشتی نشسته‌اید؛ گوش داخلی حرکات ناشی از تکان‌های کشتی را تشخیص می‌دهد و بدن شما همراه با کشتی تکان می‌خورد؛ اما از آن‌جایی که کابین با مسافر حرکت می‌کند، چشمان شما صحنه پایداری را ثبت می‌کند.
در این‌جا مغز نمی‌تواند تشخیص دهد که شما ساکن هستید یا حرکت می‌کنید. این ناهماهنگی ادراکی باعث می‌شود تا مغز به مجموعه‌ای از هورمون‌های مرتبط با استرس پاسخ دهد که در نهایت منجر به حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه می‌شود.
علائم دریازدگی چیست؟
تخمین زده شده است که از هر سه نفر، یک نفر دچار دریازدگی می‌شود. زنان باردار و کودکان ۲ تا ۱۲ سال بیشتر مستعد ابتلا به بیماری حرکت هستند؛ اما احتمال این که هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، وجود دارد. بیماری حرکت باعث ایجاد مشکلات جدی نخواهد شد و عوارضی را به دنبال ندارد. به‌ندرت، برخی از افراد نمی‌توانند جلوی سرفه‌کردن خود را بگیرند. علائم این بیماری عبارتند از:
- عرق سرد؛
- سرگیجه؛
- خستگی و خواب‌آلودگی؛
- سردرد؛
- ناتوانی در تمرکز؛
- افزایش بزاق، حالت تهوع و استفراغ؛
- رنگ‌پریدگی.
علائم گفته‌شده در بالا می‌تواند با بوی تند چیزهایی مانند بخار گازوئیل و ماهی، تشدید پیدا کند. علاوه‌بر این، عوامل زیر می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری حرکت را افزایش دهد:
- سابقه خانوادگی بیماری حرکت؛
- اختلالات گوش داخلی؛
- دوره‌های قاعدگی؛
- میگرن؛
- بیماری پارکینسون؛
- بارداری.
هنگام بروز دریازدگی چه کنیم؟
اگر حالت تهوع، سرگیجه، سردرد و سایر علائم گفته‌شده در بالا به سراغتان آمد، در ابتدا خونسردی خودتان را حفظ و سعی کنید دچار اضطراب و نگرانی نشوید. سعی کنید در قسمت‌های کناری کشتی و قایق ننشینید و تا حد امکان در وسط کشتی استراحت کنید. اقدامات زیر در حین بروز این بیماری تا حد زیادی می‌تواند موثر باشد:
- تغییر وضعیت فعلی یا حواس‌پرتی، زمانی که متوجه بیماری حرکتی می‌شوید، ممکن است به کاهش علائم شما قبل از شدیدشدن آن کمک کند.
- تمرکز روی یک جسم ثابت در دور به محرک بصری کمک و از تشدید علائم جلوگیری می‌کند.
- برخی افراد گزارش می‌دهند که نشستن روی صندلی جلو در کشتی یا قایق علائم را کاهش می‌دهد.
- با موسیقی یا صحبت‌کردن با اطرافیانتان حواس خود را پرت کنید. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که گوش‌دادن به موسیقی به فرد کمک می‌کند تا در طول سفر از استفراغ جلوگیری کند.
راه های پیشگیری و درمان دریازدگی چیست؟
اگر تابه‌حال هنگام سفر با ماشین یا هواپیما دچار بیماری حرکت شده‌اید، ممکن است در زمان سفر با کشتی هم بیشتر مستعد ابتلا به دریازدگی باشید. پیشگیری از دریازدگی، راهگشای بهتری نسبت به درمان آن است؛ زیرا با پیشگیری از این بیماری شما و اطرافیانتان از سفر دریایی خود لذت بیشتری می‌برید. اقدامات زیر می‌تواند شانس شما را برای پیشگیری یا درمان دریازدگی تا حد قابل توجهی افزایش دهد:
· مایعات و میوه‌های تازه مصرف کنید
قبل از سوارشدن در کشتی و برای پیشگیری از دریازدگی، مایعات و میوه‌های کم‌اسید مانند سیب و هویج یا سوپ شفاف بخورید؛ زیرا این بیماری و داروهای مرتبط به آن باعث کم‌آبی بدن و سردرد می‌شوند. از خوردن شیر، قهوه و الکل خودداری کنید. علاوه‌بر این، شب قبل از سفر استراحت کافی داشته باشید و شام کم‌چرب، ملایم و نشاسته‌ای بخورید. از وعده‌های غذایی سنگین و غذاهای چرب، تند یا اسیدی که می‌توانند معده شما را ناراحت کنند، خودداری کنید.
· روی عرشه بمانید
اگر دچار دریازدگی شدید، سریعا خود را به عرشه برسانید. هوای تازه اغلب برای تسریع در بهبودی کافی‌ست. قسمت‌های بسته در زیر عرشه باعث بدترشدن علائم می‌شوند.
· آرامش خودتان را حفظ کنید
چیزی را بیابید، روی آن تمرکز کنید و فکر خود را آزاد نگه دارید. چند نفس عمیق بکشید یا از ۱۰۰ به عقب بشمارید. بستن چشم‌ها و درازکشیدن کف قایق یا کشتی هم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
· به یک جسم ثابت نگاه کنید
اگر در قایق هستید، به افق نگاه کنید. از مطالعه و نگاه‌کردن به صفحه موبایل و تبلت اجتناب کنید.
· طب سوزنی ممکن است کارساز باشد
برخی افراد معتقدند که تحریک نقطه خاصی در زیر مچ دست به کاهش حالت تهوع آن‌ها کمک کرده است. انگشت اشاره، وسط و انگشت حلقه دست راست را در قسمت داخلی مچ دست چپ خود قرار دهید و برای چند ثانیه یا تا زمانی که علائم از بین بروند، این نقطه را محکم فشار دهید.
· درمان‌های دارویی را در نظر داشته باشید
در این بخش به برخی از داروهایی اشاره می‌کنیم که برای درمان دریازدگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
داروی Dimenhydrinate (Dramamine)
این آنتی‌هیستامین بدون نسخه که برای کاهش آلرژی استفاده می‌شود، به بیماری حرکت هم کمک می‌کند. شما باید اولین دوز این دارو را یک ساعت قبل از شروع مسافرتتان مصرف کنید. دوزهای بعدی هر ۴ تا ۶ ساعت باید مصرف شوند.
داروی Scopolamine (Maldemar)
اسکوپولامین (Transderm Scop، Scopace، Maldemar) یک داروی تجویزی‌ست که به‌صورت قرص یا به‌عنوان چسب پوستی عرضه می‌شود. این چسب باید به مدت ۴ ساعت قبل از ورود به کشتی استفاده شود. از یک دوز آن به مدت سه روز می‌توانید استفاده کنید. این دارو عوارضی مانند خشکی دهان را به دنبال دارد. کودکان، افراد باردار یا شیرده، افراد مبتلا به مشکلات کبدی یا کلیوی یا افراد مسن به دلیل خطر عوارض جانبی جدی باید با پزشک خود مشورت کنند.
داروی Promethazine (Phenadoz, Phenergan, Promethegan)
پرومتازین یک آنتی‌هیستامین تجویزی‌ست که برای درمان بیماری حرکت استفاده می‌شود. این دارو به کاهش سیگنال‌های مغز شما که باعث استفراغ می‌شوند کمک می‌کند. دوز مورد نظر برای بزرگسالان زیر ۶۵ سال ۲۵ میلی‌گرم و دو بار در روز است که اولین دوز ۳۰ دقیقه تا یک ساعت قبل از سفر باید مصرف شود.
دوز مورد نظر برای کودکان بین ۲ تا ۱۷ سال هم بین ۱۲.۵ تا ۲۵ میلی‌گرم و دو بار در روز خواهد بود. به این نکته توجه داشته باشید که همه این داروها عوارضی مانند خواب‌آلودگی، کم‌آبی بدن و خشکی دهان را به‌همراه دارند؛ بنابراین حتما مایعات فراوان بنوشید.
درمان خانگی دریازدگی چیست؟
برخی از افراد از مصرف قرص‌های شیمیایی بیزار هستند و ترجیح می‌دهند بیماری‌های خود را به روش‌های طبیعی و با کمک گیاهان دارویی برطرف کنند. در زیر سه مورد از راه‌های پیشگیری و درمان طبیعی دریازدگی را آورده‌ایم:
· زنجبیل خام
شواهد علمی وجود دارد که نشان می‌دهد این ریشه، که در گذشته‌های دور به‌عنوان یک دارو برای جلوگیری از حالت تهوع استفاده می‌شده، برای درمان دریازدگی هم مؤثر است؛ اما ممکن است به‌عنوان رقیق‌کننده خون هم عمل کند. قبل از استفاده، با پزشک خود مشورت کنید تا دچار مشکلات جدی نشوید. اگر نمی‌توانید زنجبیل خام بخورید، می‌توانید از کپسول‌های زنجبیل استفاده کنید.
· نعناع
خوردن و بوییدن نعناع می‌تواند اثر آرام‌بخش داشته باشد. حتی می‌توانید آب‌نبات‌هایی با طعم نعناع یا زنجبیل بمکید. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داده است که قرارگرفتن مردم در معرض بوی نعناع فلفلی به کاهش حالت تهوع کمک می‌کند.
· ریشه شیرین‌بیان
مردم از ریشه شیرین‌بیان برای تسکین درد زخم معده، تحریک اسید معده و سوءهاضمه استفاده می‌کنند؛ همچنین، ممکن است به دفع حالت تهوع و استفراغ کمک کند. به همین دلیل، می‌توانید از ریشه شیرین‌بیان برای درمان بیماری حرکت استفاده کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
دریازدگی معمولا در ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول پس از حرکت کشتی یا قایق رخ می‌دهد و زمانی که بدن به این حرکات عادت کند، از بین می‌رود. به‌ندرت پیش می‌آید که کسی بیش از چند روز اول در دریا مریض شود؛ مگر این‌که کشتی با امواج خطرناکی مواجه شده باشد. این بیماری با نکات گفته‌شده در بالا به‌راحتی قابل درمان است؛ اما با مشاهده علائم زیر، در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- تهوع یا استفراغ مزمن و مداوم
- وجود علائم بیماری حرکت، علی‌رغم نداشتن فعالیت حرکتی
- علائم کم‌آبی بدن
- کاهش شنوایی و درد در قفسه سینه
- استمرار سردرد و سرگیجه
کلام آخر
در این مقاله از سایت اسنپ مارکت به‌طور کامل درباره تعریف دریازدگی، علائم آن، مواقعی که باید به پزشک مراجعه کنید و راه‌هایی که از تشدید بیماری حرکت پیشگیری می‌کند، صحبت کردیم. علائم این بیماری بعد از چند ساعت بهبود می‌یابد و هیچ‌گونه عوارضی را به دنبال ندارد.
آیا شما تابه‌حال دریازدگی را تجربه کرده‌اید؟ برای درمان یا پیشگیری از آن چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟ کدام‌یک از راه‌های گفته‌شده در این مقاله را برای پیشگیری و درمان بیماری حرکت امتحان کرده‌اید؟ شما عزیزان می‌توانید نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.