در دوران مدرسه برای بعضی از ماها دو روز سرماخوردگی و کلاس‌نرفتن، گاهی مانند یک رویای لذت‌بخش بود! البته که بیماری واگیردار و شایع در مدارس فقط سرماخوردگی ساده و گذرا نیست؛ به همین دلیل بیماری شایع در مدارس ابتدایی یکی از مواردی‌ست که بسیاری از والدین را نگران می‌کند؛ این نگرانی از یک جهت مربوط به عقب‌ماندن از درس است و در دیگر سمت، این خطر وجود دارد که بیماری به بقیه اعضای خانواده سرایت کند.
برخی از این بیماری‌ها را می‌توان با واکسن پیشگیری کرد؛ اما فراموش نکنید که شرط اصلی پیشگیری از بیماری های مدرسه، رعایت نکات بهداشتی‌ست. در این مقاله از وبلاگ اسنپ مارکت به سراغ 10 بیماری واگیردار و شایع در مدارس و راهکارهایی برای پیشگیری از آن‌ها رفته‌ایم؛ اگر به فکر سلامت فرزندان و خانواده خود هستید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
10 بیماری شایع و واگیردار در مدارس
از یک سرماخوردگی ساده گرفته تا آنفولانزای طولانی‌مدت، کودک شما مستعد بیمارشدن در کلاس است؛ مگر این‌که راه‌های خودمراقبتی را به او یاد داده باشید. بیماری شایع در مدارس ابتدایی و دیگر مقاطع که باید با آن‌ها آشنا باشید، عبارت‌اند از:
1. سرماخوردگی
سرماخوردگی یک بیماری واگیردار و شایع در مدارس است که کودکان به آن مبتلا می‌شوند. سرماخوردگی توسط ویروس‌هایی ایجاد می‌شود که به‌راحتی در محیط‌های بسته مانند مدارس یا مهدکودک‌ها پخش می‌شوند.
- علائم: تب، بدن‌درد، بی‌حالی، سرفه
- درمان: با وجود شایع‌بودن آن، درمان خاصی برای سرماخوردگی وجود ندارد. می‌توانید علائم را با قرص‌های بدون نسخه درمان کنید؛ مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کمک به کنترل سردرد، درد عضلانی یا تب. از دادن آسپرین به کودک باید اجتناب شود؛ زیرا وقتی به کودکان و نوجوانان داده می‌شود، زمینه شکل‌گیری یک بیماری نادر اما جدی به نام «سندرم ری» را فراهم خواهد کرد.
2. گاستروانتریت یا آنفولانزای معده
گاستروانتریت از دیگر بیماری های واگیردار مدرسه است که توسط یک ویروس ایجاد می‌شود و می‌تواند به‌سرعت گسترش یابد. علی‌رغم نامش، ویروس‌هایی که باعث آنفولانزای معده می‌شوند، با آنفولانزای معروف ارتباطی ندارند. در بیشتر موارد گاستروانتریت پس از چند روز برطرف می‌شود.
- علائم: حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- درمان: کودکان و بزرگ‌سالان مبتلا به گاستروانتریت باید استراحت کافی داشته باشند و مایعات ازدست‌رفته ناشی از استفراغ و اسهال را با نوشیدن آب جبران کنند. اگر علائم برای مدت طولانی باقی بماند، باید با پزشک صحبت کرد.
3. گلودرد استرپتوکوکی
برای معرفی بیماری واگیردار و شایع در مدارس، این‌بار به سراغ گلودرد استرپتوکوکی می‌رویم. این بیماری شایع و مسری توسط باکتری به نام «استرپتوکوک پیوژنز» ایجاد می‌شود که در بینی و گلو زندگی می‌کند.
- علائم: گلودرد، تورم لوزه‌ها، تب و درد معده
- درمان: استرپتوکوک باید با آنتی‌بیوتیک‌های تجویزی درمان شود. تشخیص آن هم فقط با آزمایش استرپتوکوکی ممکن است.
4. بیماری دست، پا و دهان
بیماری دست، پا و دهان (HFMD) می‌تواند بزرگ‌سالان و کودکان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. با این وجود کودکان زیر پنج سال در بالاترین سطح خطر ابتلا به آن هستند و جزو بیماری های شایع در مراکز پیش از دبستان محسوب می‌شود. به دلیل مسری‌بودن این بیماری، فرد یا افراد مبتلا باید ایزوله شوند تا از سرایت آن به کل افراد خانواده جلوگیری شود.
هنگام مواجهه با این مورد از بیماری های واگیردار مدرسه، رعایت بهداشت دست بسیار مهم است؛ زیرا می‌تواند از طریق تماس با بزاق یا مواد مدفوع آلوده پخش شود. به‌هرحال نمی‌توانید از لمس‌کردن فرزندتان اجتناب کنید، مخصوصا زمانی که بیمار است؛ بنابراین شستن کامل و مکرر دست‌ها بعد از تماس با فرد بیمار را فراموش نکنید.
- علائم: تب، گلودرد، زخم‌های دهان و زبان و تاول یا بثورات پوستی روی دست‌ها، پاها و دهان، بی‌حالی و از دست دادن اشتها
- درمان: درمان افراد مبتلا به این بیماری، بیشتر به استراحت، نوشیدن آب کافی و مصرف مسکن محدود می‌شود. کودکان اغلب از بستنی‌ها یا نوشیدنی‌های یخی که می‌توانند درد را کاهش دهند و در عین حال به بدن آن‌ها آب‌رسانی کنند، استقبال می‌کنند. در صورت بروز کم‌آبی شدید در بدن کودک، بستری‌شدن در بیمارستان برای تجویز مایعات IV لازم است.
5. چشم صورتی
یکی از شناخته‌شده‌ترین بیماری های واگیردار مدرسه، چشم صورتی یا همان ورم ملتحمه است. علل بروز این بیماری کاملا متفاوت است؛ اما ورم ملتحمه مسری توسط یک باکتری یا ویروس ایجاد می‌شود.
- علائم: قرمزی چشم، ترشح، خارش و تورم
- درمان: مصرف آنتی‌بیوتیک به شکل پماد یا قطره چشم، درمان این بیماری است.
6. شپش سر
شپش، انگل‌های کوچکی هستند که وارد مو می‌شوند، از خون پوست سر تغذیه می‌کنند و روی ساقه‌های مو نزدیک پوست سر تخم می‌گذارند. شپش یک بیماری واگیردار و شایع در مدارس و بسیار مسری‌ست؛ اما خطرناک نیست.
- علائم: وجود شپش، خارش شدید روی سر و برجستگی‌ها یا زخم‌های کوچک روی پوست سر
- درمان: درمان این نوع از بیماری های واگیردار مدرسه شامل شامپوهای دارویی و لوسیون‌هایی‌ست که شپش را از بین می‌برد. پس از استفاده از شامپو یا لوسیون، می‌توان با کمک یک شانه دندانه‌ریز مخصوص، شپش را از سر جدا کرد. لباس‌ها و ملافه‌ها هم باید ضدعفونی شوند.
7. آنفولانزا
یکی دیگر از بیماری های واگیردار مدرسه، آنفولانزاست. عامل این بیماری ویروسی‌ست که به‌راحتی از طریق سرفه و عطسه در هوا پخش می‌شود؛ به همین دلیل احتمال ابتلا در محیط شلوغ و بسته کلاس بیشتر است.
شما می‌توانید خطر ابتلا به آنفولانزا را با اطمینان از دریافت واکسن آنفولانزای سالانه خود و اعضای خانواده‌تان کاهش دهید. از آن‌جایی‌که گونه‌های زیادی از آنفولانزا وجود دارد، تزریق واکسن آنفولانزا تضمینی برای ابتلا به آنفولانزا نیست؛ اما می‌تواند خطر ابتلا به برخی از گونه‌های رایج این بیماری شایع در مدارس ابتدایی را کاهش دهد. علاوه‌بر این، واکسیناسیون می‌تواند به کاهش مدت و شدت علائم آن کمک کند.
- علائم: تب، بدن‌درد، لرز، گلودرد، خستگی و از دست دادن اشتها
- درمان: در موارد معمولی به‌غیر از مدیریت علائم در خانه با دارو، استراحت و نوشیدن مایعات، نیازی به درمان جدی ندارند. اگر علائم آنفولانزا شدید است یا کودک شرایط دیگری دارد که می‌تواند این بیماری را پیچیده کند، باید با پزشک مشورت کنید. گاهی اوقات بستری‌شدن در بیمارستان ضروری‌ست.
8. آبله‌مرغان
از زمان معرفی واکسن برای ویروس آبله‌مرغان در دهه 1980، شیوع این بیماری کاهش یافته است. با این حال، هنوز هم می‌تواند به‌عنوان یک بیماری واگیردار و شایع در مدارس محسوب شود.
- علائم: بثورات قرمز و خارش‌دار، تاول در سراسر بدن، تب، گلودرد، سردرد، از دست دادن اشتها و بدن‌درد
- درمان: هیچ دارویی برای درمان ویروس واریسلا وجود ندارد؛ اما علائم آن را می‌توان کنترل کرد تا کودک شما در طول دوره بیماری راحت‌تر باشد. کالامین و لوسیون‌ها یا سایر کرم‌های تسکین‌دهنده خارش که توسط پزشک توصیه می‌شود، می‌توانند به رفع خارش کمک کنند. برای تسکین تب و سردرد می‌توان استامینوفن داد.
9. مننژیت
مننژیت هم جزو بیماری واگیردار و شایع در مدارس است. این بیماری التهابی‌ست و در بخش مننژها یا همان غشاهای محافظ مغز و نخاع رخ می‌دهد. مننژیت در بین بچه‌هایی که در خوابگاه مدارس شبانه‌روزی هستند، نسبت به کودکان مدارس روزانه بیشتر دیده می‌شود.
بیشتر موارد مننژیت ناشی از عفونت باکتریایی یا ویروسی‌ست. پیداکردن علت بروز این بیماری برای تعیین نحوه درمان بسیار مهم است. واکسن مزدوج مننگوکوک از بروز این بیماری جلوگیری خواهد کرد.
10. مونونوکلئوز یا «بیماری بوسیدن»
مونونوکلئوز (معمولا به‌اختصار آن را مونو می‌نامند)، از آن دسته بیماری های واگیردار مدرسه است که از طریق تماس با بزاق گسترش پیدا می‌کند. این بیماری توسط ویروس اپشتین-بار ایجاد می‌شود و در صورت تماس با فرد ناقل، ویروسی بسیار مسری است.
مونو معمولا از طریق بوسیدن، سرفه، عطسه یا تماس با بزاق منتقل می‌شود. از آن‌جایی‌که بوسیدن یکی از راه‌های رایج شیوع بیماری‌ست، اغلب در میان بچه‌های بزرگ‌تر در دبیرستان رخ می‌دهد؛ اما کودکان می‌توانند از راه‌های دیگر هم که ذکر شد مبتلا شوند.
- علائم: مشابه علائم آنفولانزا و شامل خستگی، گلودرد، تب و درد عضلانی
- درمان: برای درمان این بیماری واگیردار و شایع در مدارس، باید در خانه ماند و استراحت کرد. گاهی برای کاهش تب و درد برای فرد بیمار دارو تجویز می‌شود. ویروس اپشتین‌بار سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند؛ بنابراین کسانی که مونو دارند ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های دیگر در این لیست باشند.
نکات مهم برای پیشگیری از بیماری های شایع مدرسه
- برای پیشگیری از بیماری های مدرسه، باید به علائمی که برای هر بیماری گفته شد دقت داشته باشید و در صورت بروز کوچک‌ترین علائم، مانع رفتن کودکتان به مدرسه شوید.
- یکی از نکات دیگر برای پیشگیری از بیماری واگیردار و شایع در مدارس این است که در صورت لزوم قبل از شروع سال تحصیلی از واکسن استفاده کنید.
- آموزش نکات مهم برای بهداشت فردی هم یکی از راه‌های اصولی و مهم برای پیشگیری از بیماری شایع در مدارس ابتدایی است. شستن دست‌ها، فاصله‌گرفتن از فرد بیمار، استفاده از دستمال موقع عطسه و غیره جزو این موارد است.
- به کودکان یادآوری کنید که از سهیم‌کردن نوشیدنی، غذا و ظروف با دوستان خود خودداری کنند تا از به‌اشتراک‌گذاشتن میکروب‌ها جلوگیری شود.
- شما برای پیشگیری از بیماری های مدرسه‌ای، باید هرگونه مورد جدی و مسری که از طریق تماس نزدیک (سرفه، عطسه و بزاق) منتقل می‌شود، مانند سرخک، اوریون یا سیاه‌سرفه را به مدرسه فرزند خود گزارش دهید.
- بیماری های واگیردار مدرسه مانند سرخک، اوریون یا سیاه‌سرفه باید سریعا توسط مدیران مدرسه به واحد بهداشت عمومی محلی گزارش داده شوند.
کلام آخر پیرامون بیماری واگیردار و شایع در مدارس و راه پیشگیری
بیماری های واگیردار شایع به این 10 مورد محدود نمی‌شود. به‌غیر از بیماری‌هایی که گفته شد، کرونا هم از آن دست بیماری های واگیردار مدرسه است که با شروع مدارس به‌صورت حضوری بسیاری را نگران کرده است. کافی‌ست دوزهای مختلف واکسن این بیماری را فرزند شما تزریق کرده و مراقبت از خود در برابر آن را بلد باشد.
در نهایت این‌که با خرید محصولات بهداشتی لازم از سایت اسنپ مارکت می‌توانید کودک خود را مجهز به مدرسه بفرستید. اگر شما از متدهای خاصی برای رعایت بهداشت فرزندتان در مدرسه استفاده می‌کنید، تجربه خود را در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.