اگر شما نیز به عنوان پدر یا مادر به دنبال قد بلند شدن کودک خود هستید، عضوی از یک گروه بسیار بزرگ که دغدغه تناسب قد کودک خود را دارند، هستید. بیشتر والدین دوست دارند فرزندانشان قد بلند و قوی باشند، زیرا به طور گسترده به عنوان نشانه ای از سلامتی تلقی می شود. بلندی قد به طور جهانی یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های جذابیت و تناسب اندام شناخته می‌شود.
دستیابی به شیوه‌های افزایش قد به همین علت بسیار پر طرفدار است و مورد توجه قرار می‌گیرد. پیشنهاد می‌کنیم برای پی بردن به تمام نکات مربوط به قد بلند شدن کودک این متن را مطالعه کنید.
قد بلند شدن کودک، رؤیا یا حقیقت؟
در ابتدا برای بررسی امکان تأثیرگذاری در روند قد بلند شدن کودک باید بدانیم چه چیزی تعیین کننده بلندی یا کوتاهی قد است. اولین و مهم ترین پاسخ ژنتیک است، اما این تمام داستان نیست. مطالعه دوقلوها یکی از راه‌هایی است که دانشمندان میزان تأثیر ژنتیک بر قد بدن را بررسی و تعیین می‌کنند.
به طور کلی قد در دوقلوها همبستگی بالایی دارد، به این معنی که اگر یکی از دوقلوها قد بلند باشد، احتمالاً دیگری نیز قد بلند خواهد بود. بر اساس مطالعات روی دوقلوها، تخمین زده می‌شود که 60 تا 80 درصد از تفاوت قد بین افراد به دلیل نوع ژنتیک است و 20 تا 40 درصد دیگر را عوامل محیطی مانند تغذیه تعیین می‌کند.
رصد روند افزایش یا کاهش قد در سراسر جهان به نشان دادن اهمیت عوامل غذایی و سبک زندگی کمک کرده است. یک مطالعه بسیار جامع و بزرگ، تغییرات قد 18.6 میلیون نفر را در طول قرن گذشته گزارش کرده است.
این مطالعه نشان داد که در بسیاری از کشورها، افراد متوسط در سال 1996 نسبت به سال 1896 قد بلندتری داشتند. بهبود مصرف مواد مغذی در این کشورها دلیل اصلی این تغییر عنوان شده است.
الگوی کلی افزایش قد
نوزادان و کودکان به طور مداوم رشد می‌کنند. این افزایش قد، به دنبال تغییرات در صفحات رشد در استخوان‌های بازوها و پاهای آنهاست. همانطور که صفحات رشد استخوان جدید می‌سازند، استخوان‌های بزرگ پا و بازو بلندتر می‌شوند و کودک نیز قد می‌کشد.
در سال اول زندگی، نوزادان معمولاً 50 درصد رشد می‌کنند. بین سنین 2 تا 5 سالگی، کودکان معمولاً سالانه 6.3 تا 8.9 سانتی متر رشد می‌کنند.
در سن 10 سالگی، کودکان معمولاً هر سال 6.3 سانتی متر رشد می‌کنند. در دوران نوجوانی که تقریباً از 11 سالگی تا 21 سالگی طول می‌کشد، نوجوانان به 15 تا 20 درصد نهایی قد بزرگسالی خود می رسند. پس از این، صفحات رشد، افزایش طول را متوقف می‌کنند و روند رشد فرد تمام می‌شود. با توجه به فرآیندهای معمول پیری، افراد با افزایش سن به تدریج دچار کاهش قد می‌شوند.
عوامل مؤثر بر قد کودکان
همانطور که گفتیم عامل اصلی تأثیرگذار بر قد انسان و قد بلند شدن کودک، ترکیب ژنتیکی یا (DNA) آنهاست. با این حال، بسیاری از عوامل دیگر، از جمله تغذیه، هورمون‌ها و شرایط پزشکی می‌توانند بر قد تأثیر بگذارند. در ادامه به تفضیل این عوامل را بررسی می‌کنیم.
(DNA)
محدوده قد طبیعی برای افراد با پیشینه های قومی مختلف متفاوت است و (DNA) عامل اصلی تعیین کننده است. دانشمندان بر این باورند که (DNA) مسئول حدود 80 درصد منبع قد افراد است. دانشمندان بیش از 700 نوع ژن مختلف را شناسایی کرده‌اند که در میزان کوتاهی یا بلندی قد مؤثرند. برخی از این ژن‌ها بر صفحات رشد تأثیر گذاشته و برخی باعث تولید هورمون‌های رشد می‌شوند.
برخی از شرایط ژنتیکی، از جمله سندرم داون و سندرم مارفان، می‌توانند بر قد بزرگسالان نیز تأثیر بگذارند. از اینجا می‌توان متوجه شد که چرا افراد قد بلند تمایل دارند فرزندانی قد بلند داشته باشند.
هورمون‌ها
بدن هورمون‌هایی تولید می‌کند که به صفحات رشد دستور می‌دهد تا استخوان جدید بسازند تا باعث قد بلند شدن کودک شوند. این هورمون‌ها عبارتند از:
- هورمون‌های رشد: این هورمون‌ها در غده هیپوفیز ساخته می‌شوند و مهم ترین هورمون رشد هستند.
- برخی از شرایط سلامتی می‌توانند میزان هورمون‌های رشد را که بدن می‌سازد محدود کنند که این عامل بر قد تأثیر می‌گذارد.
- به عنوان مثال، کودکان مبتلا به یک بیماری ژنتیکی نادر به نام کمبود مادرزادی هورمون رشد با سرعت بسیار کمتری نسبت به سایر کودکان رشد می‌کنند.
- هورمون‌های تیروئید: غده تیروئید هورمون‌هایی می‌سازد که بر رشد تأثیر می‌گذارند و با کم کاری یا پر کاری این غده بلندی قد نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
- هورمون‌های جنسی: تستوسترون و استروژن برای رشد در دوران بلوغ بسیار مهم هستند.
- وجودشان به اندازه کافی بلندی قد را در حد وظیفه خود، تضمین می‌کند
روش‌های مؤثر برای قد بلند شدن کودک
به دلیل اینکه عامل اصلی تعیین کننده بلندی یا کوتاهی قد ژنتیک است نمی‌توان تأثیر بسیاری بر افزایش قد داشت با این حال، عواملی وجود دارند که می‌توانند رشد را در دوران کودکی و بلوغ افزایش یا کاهش دهند. بسیاری از عوامل خارجی، مانند شرایط زندگی و رژیم غذایی سالم، می‌توانند بر قد بلند شدن کودک تأثیر زیادی بگذارند.
بنابراین، این امکان برای والدین وجود دارد که در دوران کودکی و نوجوانی که صفحات رشد باز است با روش‌های ساده، شانس رشد و قد بلند شدن کودک خود را افزایش دهند. در ادامه اقدامات اساسی را که برای به حداکثر رساندن قد توصیه می‌شود ارائه می‌دهیم.
رژیم غذایی متعادل
تغذیه نقش بسیار مهمی در رشد دارد و یک رژیم غذایی متعادل مهم ترین جنبه افزایش قد کودک است. کودکانی که تغذیه مناسبی ندارند ممکن است به اندازه کودکانی که تغذیه کافی دارند بلند قد نشوند. به عنوان اولین قدم بایستی مطمئن شوید که کودکتان دارای یک رژیم تغذیه مناسب است. غذایی که یک کودک در حال رشد مصرف می‌کند باید سالم و متعادل باشد که بر افزایش قد تأثیر بگذارد.
متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که کودکان و نوجوانان از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل با مقدار زیادی میوه و سبزیجات استفاده کنند. یک رژیم غذایی متعادل برای قد بلند شدن کودک باید شامل پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی و ویتامین‌ها به نسبت صحیح باشد.
مصرف تنها یکی از این موارد آن هم به مقدار بیشتر از حد توصیه شده، می‌تواند به بدن و رشد آن لطمه وارد کند. بنابراین باید از خوراکی‌های ناسالم شامل غذاهایی مانند همبرگر، نوشیدنی‌های شیرین گازدار و به طور کلی غذاهای سرخ شده خودداری شود. همچنین مشخص شده است از کربوهیدرات‌هایی مانند پیتزا و کیک باید در اکثر موارد اجتناب شود.
در یک رژیم غذایی مؤثر، پروتئین و کلسیم بیشترین تأثیر را برای سلامت و رشد استخوان دارند. مصرف پروتئین‌های بدون چربی باید به مقدار کافی همراه با سبزیجات برگ دار و غنی از مواد معدنی مانند کلسیم و پتاسیم باشد. برخی از غذاهای غنی از پروتئین عبارتند از:
- گوشت
- طیور
- غذای دریایی
- تخم مرغ
- حبوبات
- آجیل و دانه ها
- سبزیجات سرشار از پروتئین، مانند اسفناج، مارچوبه و سبزی جات
برخی از غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از:
- ماست
- شیر
- پنیر
- کلم بروکلی
- کلم پیچ
- سویا
- پرتقال ها
- ساردین
- ماهی سالمون
همچنین روی تأثیر زیادی بر رشد کودک دارد، بنابراین غذاهای غنی از روی مانند دانه کدو و بادام زمینی نیز باید به رژیم غذایی آنها اضافه شود. نهایتاً یک رژیم غذایی متعادل نه تنها مواد مغذی مناسب و لازم را برای قد بلند شدن کودک شما فراهم می‌کند، بلکه او را از هر نظر قوی‌تر و سالم‌تر نیز می‌کند.
در کنار این رژیم غذایی برای کودکان و نوجوانان، تغذیه مادر در زمان بارداری نیز می‌تواند در افزایش قد کودک مؤثر واقع شود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه می‌کند که مادران باردار از غذاهای مختلفی استفاده کنند، مانند:
- سبزیجات نارنجی و سبز
- میوه
- لبنیات پاستوریزه
- لوبیا
- آجیل و خشکبار
- گوشت
- ماهی
ورزش کردن
یکی از عواملی که می‌تواند تأثیر بسزایی در قد بلند شدن کودک داشته باشد ورزش و انواع فعالیت است. این عامل با در برگرفتن چندین نوع فعالیت می‌تواند علاوه بر بلندی قد، بر سلامت جسمی و روحی کودکان و نوجوانان اثرگذار باشد. در ادامه به چند مورد فعالیت بدنی و ورزشی مؤثر بر بلندی قد اشاره می‌کنیم.
- تمرینات کششی: حرکات کششی، حتی اگر ساده باشند، می‌توانند تأثیر زیادی بر قد بلند شدن کودک شما داشته باشند. آشنایی کودک با تمرینات کششی از سنین پایین، روند رشد قد را تسهیل می‌کند.
- حرکات کششی به کشیده شدن ستون فقرات کمک می‌کند و همچنین مرتباً وضعیت بدن کودک شما را بهبود می بخشد.
- تمرینات کششی ساده تأثیر خود را می‌گذارند و نیاز به پیچیده و سخت کردن تمرینات برای کودکان و نوجوانان که خواهان افزایش قد هستند نیست.
-
- به طور مثال می‌توانند در حالی که پشتشان به دیوار باشد، روی انگشتان پای خود بایستند، عضلات پایشان را بکشند و همزمان دستهایشان را به سمت بالا دراز کند.
- یکی دیگر از تمرینات ساده برای کشش این است که کودک روی زمین می‌نشیند و پاهایش را تا آن جایی که می‌تواند از هم باز می‌کند و با دست‌هایش انگشتان هر دو پا را لمس می‌کند.
- بارفیکس زدن: این حرکت ده‌ها سال است به والدینی که می‌خواهند فرزندانشان قد بلندتر باشند توصیه می‌شود.
- آویزان شدن از میله‌ها (معمولاً میله بارفیکس استفاده می‌شود) حتی به کشیده شدن ستون فقرات کمک می‌کند که برای سلامتی بسیار مهم است.
- یوگا: با انجام حرکات یوگا، بدن فرزندانتان کشش و تعادل زیادی را تجربه می‌کند.
- بنابراین تمرینات یوگا ورزشی ایده‌آل برای قد بلند شدن کودک است. به ویژه برخی از حرکات یوگا کمک ویژه‌ای به رشد قد کودک می‌کنند.
- پرش: تمرینات کمی مانند پرش وجود دارد که به فعالیت و سلامت کل بدن کمک کند.
- این ورزش که به دلیل تأثیرات فوق العاده آن بر قلب شناخته شده است، برای قد بلند شدن کودک شما نیز، ورزش بسیار خوبی است.
- زمانی که یک فرد حرکات پرشی انجام می‌دهد، بدن به طور کامل کشیده شده و این کشش باعث رشد عمودی در کودک می‌شود.
- همچنین در کنار این که به تناسب اندام و فعال بودن کودکتان منجر خواهد شد، یک تمرین مفید و شگفت انگیز برای قلب و سلامت آن است.
- شنا کردن: شنا کردن یکی دیگر از ورزش‌های بسیار مفید است که به کودک شما کمک می‌کند در حالی که بازی می‌کند و لذت می‌برد، فعالیتی اثربخش انجام دهد.
- شنا به عنوان ورزش تمام بدن شناخته می‌شود، به این معنی که تمام ماهیچه‌های بدن را به بهترین نحو به کار می‌گیرد.
- شنا به مدت طولانی به همه افراد از جمله کودکان کمک می‌کند تا هر گونه چربی اضافی موجود را از دست بدهد و او را در کل سالم‌تر کند.
- این ورزش شامل کشش‌های زیادی به جلو است که ستون فقرات را تقویت می‌کند و زمینه را برای بدنی بلند و سالم فراهم می‌آورد.
- باید این را در نظر بگیریم که شنا یک فعالیت بسیار لذت بخش است و تا به حال هیچ کودکی به بازی در آب نه نگفته است!
- دویدن آهسته:آهسته دویدن یک ورزش شگفت انگیز است، نه فقط برای کودکان، بلکه برای بزرگسالان نیز طیف وسیعی از فواید را به همراه دارد.
- آهسته دویدن استخوان‌های پا را تقویت می‌کند و همچنین مقدار هورمون رشد (HGH) را که برای هر رشدی در بدن لازم است، افزایش می‌دهد.
- برای اینکه دویدن را سرگرم کننده کنید، می‌توانید با فرزندتان همراه شوید و دویدن را به فعالیتی مشترکی که با هم انجام می‌دهید تبدیل کنید!
خواب کافی
اهمیت خواب مناسب و کافی به قدری زیاد است که همواره نه فقط برای کودکان، برای بزرگسالان نیز به آن تأکید می‌شود. نخوابیدن به دفعات کم در درازمدت بر رشد کودک شما تأثیری نمی‌گذارد، با این حال، باید اطمینان حاصل کنیدکه کودک در اکثر شب‌ها ۸ ساعت بخوابد تا قد بلندتر و قوی‌تر شود. این به این دلیل است که هورمون رشد در کودکان، تنها زمانی ترشح می‌شود که کودک خواب است. بنابراین خواب کافی نقش مستقیمی و زیادی در قد بلند شدن کودک شما دارد.
وضعیت بدن
برای قد بلند شدن کودک، داشتن وضعیت بدنی مناسب ضروری است. قوز کردن، خمیدگی یا مدام دراز کشیدن، می‌تواند فشار غیر ضروری و ناسالمی را بر ستون فقرات وارد کند که تأثیرات منفی زیادی بر بدن می‌گذارد. علاوه بر این، وضعیت نامناسب و غیر عادی بدن می‌تواند شکل ستون فقرات کودک شما را تغییر دهد و رشد او را به خطر بیندازد.
اطمینان حاصل کنید که کودک شما نه تنها برای افزایش قد بلکه برای جلوگیری از هر گونه مشکلات سلامتی طولانی مدت، وضعیت بدنی مناسبی را حفظ کند. هر بار که او را خمیده و قوز کرده می‌بینید به او یادآوری کنید که صاف بنشیند و بایستد یا با بازی مناسب که به خلاقیت شما نیاز دارد و با روحیه کودک سازگار است، او را از حالت میده در بیاورید.
نور خورشید
نور خورشید منبع عالی ویتامین دی است. ویتامین دی به رشد ماهیچه‌ها و استخوان‌ها کمک می‌کند که نهایتاً به قد بلند شدن کودک شما منجر می‌شود. ویتامین دی همچنین به بدن کودک یاری می‌رساند تا کلسیم را از رژیم غذایی جذب کند و باعث تقویت استخوان‌ها می‌شود. بنابراین برای فرزندتان فضایی جذاب ایجاد کنید تا بازی‌های کامپیوتری خود را رها کند و به بیرون، زیر نور خورشید و بازی کند.
به یاد داشته باشید که کودک خود را در گرم‌ترین ساعات روز در خانه نگه دارید و او را مجبور کنید از ضد آفتاب استفاده کند تا از پوستش در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت کند. سایر منابع ویتامین دی شامل ماهی‌های چرب، غذاهای دریایی، قارچ و زرده تخم مرغ است.
نتیجه گیری
والدین معمولاً تمام تلاش خود را می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که فرزندانشان سالم رشد می‌کنند و قدشان که در اکثر بخش‌های جامعه به عنوان نشانه‌ای از وضعیت سلامت کلی آنها تلقی می‌شود، به حد کفایت رشد کند. برای رسیدن به این هدف باید بدانیم که دانشمندان تخمین می‌زنند تفاوت قد حدود 60 تا 80 درصد به دلیل ژنتیک و 20 تا 40 درصد به دلیل عوامل محیطی مانند تغذیه است. در بسیاری از کشورها، میانگین قد در طول قرن گذشته افزایش یافته است.
راه‌های زیادی برای قد بلند شدن کودک وجود دارد، اما همه آنها تنها زمانی کار می‌کنند که با سایر فعالیت‌های فهرست تکمیل شوند. یک رژیم غذایی خوب باید با ورزش منظم و خواب کافی همراه باشد، در غیر این صورت، به آنچه می‌خواهید نمی‌رسید.
بنابراین از فرزند خود به نحو صحیح مراقبت کنید تا او را قد بلند و قوی شود. برای تهیه یک رژیم غذایی سالم شما می‌توانید از اپلیکیشن اسنپ مارکت مواد اولیه مورد نیاز خود را تهیه کنید و رژیم غدایی سالم با مواد تازه را به خانواده‌تان هدیه دهید.