تاخیر در رویش دندان نوزادان یکی از هزاران نگرانی‌های مادران درباره کودکان دلبند خود است. هیچ‌کس مانند چشمان تیزبین مادرها، نشانههای سلامت بچه‌ها را نمی‌بیند. آنها مانند رمان کوری، فرد بینایی در میان هزاران نابینایند! یکی از این نشانههای سلامت، رشد به‌موقع دندان‌هاست که اگر موفق به دیدن آن نشوند، در پی عوامل منجر به عدم رشد دندان می‌گردند.
یادتان باشد که بچه‌ها با هم متفاوت‌اند و روند رشد متفاوتی را از سر می‌گذرانند؛ پس دست از مقایسه بردارید و اندکی دندان روی جگر بگذارید. معمولا سروکله اولین دندان‌ها کمی بعد از 6 ماهگی پیدا می‌شود و عموما تا 12 ماهگی طول می‌کشد.
اما چه زمانی تاخیر در رویش دندان غیر عادی است؟ اگر تاخیر در رویش دندان نوزادان تا 18 ماهگی به طول انجامید، لازم است که این مقاله را بخوانید و با عوامل منجر به عدم رشد دندان بیشتر آشنا شوید. در ادامه راجع‌به علت توقف رشد دندان توضیحاتی حیاتی و مهم آورده شده است که نگرانی‌های شما را تا حد زیادی رفع می‌کند.
بچه ها در چند سالگی دندان درمیاورند
جالب است بدانید که نوزادان با دندان به دنیا می‌آیند؛ فقط آنها را نمی‌بینید چون زیر لثه‌های کودکتان جا خوش کرده‌اند. همان‌طور که گفتیم، اولین دندان‌ها معمولا در 6 ماهگی درمی‌آیند؛ اما این موضوع در همه کودکان یکسان نیست و ممکن است تا 12 ماهگی یا همان یک‌سالگی دندانی در کار نباشد.
دو دندان اول معمولا در وسط پایین قرار دارد و چهار دندان بعدی، در وسط بالای فک رشد می‌کنند. این روند تا سه‌سالگی ادامه پیدا می‌کند که 20 دندان در دهان کودکان ردیف می‌شود. اما مشکل زمانی پیش می‌آید که تاخیر در رویش دندان نوزادان رخ می‌دهد و نیاز به بررسی عوامل منجر به عدم رشد دندان حس می‌شود.
دلایل تاخیر در رویش دندان نوزادان
· وزن کم در هنگام تولد یا تولد زودرس
کودکانی که زودتر از زمان موعد به دنیا می‌آیند، دچار مشکلاتی در سلامتی خود هستند. یکی از عوامل منجر به عدم رشد دندان، مربوط به وزن و سلامت کودک در زمان تولد است. یعنی کودکی که دو ماه زودتر به دنیا آمده است، دو ماه دیرتر دندان درمی‌آورد. در واقع، کودک پیش از تولد، رشد خارج از رحم داشته است.
· عوامل ژنتیکی
بعضی اوقات تاخیر در رویش دندان نوزادان به عوامل ژنتیکی برمی‌گردد و والدین کودک هم ممکن است در نوزادی با همین مشکل مواجه شده باشند. در این صورت اگر پای مشکلی جدی در میان نباشد، به احتمال زیاد نوزاد هم مشکلی نخواهد داشت. البته باز هم بهتر است که کودک خود را به دندانپزشک ماهر نشان دهید تا عوامل منجر به عدم رشد دندان او را دقیق‌تر بررسی کند.
· اختلالات رشدی
کودکانی که اختلالات رشدی مانند کم‌کاری تیروئید داشته باشند، در برخی از جنبه‌ها هم رشد آهسته‌تری را تجربه می‌کنند. این موضوع می‌تواند یکی از عوامل منجر به عدم رشد دندان باشد. در این شرایط، غدد تیروئید، مقدار کافی هورمون‌های تیروئید را برای بدن تولید نمی‌کنند.
· کمبود ویتامین و کلسیم
همان‌طور که می‌دانید، ویتامین‌ها نقش پررنگی در رشد و سلامت کودکان ایفا می‌کنند و باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشت. کودکان مبتلا به راشیتیسم که کمبود ویتامین D یا دیگر ویتامین‌ها را دارند، دندان‌هایشان دیرتر از دیگران رشد می‌کند.
شیر مادر دارای کلسیم است که به رشد دندان و استخوان کودک کمک شایانی می‌کند. البته شیر خشک هم دارای ویتامین‌های A، C، D و همچنین کلسیم و فسفر است که رشد کودک را تضمین می‌کند. پس در انتخاب شیر خشک کودکتان بسیار دقت کنید.
· وضعیت سلامت دهان
تاخیر در رویش دندان نوزادان همیشه به عوامل خارجی برنمی‌گردد. عفونت‌ها، فضای کوچک دهان برای رشد دندان و دفرمه‌بودن دهان هم می‌تواند از عوامل منجر به عدم رشد دندان باشد. بعضی اوقات این مشکل باعث می‌شود که در سنین بالاتر، تعدادی دندان را کشید تا جا برای رشد دندان‌های دیگر باز شود.
مشکلات ناشی از رشد با تاخیر دندان
تاخیر در رویش دندان نوزادان محدود به دوران کودکی نمی‌شود و می‌تواند مشکلاتی را در پی آورد. اصلی‌ترین مشکل، پوسیدگی دندان‌هاست. بهترین راهکار برای پیشگیری از پوسیدگی دندان، استفاده مرتب از مسواک و خمیردندان است.
همچنین بهتر است که در دوره‌های زمانی مشخص، کودک خود را برای چکاپ نزد دندانپزشک متخصص ببرید. کودکانی که دندان‌هایشان با تاخیر رشد می‌کند، در بیشتر مواقع نیاز به ارتودنسی دارند. در صورت رعایت این نکات، مشکل حادی برای کودک پیش نخواهد آمد.
همچنین در صورت تاخیر در رویش دندان نوزادان، کودک ممکن است نتواند مواد غذایی خاصی را بخورد و رشد او را با مشکل مواجه کند. در این شرایط، حتما به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا رژیم غذایی متناسبی با شرایط کودک شما تجویز شود و کودک، مواد غذایی لازم را دریافت کند.
برای رشد سریع دندان باید چه کرد؟
بگذارید راحتتان کنیم: هیچ درمان سریعی برای تاخیر در رویش دندان نوزادان وجود ندارد، مگر این‌که این موضوع به سوء تغذیه مربوط باشد که باید درمان شود. البته همان‌طور که گفته شد، تاخیر در رویش دندان نوزادان می‌تواند باعث مشکلاتی در آینده شود. برای همین، مسائلی مانند ارتودنسی را از یاد نبرید تا از بروز عوامل منجر به عدم رشد دندان جلوگیری کنید.
وظایف دندان شیری
تا این‌جا با عوامل منجر به عدم رشد دندان آشنا شدید؛ اما بیایید کمی از شرایط بعد از رشد دندان‌ها هم صحبت کنیم. دندان‌های شیری، مجموعه‌ای از 20 دندان اولیه انسان هستند که با افتادن آنها، دندان‌های دائمی (32 دندان) جایشان را می‌گیرند. این دندان‌ها، طول فک و سلامت دندان‌های بعدی را مشخص می‌کنند و راهنمایی برای رویش دندان‌های دائمی‌اند. البته به‌جز این موارد، دندان‌های شیری کمک می‌کنند تا کودک سخن بگوید و عضلات فک او تقویت شود.
تفاوت دندان‌های شیری با دندان بزرگسالان در این موارد است:
- ضخامت مینا: مینای دندان‌های شیری نازک‌تر است و مقاومت کمتری در برابر پوسیدگی دارد.
- رنگ: دندان‌های شیری سفیدترند؛ زیرا مینای نازک‌تری دارند.
- سایز: اندازه دندان‌های شیری کوچک‌تر از دندان‌های دائمی بزرگسالان است.
- شکل: دندان‌های دائمی در ابتدا، برجستگی و برآمدگی‌های رو به جلویی دارند که به مرور زمان کمتر می‌شود.
- ریشه: ریشه دندان‌های شیری نازک و کوچک‌تر است و همین امر کمک می‌کند که دندان زودتر بیفتد.
مدت زمان رویش دندان دائمی بعد از افتادن دندان شیری
همان‌طور که گفتیم، روند جایگزینی دندان‌های شیری با دندان دائمی یک‌شبه رخ نمی‌دهد و حدود 6 سال زمان می‌برد. معمولا در شش‌سالگی اولین دندان‌های شیری می‌افتند تا جا را برای تعداد بیشتری از دندان‌ها باز کنند. این روند تا 12 سالگی ادامه می‌یابد و نقش مهمی در جلوگیری از بروز عوامل منجر به عدم رشد دندان ایفا می‌کند.
جمع‌بندی دندان‌شکن!
تاخیر در رویش دندان نوزادان گاهی طبیعی یا ارثی‌ست؛ اما اگر این تاخیر تا 18 ماهگی به طول بینجامد، باید به دندانپزشک متخصص مراجعه کرد. وزن کم در هنگام تولد، کمبود ویتامین و کلسیم دریافتی کودک و شکل و اندازه دهان، از جمله دلایل تاخیر در رویش دندان نوزادان هستند. استفاده از مسواک، نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند از این عوامل منجر به عدم رشد دندان جلوگیری کند.
دندان‌های شیری نقش مهمی در سلامت آینده دندان‌ها ایفا می‌کنند و باید به آنها توجه ویژه‌ای داشت. یعنی شما حدود 12 سال فرصت دارید تا دندان‌هایی سالم برای آینده خود بسازید و گذر هرروزه به مسیر دندانپزشکی را منتفی کنید. آیا تجربه‌ای درباره تاخیر در رویش دندان نوزادان داشته‌اید؟ با چه روشی سعی کرده‌اید تا بر عوامل منجر به عدم رشد دندان غلبه کنید؟ تجربیات خود را با ما به‌اشتراک بگذارید.